Cevdet Kudret Solok (1907-1992)

Cevdet Kudret

• Şair, yazar, edebiyat tarihçisi.
• 1907'de İstanbul'da doğdu.
• Asıl adı Süleyman Cevdet'tir.
• 1933'te İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi.
• Çeşitli okullarda edebiyat öğretmeni olarak çalıştı. 
• 1950 seçimleri sonrasında görevinden ayrılmak zorunda kaldı.
• Bir süre avukatlık yaptı. Sonrasında Türk Dil Kurumunda ve Ankara Bilgi Yayınevinde çalıştı. 
• Takma adlarla liseler için edebiyat kitapları hazırladı.
• 1959'da "Solok" olan soyadını "Kudret" olarak değiştirdi.
• AÜ Siyasal Bilgiler Basın ve Yayın Yüksek Okulundan 1973'te emekli oldu.
• 10 Temmuz 1992'de İstanbul'da öldü.

Ödülleri

• Türk Dil Kurumu Bilim Ödülü (1974),
• Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü (1991)
• Dil Derneği Türk Dili Onur Ödülü (1989)
• Edebiyatçılar Derneği Onur Ödülü’ne (1992)

Sanat Yaşamı

• Yedi Meşale topluluğun kurucularından biridir.
• "Birinci Perde" adını verdiği şiir kitabını 1929'da yayımladı.
• Birçok türde eser verse de daha çok edebiyat tarihçisi olarak tanındı.
• Roman ve hikayelerini realist bir anlayışla yazmıştır. 
• Hikayelerini topladığı "Sokak" adlı kitapta Türkiye’nin özellikle İkinci Dünya Savaşı yıllarında yaşadığı ekonomik, sosyal, politik ve ahlâkî sorunları ele aldı.
• Bir üçleme olan "Süleyman'ın Dünyası" adlı romanı kendi yaşamından çizgiler taşır. Eserde Türkiye'nin Birinci ve İkinci Dünya Savaşları arasındaki otuz yıllık dönemi gerçekçi bir bakış açısıyla yansıtılmıştır.

Eserleri

• Şiir: Birinci Perde
• Hikaye: Sokak
• Roman: Sınıf Arkadaşları, Havada Bulut Yok, Karıncayı Tanırsınız (Süleyman'ın Dünyası)
• Oyun: Tersine Akan Nehir, Rüya İçinde Rüya, Danyal ve Sara, Kurtlar, Yaşayan Ölüler
• Deneme: Dilleri Var Bizim Dile Benzemez, Bir Bakıma, Benim Oğlum Bina Okur, Kalemin Ucu
• İnceleme-Derleme: Türk Edebiyatı Hikaye ve Roman Antolojisi, Türk Edebiyatında Hikaye ve Roman, Karagöz, Orta Oyunu, Örneklerle Edebiyat Bilgileri, Örnekli Türk Edebiyatı Tarihi, Abdülhamit Devrinde Sansür, Tanzimat Edebiyatı Antolojisi...

Gece Yarısı

Dizilir ince ince, alnına bir soğuk ter
Gavur mahallesidir evimin yukarısı,
Rüzgarın salladığı bir çan durmadan öter.

Bu ses aynı şekilde uzayacak yarın da!
Bazen bir ışık gezer, tamam gece yarısı,
Karşıdaki bir evin pencere camlarında...

Şimdi gözyaşlarımla karanlığı delerim;
Bana hatırlatıyor uzun uzun her akşam
Simsiyah servileri bembeyaz perdelerim!

Korkudan, büzülürüm usulca bir kenara;
Yatmak için yerimden azıcık kımıldasam,
Gölgem bir hırsız gibi tırmanır duvarlara.

Cevdet Kudret'in Ağzından Yedi Meşale

• "... Günün birinde, o güne dek yazdıklarımızdan seçmeler yaparak onları bir kitapta toplamayı düşündük. Çeşitli önerilerden sonra, Yedi Meşale adı üzerinde anlaşmaya varıldı. Topluluk, altı ozan (Sabri Esat, Yaşar Nabi, Muammer Lütfü, Vasfi Mahir, Ziya Osman, Cevdet Kudret) ile bir nesirciden (Kenan Hulusi) oluşuyordu. Bunlar, Cumhuriyet döneminde edebiyat dünyasına girenlerin ilk kuşağıdır. Aramızda para topladık. Yaşar Nabi’nin eski öğretmeni Kitapçı Muallim Ahmet Halit Bey bastırma ve dağıtma işini üstlendi. Kitap, 1928 yılının Nisan ayı başlarında satışa çıktı ve büyük bir ilgiyle karşılandı. Türkiye’de hiçbir şiir kitabı için bu kadar çok yazı yazılmamıştır. Övgü yazılarının yanı sıra, birkaç yergi yazısı da çıkmıştı. Bu ilgiyi gören Akbaba mizah dergisinin sahibi Yusuf Ziya, bundan ticarî yönden yararlanmak istemiş olacak ki, ortaklaşa bir dergi çıkarmayı önerdi. O sermaye koyacak, biz yazıları yazacak, kârı yarı yarıya paylaşacaktık. Dergiye Meşale adı verildi. İlk sayısı 3850 tane satıldı. Latin alfabesi kabul edilince okuyucu sayısının birdenbire düşme olasılığı yüzünden, başka dergiler gibi Meşale de kapandı. O güne değin 8 sayı çıkmıştı. Dergiye bizden başka yazı yazan herkes (Ahmet Haşim, Faruk Nafiz, Necip Fazıl, Ahmet Kutsi, Ömer Bedrettin, Sabahattin Ali, Mehmet Rauf, Suat Derviş vb.) yazı parasını peşin olarak almıştı; bizlerse patron olduğumuz için hiçbir şey alamadık." (Varlık dergisi, Temmuz 1988, sayı 970)

İlgili Sayfalar

• Yedi Meşaleciler

• Cumhuriyet Dönemi Roman Özetleri

Yararlanılan Kaynaklar

• Cevdet'in Kudret'in Yaşamından Sokak'ına Türkiye'nin Sosyoekonomik ve Politik Hallerinin Yansımaları, Macit Balık
• http://www.cevdetkudretodulleri.com