Ek Eylem etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Ek Eylem etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

Ek Eylem Konu Testi 1

1. Aşağıdakilerden hangisinde ek eylemin geniş zamanı kullanılmıştır?
A) Babam zeytinyağlı pırasayı çok sever.
B) Dert ortağımsın sen benim.
C) Bizi böyle görse çok gülerdi.
D) Her şeyden önce çok iyi iki arkadaştı.
E) Yağmur yağarsa gidemeyiz, dedi.

Tomruğu kazasız belasız aşağıya (I) indirse bile iş bitmiş (II) sayılmazdı. Derdin ancak yarısından kurtulmuş (III) olurdu. Çünkü yol tam orman idaresinin önünden (IV) geçiyordu ve başka yol (V) yoktu.
2. Parçadaki altı çizili sözcüklerden hangisi ek eylem almamıştır?
A) I      B) II      C) III       D) IV       E) V

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik zamanlı eylem yoktur?
A) Doktoru gördüm ama ilacı yazdıramadım.
B) İşe gidiyorsan geçerken beni de bırak.
C) Bu kadar güzel yemek yaptığını bilmezdim.
D) Geçen yaz gece kulüplerinde hep bu şarkı çalıyordu.
E) Mesai bitmeden iki koli daha bırakacakmış.

Bir zamanlar yalnızlık güzeldi Mısır'da
Seninle yepyeni bir göktü gidilirdi
Baktım mı, büyürdü bir zambaktı anımda
Şimdi bir gölgedir uzar ovalarımda
Böyle uyanırdım ya uyanmak değildi
Bir aşk demekti bu dünyada
4. Bu dizelerde kaç ek eylem (ek fiil) kullanılmıştır?
A) 6       B) 7       C) 8        D) 9         E) 10

Onun iki masalı vardı. Biri kendisinindi ve başka kimse bilmezdi. Ötekini ise dedesi almıştı ona. Sonra ikisi de yok olup gitti. Şimdi biz bunlardan söz edeceğiz. O yıl yedi yaşını doldurmuş, sekizine basıyordu.
5. Parçada kaç ek eylem kullanılmıştır?
A) 2       B) 3      C) 4       D) 5       E) 6

(I) Akşamın ilk karanlığıyla beraber bütün dükkanlar kapanmış, sokaklar boşalmıştı. (II) Bir fırının kepengi gürültüsüyle birden iniverdi. (III) Bir kahvenin camı ardında bir sürü insan duman içinde kaybolmuş gibiydi. (IV) Boğuk bir radyonun sesi derinden duyuluyordu. (V) Bu sokak kıyıya doğru uzanır, orada bir kaç yazlık gazino vardır.
6. Numaralanmış cümlelerin hangisinde ek eylem kullanılmamıştır?
A) I       B) II       C) III        D) IV          E) V

7. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ek eylem farklı görevde kullanılmıştır?
A) Sizdekini arardım bırakıp bendekini
B) Baktım ki yaşamak güzeldi hâlâ
C) Dostlarım, bu türkü çocuklar içindir, gök mavisi
D) Sensin hep, sen, esen dallar arasından
E) Hoyrattır bu akşamüstüler daima

(I) Otlar hakkında daha pek çok şey biliyordu. (II) Alçaklarda biten gümüş renkli çayırları da çok severdi. (III) Acırdı da onlara. (IV) Pek tuhaftı bu gümüşe çalan ak otlar. (V) Başları hep havadaydı.
8. Numaralanmış cümlelerin hangilerinde ek eylem diğerlerinden farklı görevde kullanılmıştır?
A) I ve III      B) II ve III      C) II ve IV       D) I ve V       E) IV ve V

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir adıl ek eylem almıştır?
A) Yorganı üzerinden attı, ter içindeydi.
B) Herkes kadar biz de usanmıştık bu laflardan.
C) 
Ahmet kendi halinde sakin biriydi.  
D) Kalender ve babacan bir adamdı dedem.
E) Yarın oteldeki sunumu kim yapacak?

(I) Köpek, aslan, kedi, fare birer bahaneydi, (II) onun hedefi insanları adam etmekti. (III) Bir sıkardı beni, bir kızdırırdı. (IV) Hayvanları hayvan olarak kabul etse ne olurdu sanki! (V) Hayır ille de kıssadan hisse çıkaracak!..
10. Numaralanmış bölümlerin hangisinde bir eylemsi grubu ek eylem alarak yüklem olmuştur?
A) I       B) II       C) III       D) IV       E) V

11. Aşağıdakilerden hangisinde bir eylemsi ek eylem alarak yüklem olmuştur?
A) Böyle yağmaya devam ederse tüm köy yolları kapanacaktı.
B) Tüm suçu güvenlik görevlisi çocuğa yıkmaya çalıştılar.
C) Bu olaydan sonra uzun süre görüşmedik onunla.
D) Önemli olan katılmaktı ama biz sanki biraz abarttık.
E) Sevmek, sevilmek, hatırlanmak güzel şeyler.

12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde farklı görevdeki ek eylemler birlikte kullanılmıştır?
A) evime gitmekten korkuyordum
sisler boğazıma sarılmışlardı
B) yağmurun altında yalnızım
ağzım elim yüzüm ıslanıyor
C) yukarda bulutlar yürüyordu
terk edilmiş bir çocuk gibiydim
D) sisler bulvarı ayaklanıyor
artık kalbimi susturamıyorum
E) bütün yaprakları sararmıştı
bütün bir sonbahar ağlamıştı

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek eylem kullanılmamıştır?
A) Biz şiir yazmaya başladığımızda edebiyata onlar egemendi.
B) Halktan uzaklaşmış bir şiir, yabancılaşmış bir şiirdir.
C) Ben, İkinci Yeni dedikleri türde yazarken de toplumcuydum.
D) Bu şiiri, ortaya çıktığı dönemin şartları içinde değerlendirmelisiniz.
E) Hepsinin içinde belli belirsiz olsa da dünyayı değiştirme isteği vardı.

14. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir isim tamlaması ek eylem almıştır?
A) Dante gibi ortasındayız ömrün
B) Şaşırdım kaldım nasıl atsam adım
C) Kemal Paşa derler bir yiğit vardı
D) Sevmek kimi zaman rezilce korkuludur
E) Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır

Ek eylemin geniş zaman çekiminde 1. ve 2. kişi ekleri ek eylem olarak görev yapar. Üçüncü kişilerde ise "-dir" eki kullanılır ancak bu ek çoğunlukla düşer.
15. Aşağıdakilerin hangisinde bu duruma bir örnek vardır?
A) Yaşadığımız bütün sıkıntıların sebebi sensin.
B) Kupanın yeni sahibi penaltılarla belli olacak.
C) Küçük kardeşim doğduğunda ben İstanbul'daydım.
D) Şirketimizin o gelecek vadeden elemanları nerede?
E) Yeni telefonuyla kısa film çekiyor seninki.

O zaman başından aşkındı derdi,
Mermeri oyardı, taşı delerdi.
Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi,
Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi!
16. Dörtlükte kaç ek eylem kullanılmıştır?
A) 1      B) 2      C) 3      D) 4        E) 5

17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek eylem "geniş zamanın şartı"nı oluşturmuştur?
A) Sipariş verdiğimiz parça bugün gelmezse işimiz yarım kalır.
B) Fiyatı gayet uygun, bence bu fırsatı kaçırmayalım.
C) Dizüstü bilgisayarını yanına aldıysa bugün gelmez o.
D) Yarın sabah erkenden yola çıkarsınız.
E) Onunla karşılaşmak istemiyorsan ben gideyim.

(I) Üstelik bir de armağan olarak getirmişlerdi onu bana. (II) Eve geldiği zaman küçücük bir şeydi, (III) acı acı meliyor, boyuna konuşup duruyor, bir şeyler arıyordu. (IV) İlk defa bir keçi yavrusuna sahip olduğum için çocukluk heyecanıyla onu nasıl sevmiştim! (V) Büyük bahçenin bir köşesinde ürkek, çekingen, önüne konan otları yiyor, boyuna sıçrayıp duruyordu olduğu yerde.
18. Parçadaki numaralanmış bölümlerin hangisinde bir sıfat tamlaması ek eylem alarak yüklem olmuştur?
A) I      B) II      C) III      D) IV        E) V

👉👉 Bu testi pdf olarak indirebilirsiniz.

İlgili Sayfa



Cevaplar

1.B  2.A  3.A  4.D  5.D  6.B  7.A  8.E  9.C  10.B  11.D  12.C  13.D  14.A  15.D  16.C  17.A  18.B

Ek Eylem

i- (imek) eylemi: "-idi, -imiş, -ise"
Türkçede ek eylemin iki görevi vardır:
1. İsim soylu sözcükleri yüklem görevine getirmek
2. Basit zamanlı eylemleri, birleşik zamanlı eyleme dönüştürmek
İsim Soylu Sözcüklere Gelen Ek Eylem
Ek eylem; isim soylu sözcük ya da sözcük gruplarının sonuna gelerek onları yüklem görevine getirir.
Babadan kalma bir evi varmış buralarda. (isim)
O gün burada duyduğunuz şey hakkın sesiydi. (isim tamlaması)
Benim sadık yarim kara topraktır. (sıfat tamlaması)
Bendim geçen ey sevgili sandalla denizden. (zamir)
Tenin buğdaysı, boyun bir başak kadardı. (edat grubu)
Başarının anahtarı çalışmaktır. (eylemsi)
Uyarılar:
  • Ek eylemler eklendiği sözcüğün sözcük türünü değiştirmez. 
  • Bu tür cümleler, yükleminin türüne göre isim cümlesidir. 
İsimlere gelen ek eylemin dört kipe göre çekimi vardır:
    a) Ek eylemin görülen geçmiş zamanı (-idi)
mutlu-y-du-m
mutlu-y-du-n
mutlu-y-du
mutlu-y-du-k
mutlu-y-du-nuz
mutlu-y-du-lar
b) Ek eylemin duyulan geçmiş zamanı (-imiş)
zengin-miş-im
zengin-miş-sin
zengin-miş
zengin-miş-iz
zengin-miş-siniz
zengin-miş-ler
c) Ek eylemin şartı (-ise)
haklı-y-sa-m
haklı-y-sa-n
haklı-y-sa
haklı-y-sa-k
haklı-y-sa-nız
haklı-y-sa-lar
d) Ek eylemin geniş zamanı
  • Ek eylemin bu kipe göre çekiminde 1. ve 2. kişi ekleri ek eylem olarak görev yapar.
  • Üçüncü kişilerde ise "-dir" eki kullanılır.
  • Bu ek günlük konuşma dilinde çoğunlukla düşer:
öğrenci-y-im
öğrenci-sin
öğrenci-dir (-dir genelde düşer)
öğrenci-y-iz
öğrenci-siniz
öğrenci-dir-ler (-dir genelde düşer)
Ek Eylemin Olumsuz Biçimi: 
  • Ek eylemin olumsuzu "değil" sözcüğü ile yapılır. 
  • Ek eylemin olumsuz çekiminde kişi ekleri "değil" sözcüğüne getirilir: öğrenci değildik, aç değilmiş, mutlu değilse, iyi değilim...
Basit Çekimli Eylemlere Gelen Ek Eylem
  • İki kip ekiyle çekime giren eylemlere "birleşik zamanlı eylemler" denir. 
  • Birleşik zamanlı eylemlerde birinci ek, basit zaman eki; ikincisi de birleşik zaman ekidir. 
  • Bu eylemler ikinci kip ekine göre adlandırılır. 
  • İşte bu ikinci kip, ek eylemdir ve üç biçimi vardır: 

  • I. Hikaye (-idi)
    II. Rivayet (-imiş)
    III. Şart (-ise)
Hikaye Birleşik Zaman: (-idi)
  • Basit çekimli eylemlere "-idi" getirilerek yapılır: eylem + 1.kip + idi + kişi eki
Örnekler:
geniş zamanın hikayesi:
iste-r-di-m
iste-r-di-n
iste-r-di
iste-r-di-k
iste-r-di-niz
iste-r-di-ler
duyulan geçmiş zamanın hikayesi:
sat-mış-tı-m
sat-mış-tı-n
sat-mış-tı
sat-mış-tı-k
sat-mış-tı-nız
sat-mış-tı-lar
şart kipinin hikayesi:
at-sa-y-dı-m
at-sa-y-dı-n
at-sa-y-dı
at-sa-y-dı-k
at-sa-y-dı-nız
at-sa-y-dı-lar
geniş zamanın hikayesi olumsuz:
sev-me-z-di-m
sev-me-z-di-n
sev-me-z-di
sev-me-z-di-k
sev-me-z-di-niz
sev-me-z-di-ler
Not: Emir kipinin hikaye çekimi yoktur.
Rivayet Birleşik Zaman: (-imiş)
  • Basit çekimli eylemlere "-imiş" getirilerek yapılır: eylem + 1.kip + imiş + kişi eki
Örnekler:
geniş zamanın rivayeti:
bak-ar-mış-ım
bak-ar-mış-sın
bak-ar-mış
bak-ar-mış-ız
bak-ar-mış-sınız
bak-ar-mış-lar
gelecek zamanın rivayeti:
oku-y-acak-mış-ım
oku-y-acak-mış-sın
oku-y-acak-mış
oku-y-acak-mış-ız
oku-y-acak-mış-sınız
oku-y-acak-mış-lar
gereklilik kipinin rivayeti:
iste-meli-y-miş-im
iste-meli-y-miş-sin
iste-meli-y-miş
iste-meli-y-miş-iz
iste-meli-y-miş-siniz
iste-meli-y-miş-ler
Not: Görülen geçmiş zaman kipi ile emir kipinin rivayeti yoktur.
Şart Birleşik Zamanı: (-ise)
  • Basit çekimli eylemlere "-ise" getirilerek yapılır: eylem + 1.kip + ise + kişi eki
Örnekler:
görülen geçmiş zamanın şartı:
bul-du-y-sa-m (buldumsa)
bul-du-y-sa-n (buldunsa)
bul-du-y-sa
bul-du-y-sa-k (bulduksa)
bul-du-y-sa-nız (buldunuzsa)
bul-du-y-sa-lar (buldularsa)
gelecek zamanın şartı:
bak-acak-sa-m
bak-acak-sa-n
bak-acak-sa
bak-acak-sa-k
bak-acak-sa-nız
bak-acak-sa-lar
geniş zamanın şartı:
gel-ir-se-m
gel-ir-se-n
gel-ir-se
gel-ir-se-k
gel-ir-se-niz
gel-ir-se-ler
gereklilik kipinin şartı:
çalış-malı-y-sa-m
çalış-malı-y-sa-n
çalış-malı-y-sa
çalış-malı-y-sa-k
çalış-malı-y-sa-nız
çalış-malı-y-sa-lar
Not: İstek, dilek-şart ve emir kipinin şart birleşik zamanı yoktur.
Uyarı: Kimi zaman basit zamanlı eylemlere "-dir" eki getirilir ancak bu ek, eylemi birleşik zamanlı yapmaz. Cümleye olasılık ya da kesinlik anlamı katar:
Seçim sonrasında maaşlarda bir iyileştirme yapılacaktır. (kesinlik)
Olanları seyredip keyfini sürüyordur. (olasılık)

👉 Ek Eylem Konu Testi

İlgili Sayfalar