Dertli (19.yy)

  • 19.yüzyıl saz şairi, âşık.
  • Asıl adı İbrahim.
  • 1772 yılında Bolu'da doğan Dertli, 1845 yılında Ankara'da ölmüştür.
  • Şiirlerinde divan şairlerinden Fuzuli ve Bağdatlı Ruhi'nin, halk şairlerinden Âşık Ömer, Gevheri, Kaygusuz Abdal ve Pir Sultan Abdal’ın etkisi görülür.
  • Dertli de hem aruz hem hece vezniyle şiirler söylemişse de onun başarılı olduğu tür hece veznidir. 
  • Divan şiiri etkisiyle şiirlerinde Arapça, Farsça tamlamalar çokça görülür.
  • Tasavvuf temalı şiirlerin yanı sıra sosyal konularda söylediği hiciv ve mizah içeren şiirleriyle tanınmıştır.
  • Köyünden sazıyla çıkan Dertli, İstanbul, Konya, Mısır gibi birçok yerde bulunmuş ve zamanla Alevi-Bektaşi anlayışına yaklaşmıştır.
  • Dertli, şiirlerinde kendi mizacına ters düşen din adamlarına ve kadılara takılır.
  • Daha başından itibaren gerçekleri söylediği için sevilmeyen hatta deli sanılan Dertli, bu durumu şöyle dile getirir:
Aşk ile perişan görünce bizi
Huda'nın bir şaşkın kulu sanırlar
Her kime söylesem bir doğru sözü
Zincirden boşanmış deli sanırlar
  • İstanbul'a ikinci gelişinde Semaî kahvelerinde muamma çözmede başarı sağlayan Dertli hem ününü artırmış hem de II. Mahmut’un gözüne girmiştir. II. Mahmut’un fes giyme zorunluluğu kararını, fes redifli bir kaside ile över ve bu sayede bir memuriyet görevi de alır.
Kudret-i Mevlâ ile günden güne şöhretlenip
Başların üstünde yer buldu gelip meydâna fes
  • Beypazarı kadısının Dertli'ye sazı için "Onda şeytan var, çalmasın kırıp atsın" diye haber göndermesi üzerine Dertli şu taşlamayı söyler:
Telli sazdır bunun adı
Ne ayet bilir ne kadı
Bunu çalan anlar kendi
Şeytan bunun neresinde 
İçinde mi dışında mı
Burgusunun başında mı
Göğsünün nakışında mı
Şeytan bunun neresinde 
Dertli gibi sarıksızdır
Ayağı da çarıksızdır
Boynuzu yok kuyruksuzdur
Şeytan bunun neresinde
 
    İlgili Sayfa
Yararlanılan Kaynaklar
  • Dertli Kolundaki Aşıklarda Klasik Türk Şiirinin Etkileri
  • Aşık Dertli ve Sosyal İçerikli Şiirleri Üzerinde Bir Tahlil Denemesi
  • Türk Halk Şiirinde Sosyal Hayat Bağlamında Aşık Dertli'nin Fes Redifli Şiiri

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.