AYT Edebiyat

• Türk Edebiyatının Dönemleri

• Şair ve Yazarlar

• Edebi Akımlar

• Şiir Bilgisi

• Söz Sanatları

• Eser Özetleri

• Öğretici Metinler

• Halk Edebiyatı Örnek Metinler

• Divan Edebiyatı Örnek Metinler

TYT / AYT Çıkmış Sorular ve Konu Testleri

• Konularına Göre Çıkmış Sorular 

• Konu Testleri

• Yıllara Göre Tüm Sınavlar

Babürname

Babür Şah

• Babür Şah'ın hatırat (anı) türündeki eseri.
• Orta Asya Türkçesinin önemli mensur (düzyazı) eserlerinden biridir.
• Babürname, hatıratın yanı sıra günlük, seyahat ve otobiyografi gibi türlere ait özellikler de gösterir.
• Eser, Babür'ün 12 yaşında Fergana tahtına çıkışından ölümünden bir yıl öncesine kadar geçen zamanı içermektedir (1494-1529).
• Babür'ün askerî, siyasi, edebî ve özel hayatı hakkında bilgiler içeren eser, yıllara göre bölümlenmiştir.
• Babürname, ülkeden ülkeye yapılan yolculuk ve seferlerin anlatıldığı bölümlerde bir seyahatnameye dönüşür. Babür, gezip gördüğü yerleri eserinde tüm ayrıntılarıyla (âdetleri, doğal güzellikleri, bitki örtüsü, hayvanları..) tasvir etmiştir.
• Kimi zamanda bir tezkireci ya da ansiklopedi yazarı gibi devrinin alimleri, şairleri, şeyhleri, musikişinasları hakkında bilgiler vermiştir.

Konu Anlatımı İndir

AYT EDEBİYAT DERS NOTLARI (PDF)

Edebi Sanatlar

Otuz söz sanatı 200'den fazla örnekle açıklanmıştır. 27 sayfadan oluşan dosyayı bilgisayarınıza indirmek için tıklayınız.

Yeniçeriler

Ahmet Mithat Efendi

Ahmet Mithat Efendi’nin 1871 tarihli uzun hikâyesi / romanı.
Eser, yazarın Letaif-i Rivayat serisi içinde yayımlanmıştır.
Eserin türünün ne olduğu (roman / hikâye) tartışmalı bir konudur.
Edebiyatımızda genel olarak Namık Kemal'in Cezmi adlı romanı ilk tarihî roman olarak kabul edilmektedir. Ancak Yeniçeriler'i roman olarak kabul eden edebiyat tarihçileri eseri ilk tarihî roman olarak göstermektedir.
Eserde olaylar I. Abdülhamit (öl.1789) ve III. Selim'in (öl.1807) saltanat yılları içinde geçer (1774-1807). Yazar, eseriyle birçok açıdan bozulan, başına buyruk hareket eden ve devlet içinde devlet hâline gelen yeniçerileri bir aile dramı üzerinden anlatmaya çalışmıştır.

Cumhuriyet Dönemi Roman Konu Testi 4

II. Meşrutiyet'in ilanından sonra yazı hayatına atılan yazar; roman, hikâye, tiyatro ve hatıra türlerinde çok sayıda eser vermiştir. Daha çok romanları ile edebiyatımızda önemli bir yer edinen yazarın romanlarında olduğu gibi hikâyelerinde de önce ferdiyetçi bir çizgide hareket ettiği görülür. Ancak özellikle Balkan Savaşları ile toplumsal meselelere yönelecektir.
1. Aşağıdakilerden hangisi parçada sözü edilen yazara ait değildir?
A) Seviyye Talip
B) Heyula
C) Kadınlar Tekkesi
D) Kalp Ağrısı
E) Tatarcık

Yılkı Atı

Abbas Sayar

Nail Abbas Sayar'ın ilk romanıdır.
İlk olarak 1954'te yazarın çıkardığı yerel gazetede tefrika edilen roman ancak 1970'te basılabilmiştir.
Yılkı, doğaya başıboş bırakılan at ya da eşek demektir.
Yılkı Atı, Türk edebiyatında kahramanları atlar olan ilk romandır.
Romanda, yılkıya bırakılan bir atın doğadaki yaşam savaşı anlatılır. Romandaki at, bir anlamda tüm olumsuz şartlara rağmen hayata tutunmaya çalışan insanları temsil eder. Romanda, yazarın bir roman kahramanı gibi ele aldığı atın başından geçen olaylar anlatılır. Arka planda köy halkının yoksulluğu ve çaresizliğinin işlendiği eserde sadece atlar değil, doğadaki diğer varlıklar da insanlara ait özelliklerle betimlenmiştir.

Kısa Özet

Romanda olaylar Doru Kısrak’ın sahibi İbrahim tarafından yılkıya bırakılmasıyla başlar. Kış mevsiminde atın verdiği yaşam savaşıyla devam eder. Doru Kısrak, baharda sahibine görünmeden tayını da alarak ortadan kaybolur. Roman, İbrahim’in bu durumdan duyduğu pişmanlık ve öfkeyle biter.

Bir Kaz Aldım Ben Karıdan

Bir kaz aldım ben karıdan
Boynu da uzun borudan
Kırk abdal kanın kurutan
Kırk gün oldu kaynatırım kaynamaz

Sekizimiz odun çeker
Dokuzumuz ateş yakar
Kaz kaldırmış başın bakar
Kırk gün oldu kaynatırım kaynamaz

Lamii Çelebi (1473-1532)

• Divan şairi, Nakşibendi şeyhi.
• 1473'te Bursa'da doğdu. 
• Asıl adı Mahmut'tur.
• Tüm hayatını Bursa'da geçirdi.
• Medrese tahsilinin yanında henüz genç yaşlarında tasavvufa yöneldi.
• Hiçbir devlet görevinde bulunmadı.
• 1532'de Bursa'da öldü.

Sanat Anlayışı

• İranlı âlim ve şair Molla Cami'den (öl. 1492) yaptığı çevirilerle tanındı.
• Hamse sahibidir.

Hüseyin Suat Yalçın (1867-1942)

Hüseyin Suat Yalçın

• Şair, mizah ve oyun yazarı.
• Gazeteci ve yazar Hüseyin Cahit Yalçın'ın ağabeyidir.
• 1886'da Tıbbiye-i Mülkiyeden mezun oldu.
• Çeşitli kurumlarda doktor ve yönetici olarak çalıştı.
• Milli Mücadele'ye katılmak üzere Ankara'ya gitti.
• Hekim olarak Anadolu'nun çeşitli yerlerinde hizmet etti.
• Cumhuriyet'in ilanından sonra Devlet Demiryollarına ait gemilerde doktor olarak çalıştı.
• 21 Mart 1942'de öldü.

Sanat Yaşamı

• Servetifünun şairi olarak tanındı.
• Bu dönem şiirlerinde Cenap Şahabettin'in etkisi görülür.
• Servetifünun yıllarında öne çıkan temaları aşk-kadın, tabiat ve ölümdür.

Diyorlar ki

Ruşen Eşref

Ruşen Eşref Ünaydın'ın mülakat (görüşme) türündeki eseri.

Mülakatlar, kitap olarak ilk kez 1918'de yayımlanmıştır.
Türk edebiyatında mülakat türünün ilk modern örneğidir.
Yazarın mülakat yaptığı on sekiz kişi de edebiyatçıdır.
Bu kişiler: Abdülhak Hamit Tarhan, Nigâr Hanım, Sami Paşazade Sezai, Halit Ziya Uşaklıgil, Cenap Şahabettin, Hüseyin Cahit Yalçın, Süleyman Nazif, Rıza Tevfik Bölükbaşı, Mehmet Emin Yurdakul, Halide Edip Adıvar, Hamdullah Suphi Tanrıöver, Ziya Gökalp, Mehmet Fuat Köprülü, Ömer Seyfettin, Refik Halit Karay, Fazıl Ahmet Aykaç, Ahmet Haşim ve Ali Kemal’dir.

Yazar, görüşme için genellikle kişilerin evlerine gitmiş; bu durumda ilgili bölüm, evin tasviri ile başlamıştır.
Kitapta -Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin ve Ahmet Haşim dışında- kişilerin fiziki ya da ruhsal portrelerine de yer verilmiştir.

Not: Günlük kullanımda mülakat sözcüğü yerine -farklı bir tür olsa da- röportaj sözcüğü tercih edilmektedir.