Terzarima

  • Üçer dizeli bentlerle en sona eklenen bir dizeden oluşan nazım şekli.
  • İtalyanca bir sözcüktür.
  • İlk olarak İtalyan şair Dante Alighieri (ö.1321) tarafından "İlahi Komedya" adlı eserde kullanılmıştır.
  • Bu nazım şeklinin en güzel örnekleri 19. yüzyılda Fransız edebiyatında verilmiştir.
  • İlk örnekleri Servetifünun şiirinde görülen terzarima, edebiyatımızda özellikle II. Meşrutiyet'ten sonra daha çok rağbet görmüştür.
  • Terzarima nazım şekli, edebiyatımızda kimi zaman kurallı olarak kimi zaman da birtakım değişikliklerle kullanılmıştır. Söz konusu değişiklikler uyak örgüsünü değiştirmek ya da sondaki dizeye yer vermemek şeklindedir.
  • Tevfik Fikret'in "Şükûfe-i Yâr" adlı şiiri, bu nazım şeklinin kurallı ilk örneğidir.
  • Türk edebiyatında bu nazım şekliyle en çok eser veren sanatçı, adı daha çok "Milli Edebiyat" ile anılan Ali Canip Yöntem'dir.
Özellikleri
  • Üç dizeli bentler ile en sondaki bağımsız bir dizeden oluşur.
  • Üçlüklerin sayısında bir sınırlama yoktur.
  • Bu nazım şeklinde "örüşük" uyak düzeni kullanılır: 
  • Uyak şeması: "a,b,a", "b,c,b", "c,d,c", "d,e,d"..."e"
  • Her bendin birinci ve üçüncü dizeleri birbiriyle uyaklıdır.
  • Sonrasında her bendin orta dizesi, devamındaki bendin birinci ve üçüncü dizeleriyle uyaklıdır. 
  • Sondaki tek dize ise kendinden önceki üçlüğün ikinci dizesiyle uyaklanır:
Sokak Feneri
Ölü bir camdan ağlayan korku   — a
İnliyor serseri ve boş geceye;    — b
Kaldırımlar bütün sükut, uyku... — a

Her duvar, her kovukta şimdi niye — b
Bir büyük göz niyaz eder, ağlar     — c
"Bitsin artık bu gizli şüphe!" diye   — b

Korkarım... Saklanır heyûlâlar...    — c
Bana der: "İşte bir sahife, oku,      — d
Sarı gölgemde hasta kalbin var!.." — c
Ölü bir camdan ağlayan korku   — d

Ali Canip Yöntem

İlgili Sayfa
👉 Sone

👉 Balad

Yararlanılan Kaynaklar
  • Servetifünun Dönemi ve Sonrasında Terzarima Nazım Şeklinin Kullanımı, Yusuf Alıcı
  • Batı Tesirinde Türk Şiiri Antolojisi, Kenan Akyüz

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.