İnce Memed

Yaşar Kemal'in 1955'te yayımlanan destansı romanı.
İnce Memed, ağadan kişisel öç alma hırsıyla dağa çıkan sonra da zalime ve zulme karşı direnme bilincine yükselen soylu bir eşkıyanın romanıdır.

Bugüne kadar kırktan fazla dile çevrilen roman, yazarın nehir romanlarından (4 cilt) biridir.

Aşağıda romanın ilk cildinin özeti verilmiştir.

Özet

Memed 12 yaşında bir yetimdir. Anası ile Değirmenoluk köyünde oturur. Köy, Abdi Ağa'ya aittir. Köylü toprağı işler ancak ürünün üçte ikisini ağa alır. Değirmenoluk köyü ile Dikenlidüzü’nde kurulmuş olan dört köy de ağanındır. Köylünün erzakları kışın sonuna kadar yetmez. Bu yüzden Abdi Ağa’ya borçlanırlar. Bu borçlanma hemen her yıl tekrarlanır. Memed'in babası İbrahim ölünce Abdi Ağa, ellerinde ne var ne yoksa almıştır. Ağanın zulmünden ve dayağından bunalan Memed, kurtuluşu kaçışta bulur. Anası Döne'den habersiz köyünden kaçarak civar köydeki çiftçi Süleyman'a sığınıp onun çobanı olur. Memed'in yerini öğrenen Abdi Ağa Memed'i geri getirir. Ağa, ceza olarak ana-oğlun ekip biçtiği ürünün dörtte üçünü kendine ayırır. İyice yoksullaşan Döne ve oğlu ellerindeki tek ineği de biraz yiyecek karşılığı Ağa'ya bırakır. Kısa bir sürede olsa ağasız yaşamış olan Memed, bir ara da kasabaya iner. Kasabadaki hayatı gören genç adam, boyunduruk olmadan yaşamanın mümkün olduğunu görür.

“Düşünceler kafasına akın ediyordu. Düşünüyordu artık. Dünya kafasında büyümüştü. Dünyanın genişliğini düşünüyordu. Değirmenoluk köyü bir nokta gibi kalmıştı gözünde kocaman Abdi Ağa karınca gibi kalmıştı gözünde. Belki de ilk olarak doğru dürüst düşünüyordu. Aşk ile şevk ile düşünüyordu. Kin duyuyordu artık. Kendi gözünde kendisi büyümüştü. Kendini de insan saymaya başladı. Yatakta bir taraftan bir tarafa dönerken söylendi. “ Abdi Ağa da insan biz de…” Dünkü çarşı, dünkü kasaba, dünkü dünya, bugün Memed'in gözünde bambaşkaydı. Bugün ayaklarındaki, yüreğindeki bağ çözülmüştü. Kendini hür, geniş hissediyordu, uçacak gibi hafiflemişti.”

Romanın bu bölümünde Memed’in “soylu bir eşkıya” olarak dağa çıkmasına neden olan olay patlak verir. Memed ile Hatçe birlikte büyümüş ve birbirlerini seven iki gençtir. Bu sevda bilinmesine rağmen Abdi Ağa, Hatçe’yi yeğeni Veli’ye nişanlar. Memed ile Hatçe kaçar. Abdi Ağa, Veli ve diğerleri onları takip eder. Kısa sürede Memed'in izini bulurlar. Ancak Memed, Abdi Ağa’yı ve Veli’yi vurur. Abdi Ağa yaralanmış, Veli ise ölmüştür. Köye dönen Abdi ve adamları Veli’yi öldürenin Hatçe olduğunu söyler. Yalancı şahitliklerle Hatçe hapse gönderilir. Memed ise tek başına dağa çıkar. 

Abdi Ağa tüm hırsını Memed'in anası Döne'den çıkarır ve döve döve öldürür kadını. Memed, dağlarda ilk önce Deli Durdu çetesine katılır ancak Durdu; gaddar, zalim ve soysuz bir adamdır. Deli Durdu'dan ayrılan Memed kendisi gibi çeteden ayrılan Recep Çavuş ve Cabbar'la bir araya gelir. Memed bu arada anasının ve Hatçe'nin başına gelenleri öğrenmiştir.

Abdi Ağa'yı öldürmek isteyen İnce Memed iki kez baskın yapsa da Ağa'yı ele geçiremez. Bu baskınların birinde köylüye şöyle seslenir:

"Abdi Ağa yok artık. Elinizdeki öküzler sizindir. Ortakçılık mortakçılık yok. Tarlalar da sizindir. Ekin ekebildiğiniz kadar. Ben dağda oldukça bu böyle sürüp gidecek. Vurulursam  başınızın çaresine bakarsınız…"

Hatçe'nin Kozan'a götürüleceğini öğrenen Memed ve arkadaşları Hatçe'yi ve arkadaşı Iraz'ı jandarmanın elinden kurtarır. Hamile olan Hatçe, sığındıkları mağarada doğum yapmak üzere iken jandarma etrafı sarar. Memed, omzundan yaralanmış; çocuk da doğmuştur. Tek eliyle karşılık vermeye çalışan Memed bir süre sonra tüfeğine mendil bağlayıp mağaranın dışına çıkar. Tek başına mağaraya kadar gelen müfreze komutanı, Memed'i teslim almak istemez ve geri döner. Yanındakilere bunun Memed'in bir oyunu olduğu yalanını söyleyip jandarmalarla oradan uzaklaşır. Bir süre sonra bir yüzbaşı komutasındaki jandarma baskınında Hatçe ölür. Iraz, çocuğa bakıp büyütmek istediğini söyleyerek dağdan ayrılır. 

Cumhuriyet'in onuncu yıl dönümünde çoktan beri söylenen af çıkmıştır. Dağda ne kadar eşkıya varsa birbir gidip teslim olur. Memed bir öğleüstü Değirmenoluk'a yaya iner. Köylü ona bir ev yaptırmış bir de at almıştır. Memed ata binerek köyden çıkar. Topal Ali'den Abdi Ağa'nın kasabada kaldığı yeri öğrenir. Gece vakti odasında bastırdığı Abdi Ağa'yı öldürür ve atını Toroslar'a doğru sürerek gözden kaybolur. İnce Memed'den bir daha haber alınmaz.

İlgili Sayfalar

Yaşar Kemal

Toplumcu Gerçekçi Roman - Hikaye

Eser Özetleri

Eser Özetleri Konu Testi 1

Türk Edebiyatı Konuları