Gülnihal

Dört perdeden oluşan eser, teknik açıdan Namık Kemal'in en başarılı tiyatro eseridir. 
Râz-ı Dil (Gönüldeki Sır) adıyla bastırılmak istenen eserin hem adı hem de bazı yerleri sansüre uğrayınca Namık Kemal, eserin adını Gülnihal olarak değiştirmiştir.
Eser, 19.yüzyılın başında bir Rumeli şehrinde geçer. Eserde yöneticinin zulmüne karşı başlayan isyan, bir aşk hikayesi eşliğinde anlatılmaktadır.

Özet

Kaplan Paşa zalim bir sancak beyidir. Eser, Gülnihal Kalfa ve İsmet Hanım'ın bir odada konuşmalarıyla başlar. Konuşmalarının konusu İsmet Hanım'ın sevgilisi Muhtar Bey'dir. Muhtar Bey, Kaplan Paşa'nın yeğenidir. Kaplan Paşa, Muhtar'ı hem kendisine rakip görmekte hem de onun halk içindeki itibarını kıskanmaktadır. Gülnihal'e göre Kaplan Paşa, Muhtar'ı ortadan kaldıracaktır. 
İsmet, Gülnihal’in anlattıklarına inanmasa da Kaplan Paşa'nın rakiplerini hileyle öldürttüğünü duyunca korkmaya başlar. Muhtar Bey konuşmalara şahit olsa da anlatılanlara inanmak istemez. Bu esnada Kaplan Paşa'nın yakın adamlarından Kara Veli, konağı basarak Muhtar Bey'i tutuklamak ister. Muhtar Bey, kendisini tutuklamaya gelenlerle karşı koymak ister ancak İsmet Hanım bayılınca onun daha fazla üzülmemesi için teslim olur. Kara Veli, odadan çıkarken sehpanın üzerine bir mektup bırakır. Mektupta Kaplan Paşa, Muhtar Bey’in canına karşılık İsmet Hanım’dan aşkına karşılık vermesini ister. 
Kaplan Paşa, piyesin ikinci perdesinde annesi Paşo Hanım'a, İsmet'e âşık olduğunu söyler. Anne ve oğul, aynı zamanda kader birliği içindedir. Aralarında geçen konuşma, ikilinin iktidar uğruna birçok kirli işte ortak olduklarını gösterir. Kaplan Paşa, İsmet Hanım'ı kendisiyle evlenmeye ikna etmesi için annesini gönderir. İsmet Hanım, hem Paşo Hanım'a hem de daha sonra odaya gelen Kaplan Paşa’ya karşı çok sert sözlerle tepki gösterir. Durumun vahametini anlayan Gülnihal, araya girerek İsmet Hanım'ı nişan için ikna edeceğini söyler. Ancak, onun bütün amacı bu evliliğin gerçekleşmemesi için zaman kazanmaktır. Kaplan Paşa da tutuklu olan Muhtar'ı yanına çağırarak İsmet Hanım’la evlenmek üzere olduğunu söyler. Muhtar Bey, artık hayata küsmüştür. Kaplan Paşa'nın tüfekçi başı olan Zülfikar, aslında Kaplan Paşa’ya sadık biri değildir. Muhtar'ın bir an önce öldürülmesi gerektiğini yoksa Muhtar'ın adamlarının Muhtar'ı kaçıracaklarını söyler. Oysaki Zülfikar, kardeşini ölümden kurtaran Muhtar'a karşı kendisini borçlu hissetmektedir. Zaten yıllardır sevdiği Gülnihal de Muhtar'ın kaçırılması karşılığında kendisiyle evleneceği vaadinde bulunmuştur. Zindancı Başı Rıdvan da ikna edildikten sonra Muhtar'ın kurtarılması için hiçbir problem kalmaz. Muhtar, Kaplan Paşa'ya karşı savaşmaya hazır yirmi bin adamın emrinde olduğunu bilerek zindandan kaçar. Tüm bu olanlardan İsmet Hanım'ın ve Kaplan Paşa'nın haberi yoktur. Onlar Muhtar'ın öldüğünü zannetmektedir. Oysa Muhtar Bey’in yerine öldürülen Kara Veli'nin katil yeğeni Bayram’dır. 
Aradan on beş gün geçer. Padişahtan da Sancak Beyi'nin azline ve halline dair icazet alan Muhtar, adamlarıyla son planları yapmak üzere akşam vakti mezarlıkta buluşur. Kendi mezarına sırtını dayayan Muhtar Bey, Kaplan Paşa'nın padişah fermanıyla azlinin bir an önce gerçekleştirilmesi için harekete geçmenin zamanı geldiğini düşünür. 
Eserde Padişahın başlangıçta olanlardan kesinlikle haberi olmadığı, sonra da durumu haber aldığında, Kaplan'ın kellesinin vurulmasını emrettiği, temkinli bir biçimde dile getirilmiştir. 
Muhtar Bey, Kaplan Paşa'nın her gece İsmet’i görmek için gittiği konağa baskın yapar ve sessizce Kaplan Paşa'nın gelmesini bekler. Konağa giren Kaplan Paşa, evlenmesinin önünde en büyük engel olarak gördüğü Gülnihal’i hançeriyle ağır bir biçimde yaralar. Bu sırada Muhtar Bey ve adamları odaya girer. Kaplan Paşa, büyük bir şaşkınlık içindedir. Canına kıymaması için Muhtar Bey’e yalvarır. Muhtar Bey onu affetmek istese de Hâkim Efendi buna izin vermez. Fermanın icabını yerine getiren Zülfikar olur. Artık yeni sancak beyi Muhtar Bey'dir. Ağır bir şekilde yaralanan Gülnihal, İsmet Hanım'ın kucağında can verir.

İlgili Sayfalar

Namık Kemal
Tanzimat Dönemi Tiyatro Özetleri için tıklayınız.
Tanzimat Dönemi Roman Özetleri için tıklayınız.

Yararlanılan Kaynak

Hamlet ile Gülnihal Adlı Tiyatro Eserleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme, Mehmet Bakır Şengül

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.