Aka Gündüz (1886 - 1958)

Aka Gündüz
  • Roman ve gazete yazarı, milletvekili.
  • Resmi kayıtlarda adı Enis Avni Akagündüz olarak geçse de eserlerinde kullandığı Aka Gündüz adıyla tanındı.
  • 1886 Selanik doğumludur.
  • Askerî Liseden sonra gittiği Harbiye'nin ikinci sınıfında iken siyasete karıştığı için okuldan ihraç edildi.
  • Bir süre sonra öğrenim için Paris'e gitti. Burada Güzel Sanatlar Okulu ile Hukuk Fakültesine devam etti ancak hiçbirini tamamlamadan yurda döndü.
  • Paris dönüşü İttihat ve Terakki Cemiyetine üye oldu. 31 Mart Vakası sırasında Hareket Ordusu ile İstanbul'a geldi (1909). 
  • İstanbul’un işgali üzerine İngilizler tarafından Malta’ya sürüldü. Sürgün dönüşü Ankara’ya giderek Millî Mücadele’ye kalemiyle destek verdi. 
  • 1932-1946 yılları arasında Ankara milletvekilliği yapan yazar, 6 Kasım 1958’de öldü.
Edebi Kişiliği
  • Şiir, tiyatro, hikâye, roman, mizah, hiciv gibi edebiyatın birçok türünde eser veren üretken bir sanatçıdır.
  • Asıl şöhretini Millî Edebiyat Akımına katıldıktan sonra kazandı.
  • Servetifünun etkisindeki şiir anlayışı Yeni Lisan Hareketine katılmasıyla içerik, şekil, dil ve anlatım yönünden değişti. Aruz veznini terk ederek şiirlerinde hece veznini kullanmaya başladı.
  • Cumhuriyetin ilanıyla çocuklara yönelik eğitici, öğretici ve eğlendirici şiirler yazmaya başladı.
  • Aka Gündüz, daha çok romancı kimliğiyle tanınmıştır.
  • Devrinde geniş bir okuyucu kitlesi tarafından okunan popüler bir yazardır.
  • Romanları genel olarak sanat kaygısı taşımayan tezli eserlerdir. Çok sayıda ve türde eser vermesi eserlerinin sanat yönünü olumsuz etkilemiştir.
  • Halka faydalı olmayı amaçlayan yazar, sade ve anlaşılır bir dil kullanmaya özen gösterdi.
  • Genç Kalemler, Türk Yurdu, Halka Doğru ve Türk Sözü gibi dergilerde biçim ve içerik açısından Türkçülük hareketine uygun eserler yazdı.
  • 1923’ten önce yayımladığı eserlerinde, daha çok, Rumeli’de elden çıkan topraklar karşısında duyulan ıstırabı ve bu topraklar için verilen mücadeleyi işlemiştir. 
  • Cumhuriyet’in ilanından sonra yazmış olduğu eserleriyle yapılan inkılapların toplum tarafından benimsenmesini amaçlamıştır.
  • Hikayelerinde genel olarak Maupassant tarzı hikaye tekniğini kullanmıştır. 
  • Yazarın hikayeleri Milli Mücadele yıllarına ayna tutmaktadır. Estetik endişeden uzak olan yazarın hikayelerinde asıl amaç halkı bilgilendirmektir.
  • Mizahi yazı ve manzumelerinde toplumsal hayatta gördüğü eksiklikleri, aksaklıkları keskin bir dille hicvetti.
Tüm Eserleri
  • Roman: Kurbağacık, Dikmen Yıldızı, Odun Kokusu, Tank-Tango, İki Süngü Arasında, Yaldız, Çapkın Kız, Aysel, Ben Öldürmedim-Kokain, Onların Romanı, Üç Kızın Hikayesi, Üvey Anne, Aşkın Temizi, Çapraz Delikanlı, Zekeriya Sofrası, Mezar Kazıcılar, Giderayak, Yayla Kızı, Bebek, Bir Şoförün Gizli Defteri, Eğer Aşk, Sansaros, Bir Kızın Masalı
  • Hikaye: Türk Kalbi, Türk'ün Kitabı, Hayattan Hikayeler, Bu Toprağın Kızları
  • Şiir: Bozgun, Çocuk Kitabı
  • Tiyatro: Muhterem Katil, Yarım Türkler, Beyaz Kahraman, Köy Muallimi, Yılmazların İkizler, Yarım Osman, Mavi Yıldırım, O Bir Devirdi
Dikmen Yıldızı 
  • En çok bilinen eseridir. Kurtuluş Savaşı'nı işleyen romanda yazar Milli Mücadele'ye Anadolu'dan bakar. 
  • Yıldız, İzmir’in tanınmış ailelerinden birinin kızıdır. Cepheye giden nişanlısı Murat'ın ölüm haberinin gelişi üzerine Yıldız'ın maneviyatı bozulur ve sanrılar görmeye başlar. Bunun üzerine Murat'ın babası (Beybaba) ile Anadolu seyahatine çıkar. Yollarda kağnılarla cepheye cephane taşıyan insanları görür. Yoldaki kadınlarla söyleşen Yıldız, geçtiği yerlerde yavaş yavaş gerçeklerle yüzleşir. Ruh sağlığı düzelmeye başlar. Murat ölmemiştir, gizli bir görevle düşman saflarına gönderilmiş, duyulmasın diye adı öldüye çıkarılmıştır.
İlgili Sayfalar
Yararlanılan Kaynaklar
  • Aka Gündüz'ün Hayatı, Sanatı ve Eserleri, Metin Oktay 
  • Aka Gündüz'ün Roman, Hikaye ve Tiyatrolarında Sosyal Meseleler, Mehmet Güneş

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.