Tariz (Dokundurma, İğneleme)

• Bir kimseyi iğnelemek amacıyla bir sözü karşıt anlamını düşündürecek biçimde kullanmaktır. 
• Tarizde yergi ve alaycı bir anlatım vardır. 
• Amaç, sözü ters anlamıyla kullanmaktır. 
• Bu sanat iğnelemek, alaya almak ve taşlamak için kullanılır. 
• Günlük hayatta farkında olmasak da en çok başvurduğumuz sanatlardan biridir: 

Çok yaramaz bir çocuk için "çok usludur",
Tembel biri için "maşallah karınca gibisin",
Kış günü şortla gezen biri için "akıllıya bak" ya da
Az konuşan biri için "senin de muhabbetine doyum olmuyor" diyorsanız tariz yapmış olursunuz.

Örnekler:

Koca Ragıp Paşa, kütüphanesine gittiğinde rafların, kitapların toz içinde olduğunu görür ve görevliye: "Aferin, senin kadar güvenilir bir adam daha görmedim. Sana teslim edilen kitaplara elini bile sürmemişsin!" der.

Her nere gidersen eyle talanı
Öyle yap ki ağlatasın güleni
Bir saatte söyle yüz bin yalanı
El bir doğru söz söylerse inanma

Bu ne kudret ki elifbayı okur ezberden! (elifba: alfabe)

Kışlalar saye-i şahanede cennet gibidir
Bir giren sonra içinde gavur olsa çıkamaz 

Açıklaması: Padişahın sayesinde kışlalar cehenneme dönmüş ki içeri düşen din değiştirse bile askerlikten kurtulamıyor)

Bize kâfir demiş Mütfî Efendi,
Tutayım ben ona diyem Müselmân,
Lakin varılınca ruz-ı mahşere
İkimiz de çıkarız orada yalan!” 

Açıklaması: Şeyhülislâm bana kafir demiş. Hadi ben ona Müslüman diyeyim. Ama yarın mahşerde ikimiz de yalancı çıkarız: Zira ne ben kâfirim ne de o Müslüman!

İlgili Sayfalar

• Edebi Sanatlar 

• Edebi Sanatlar Çıkmış Sorular 

• Türk Edebiyatı Konuları

• Ters Öğüt Destanı