Dürdane Hanım

Ahmet Mithat Efendi'nin Tercüman-ı Hakikat gazetesinde tefrika edildikten sonra, 1882 yılında yayımlanan romanı.
Genç, güzel ve zengin bir dul bir kadın olan Ulviye, roman okumayı çok sevmektedir. Bir süre sonra okuduğu romanlarla yetinmeyip iyi bir roman kahramanı olacağını düşündüğü komşusu Dürdâne Hanım'ı izlemeye başlar. İki yalı arasına gizlice bağladığı telefon aracılığıyla, Dürdâne'nin zengin bir genç olan Mergub Bey'le görüştüğünü ve bu ilişki sonunda hamile kaldığını öğrenir. Mergub'un Dürdâne'yle evlenmeye yanaşmadığını öğrenen Ulviye, Dürdâne'ye doğacak çocuğu konusunda yardım etmeye karar verir. Öncelikle Dürdâne'yi nikahı altına almaya yanaşmayan Mergub'la görüşen Ulviye, bu görüşmeden bir sonuç alamayınca Mergub'dan, Dürdâne'nin intikamını almak ister.

Bu amaçla erkek kılığına girerek Acem Ali Bey kimliğine bürünür. Yeni kimliği ile arkadaşlık kurduğu Çerkes Sohbet'in de yardımıyla Dürdâne'ye doğumda yardımcı olması için bir ebeyi gizlice komşu yalıya götürür. Doğumdan sonra da bebeği himayesine alarak Dürdâne‘ye yardımını sürdürür. Dürdâne‘yi böylece pek çok sıkıntıdan kurtaran Acem Ali Bey kılığındaki Ulviye, Mergub‘tan almayı planladığı intikam konusunda fikrine başvurduğu Çerkes Sohbet'in, kendi başından geçenleri anlatarak onun amaçladığı intikamın, adalet fikriyle bağdaşmayacağını söyler. Bunun üzerine Ulviye (Acem Ali Bey) tahkikat yapmak üzere Sohbet‘i Mergub Bey'le görüşmeye gönderir. Çerkes Sohbet'in Mergub'la dostane bir ilişki geliştirerek yaptığı tahkikata göre Mergub, evlenmek bir yana, doğmuş çocuğuna sahip çıkmayı bile reddetmektedir. 

Ulviye, Megrup Bey'e karşı önleyemediği intikam duygusu ile bu kez "Ulviye olarak" Dürdane'yi ziyarete gider. Bu ziyarette Dürdâne'ye, baştan beri tüm olaylara tanık olduğunu, Acem Ali Bey olarak kendisine yardım etmiş olan kişinin de kendisi olduğunu ve yüzleştiği Mergub'un sergilediği tavrı bir bir anlatır. Bunun üzerine Dürdâne Hanım, o gece intikam almak için Mergub‘u yalıya getirmelerini ister. Mergub Bey'i yalıya götürdüklerinde, Dürdâne çoktan zehir içmiş ve ölmek üzeredir. 
Dürdâne‘nin intikamı, Ulviye'nin düşündüğünün tersine, Mergub Bey'in öldürülmesiyle değil yaşamasıyla gerçekleşecektir. Beş-altı ay sonra Mergub Bey, yeni evlendiği kızın eski âşığı tarafından öldürülür. 

Romanın sonunda, Çerkes Sohbet, en baştan beri gerçek kimliğini bildiği Ulviye ile evlenir. Çerkes Sohbet'in, Mergub‘un cenazesinde gördüğü Dürdane'nin dadısına adaletin gerçekten de mahşere kalmadığını söylemesiyle roman biter.

İlgili Sayfalar

Ahmet Mithat Efendi

Tanzimat Dönemi Roman Özetleri için tıklayınız.

Tanzimat Dönemi Tiyatro Özetleri için tıklayınız.

Yararlanılan Kaynak

Ahmet Mithat Efendi Romanlarında Metinsel Kararsızlık, Rukiye Aslıhan Aksoy