Hüseyin Cahit Yalçın (1875 - 1957)

Hüseyin Cahit Yalçın

• Servetifünun hikâye ve roman yazarı, edebiyat eleştirmeni; gazeteci, çevirmen, milletvekili.
• Balıkesir’de doğdu. 
• 1896 yılında Mülkiye Mektebini bitirdi. 
• 1901 yılına kadar Maarif Nezaretinde (Eğitim Bakanlığı) çalıştı. 1901-1908 arasında idadilerde (liselerde) öğretmenlik ve müdürlük yaptı.
• Yazı hayatına henüz lisede okurken başlayan Hüseyin Cahit 1891'de ilk romanı Nadide'yi yayımladı. 1896’da Servetifünun topluluğuna girdi. Bu tarihten başlayarak makale, roman, hikaye ve eleştiriler yayımladı.
• 1901’de Tevfik Fikret’in dergiden ayrılması üzerine kısa bir süre Servet-i Fünun yazı işlerini yürüttü. Aynı yıl Fransızcadan çevirdiği “Edebiyat ve Hukuk” adlı yazısı nedeniyle dergi kapatıldı. II. Meşrutiyet'in ilan edildiği 1908'e kadar yazı hayatından çekildi. 
• II. Meşrutiyet’in ilanıyla İttihatçıların safında siyasi hayata atıldı. 1908'de Tevfik Fikret ve Hüseyin Kazım ile Tanîn gazetesini kurdu. Kısa bir süre sonra gazeteyi tek başına çıkarmaya başladı. Bu tarihten sonra gazeteci ve siyasetçi yönüyle öne çıktı. Bu sırada yapılan seçimlerde İstanbul mebusu (milletvekili) olarak meclise girdi. Aynı dönemde birçok gazeteciyle girdiği polemiklerle geniş yankı uyandırdı ve basında büyük şöhret kazandı.
• 1910'da Kavgalarım isimli meşhur eserini yayımladı. Kavgalarım, yazarın Servetifünun edebiyatı için verdiği mücadelenin hikayesi ile derginin sütunlarında yayımlanan makaleleri içermektedir.
• Mütareke döneminde İngilizler tarafından Malta’ya sürüldü (1919). Üç yıl kaldığı Malta'da vaktini ilmî eserler çevirmekle geçirdi. Sürgün sonrasında geldiği İstanbul'da Tanin'i yayımlamaya devam etti. Tanin'de hükumete yönelttiği sert eleştiriler nedeniyle gazetesi kapatılarak Çorum'a sürüldü (1925).
• 1922’de yayımladığı "Niçin Aldatırlarmış?" adlı hikâye kitabıyla edebiyat dünyasına tekrar dönmüşse de bu dönüş devamlı olmamıştır.
• Uzun bir süre politikadan uzak duran yazar, dönemin önemli fikir dergilerinden biri olan Fikir Hareketleri'ni (1933-1940) çıkardı. 
• 1935'te edebiyata dair hatıralarını Edebî Hatıralar adıyla hazırlayıp bastırdı.
• Atatürk’ün ölümüne kadar siyasetin dışında kalan Hüseyin Cahit Yalçın 1938'de siyasete döndü. Cumhuriyet Halk Partisi’nden Çankırı, İstanbul ve Kars milletvekili olarak görev yaptı (1939 -1954). 
• Tanin ve Ulus gazetelerinde özellikle 1948’den sonra Demokrat Parti’ye karşı çok sert bir mücadeleye girişti ve Aralık 1954’te yetmiş dokuz yaşında iken üç buçuk ay hapis yattı.
• Milletvekilliğine adaylığını koyduğu 1957 seçimlerine çok az bir süre kala 18 Ekim 1957’de zatürreden öldü.

Sanat ve Dil Anlayışı

• Servetifünun edebiyatının önemli isimlerindendir.
• Topluluğun diğer sanatçıları gibi "Sanat sanat içindir" anlayışına sahiptir.
• Edebî zevk ve kültürünün oluşmasında Fransız edebiyatı etkisi görülür.
• Şiirle hiç ilgilenmeyen sanatçının roman ve hikayelerinde realizm etkisi görülür.
• Asıl şöhretini yazdığı eleştiri yazıları ve girdiği polemiklerle kazanan Hüseyin Cahit, Sevetifünun edebiyatına yöneltilen eleştirilere de etkili cevaplar vermiştir. Özellikle, Servetifünun edebiyatını "dekadanlık" ile suçlayan Ahmet Mithat'a hitaben yazdığı eleştiri yazıları meşhurdur.
• İki roman yazan sanatçının ilk romanı olan Nadide (1891), Ahmet Mithat Efendi'nin tesiriyle yazılmış teknik bakımdan zayıf bir cinayet romanıdır. İlk gençlik dönemine ait bu romandan sonra Fransızcasını geliştiren yazar, Fransız romanları okuyarak Ahmet Mithat etkisinden kurtulacaktır.
• Servet-i Fünun'da tefrika edilen Hayal İçinde adlı romanı ise onun edebî eserleri arasında en değerlisi kabul edilir. Dönemin birçok eseri gibi hayal hakikat çatışmasına dayanan roman yazarın hayatından izler taşır. Eserde Nezih adlı yüksek ideallere sahip bir gencin İstanbul’da bir Rum kızına âşık oluşu sonucunda hayatın acı gerçekleriyle yüz yüze gelişi anlatılmaktadır. Nezih, Servetifünuncular gibi, realist bir roman ve hikâye yazarı olmak idealini taşıyan ve bu tarzda birkaç eseri de yayımlanmış biri olarak sunulur.
• Yalçın, bu iki roman dışında birçok hikaye de yazmıştır. Hikayelerini Hayat-ı Muhayyel, Hayat-ı Hakîkiyye Sahneleri ve Niçin Aldatırlarmış? adını verdiği üç kitapta toplamıştır.
• Hikayeleri teknik açıdan zayıf olsa da olay anlatımı bakımından başarılıdır.
• Hikayelerinde karamsar ve toplumdan kopuk yaşayan kahramanların tabiata ve hayalî aşklara sığındığı görülür.
• Roman ve hikayelerinde Arapça-Farsça sözcük ve tamlamalara pek yer vermeyen yazarın dili, topluluğun diğer sanatçılarına göre çok daha sadedir. Hüseyin Cahit, bu sadeliğin sırrını şöyle açıklar: "Rauf'un, benim bu sadeliğimiz, doğrusunu isterseniz, cehaletimizden ileri geliyordu. Cenap'ın Arapçasını, Fikret'in kâmusunu bize veriniz, bak neler yazmazdık. En cahili Rauf ile bendim. Bundan dolayı Türkçe yazardık."
• Hüseyin Cahit topluluktaki yazarlara göre daha sade yazsa da, topluluğun diğer sanatçılarının eleştirilen -çoğu zaman da anlaşılmaz bulunan- dil anlayışını yazılarıyla savunmuştur.
• Topluluğun dağılmasından sonra yazarın dil konusundaki fikirleri değişmiş ve dilin sadeleşmesi yolunda çaba sarf etmiştir. Bunun için çeşitli çözüm önerileri de sunar. Fikir Hareketleri dergisindeki yazılarının sonunda kelime listelerine yer veren Hüseyin Cahit, okurlardan bu kelimeleri kullanmalarını da ister. Yazarın önerdiği "egemenlik, özgür, sosyal, güven, bayındır" gibi birçok kelime zamanla kabul görerek günlük dile yerleşmiştir.

Eserleri

• Romanları: Nadide, Hayal İçinde
• Hikayeleri: Hayât-ı Muhayyel (1898), Hayât-ı Hakîkiyye Sahneleri (1909), Niçin Aldatırlarmış?
• Eleştiri: Kavgalarım
• Anı: Edebî Hatıralar, Siyasi Hatıralar
• Biyografi: Talat Paşa

İlgili Sayfalar

• Servetifünun Edebiyatına Giriş

• Servetifünun Öykü ve Roman

• Servetifünun Sanatçıları Kısa Kısa

Yararlanılan Kaynaklar

• Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, Kenan Akyüz
• Hüseyin Cahit Yalçın'ın Dil ile İlgili Görüşleri, Caner Kerimoğlu
• TDV İslam Ansiklopedisi, Hüseyin Cahit Yalçın Maddesi, Ömer Faruk Huyugüzel
• Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Nihat Sami Banarlı