Muallim Naci (1850 - 1893)
|
Muallim Naci |
- Tanzimat ikinci dönem yazar, şair ve eleştirmeni.
- Şiirde yenileşmenin eski ile bağların koparılmadan yapılmasını savundu. Buna rağmen edebiyat tarihinde eski şiirin temsilcisi olarak ün yapmıştır.
- 1850’de İstanbul’da doğdu. Asıl adı Ömer'dir. Saraç ustası olan babasının ölümü üzerine yedi yaşında annesi ve ağabeyi ile birlikte Varna'ya dayısının yanına yerleşti. Burada Arapça, Farsça ve hat dersleri aldı, Fransızca öğrenmeye başladı. Kendine mahlas olarak Naci’yi seçti.
- Kürt Said Paşa'nın 1876'da Varna'ya mutasarrıf olmasıyla hayatı değişti. Paşa'nın özel katibi olarak imparatorluğun birçok yerini gezdi.
- Sakız adasında iken Tercüman-ı Hakikat'e gönderdiği şiirleri ile tanınmaya başladı. Bir müddet sonra İstanbul'a döndü ve yazı hayatına atıldı.
- Sonradan kayınpederi olan Ahmet Mithat Efendi'nin isteği üzerine Tercüman-ı Hakikat'in edebiyat sayfasını yönetmeye başladı (1883-1885).
- Eski tarzda yazdığı gazellere Tercüman-ı Hakikat'te yer vermesi nedeniyle divan edebiyatını canlandırmakla suçlandı. Recaizade Mahmut Ekrem Zemzeme III mukaddimesinde Naci'nin şiirlerini gerçeklikten uzak bulup şöhretini de balona benzetti. Eleştiriler üzerine Ahmet Mithat tarafından gazeteden uzaklaştırıldı.
- Ekrem, Takdir-i Elhan'da Naci'ye yönelik eleştirilerine devam ederek hakarete varan ifadelere yer verdi. Naci ise Saadet gazetesinde Ekrem'in eleştirilerine Demdeme başlığı ile sert cevaplar verdi. Hükumetin ikazı ile Demdeme'nin yayımı durduruldu.
- Recaizâde Mahmut Ekrem’le giriştiği kalem kavgası Muallim Naci'yi -ister istemez- eski şiir taraftarı şairlerin lideri konumuna getirmiştir. (Zemzeme - Demdeme geniş anlatımı için tıklayınız)
- 1887'den itibaren 58 sayı sürecek Mecmua-i Muallim'i çıkardı.
- 1887’de Mekteb-i Sultanide (Galatasaray Lisesi) ve Mekteb-i Hukukta edebiyat öğretmenliği yaptı.
- 1891'de "Gazi Ertuğrul Bey" adlı manzumesini II. Abdülhamit'e takdim etti. Padişah tarafından Osmanlı tarihini yazmakla görevlendirildi. Vaktinin büyük bir kısmını Osmanlı tarihini yazmaya ayırdı.
- 1892'de Osmanlı tarihi çalışmaları için Söğüt, Bilecik, Eskişehir, Yenişehir, Bursa ve İzmit'i kapsayan bir geziye çıktı. Gezi dönüşünde geçirdiği bir kalp krizi sonucu 12 Nisan 1893 tarihinde Fatih'teki evinde öldü.
Sanat Anlayışı
- Şiirdeki yenileşmede, eski ile bağların koparılmasından yana değildir.
- Türk edebiyatındaki çağdaşlaşmanın eski edebiyatımız
ile Batı edebiyatının seçkin eserlerinin örnek alınmasıyla mümkün olabileceğini düşünür.
- Eski edebiyatı iyi bilen şair, yeni (Batılı) tarzda da oldukça başarılı örnekler vermiştir.
- İlk şiir kitabı olan Âteşpâre'deki Kuzu, Kebuter, Dicle, Feryad, Şam-ı Gariban gibi şiirleri şekil bakımından olduğu kadar içerik bakımından da yenidir.
- Muallim Naci'nin Âteşpâre kitabından sonra yazdığı şiirler şekil ve içerik bakımından büyük ölçüde eskidir.
- Aruzu Türkçeye uygulama konusunda başarılıdır.
- Türkçenin sadeleştirilmesi ve dilin korunması yönündeki görüşleri ise çağının ötesindedir.
- “Köylü Kızların Şarkısı” adlı eseri köy yaşamından bahseden ilk önemli şiir olarak
kabul görür.
Eserleri
Şiir Kitapları:
- Âteşpâre
- Şerare
- Füruzan
- Sünbüle
- Yadigâr-ı Naci
- Mir'at-ı Bedayi
- Terkib-i Bend-i Muallim Naci (Nazire)
Önemli Nesirleri:
- Ömer'in Çocukluğu (Hatıra)
- Lugat-i Naci (Yarım kalmış sözlük çalışması)
- Islahat-ı Edebiyye: Yazı yazma kuralları ile Türk edebiyatında kullanılan nazım şekilleri ve edebiyat terimlerini açıkladığı kitabı.
- Demdeme (Eleştiri)
İlgili Sayfalar
Bir Eski Yeni Kavgası (Zemzeme - Demdeme)
Köylü Kızların Şarkısı (Muallim Naci)
Tanzimat 2. Dönem Genel Özellikleri
Yararlanılan Kaynaklar
- Muallim Naci: Eski mi, Yeni mi? Hiclâl Demir
- Muallim Naci İle Recaizâde Ekrem Arasındaki Münakaşalar ve Bu Münakaşaların Sebep Olduğu Edebi Hâdiseler, Fevziye Abdullah
- Muallim Naci Efendi'nin Dil ile İlgili Görüşleri, Doç. Dr. Celal Tarakçı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.