Mevlit

Vesiletü'n-Necât

• Divan şiiri nazım türü.
• Sözlük anlamı doğum yeri ve zamanıdır. 
• Hz. Peygamber’in doğumunu, bu nedenle yapılan törenleri ve yazılan eserleri ifade etmek için kullanılır.
• Edebiyatta Hz. Peygamber’in doğumu, hayatı, mucizeleri, gazaları, ahlakı, vefatı gibi konuları işleyen manzumelere verilen isimdir.
• Mevlit sözcüğü aynı zamanda bu eserlerin okunduğu törenleri de ifade eder.
• Mevlit okuma, günümüzde de yaşatılan bir gelenektir. Günümüzde özellikle doğum, ölüm, sünnet, düğün, asker uğurlama gibi önemli görülen günlerde okutulmaktadır.
• Daha çok mesnevi nazım şekli ile yazılmıştır.
• Genel olarak "fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün" vezniyle yazılmıştır.
• Daha çok halka hitap ettiği için sade bir dille yazılmıştır. Bu tür eserler sehlimümteni  örneğidir. Sehlimümteni, anlaşılması güç bir konuyu en kolay ve en anlaşılır bir biçimde ifade etmektir.
• Mevlitler ele aldığı konular nedeniyle didaktik-lirik özellikler gösterir.
• Mevlit yazarları daha çok din adamları içinden çıkmıştır. Ünlü divan şairleri hemen hepsi bu konuya uzak durmuştur.
• Bu türün en bilinen örneği Süleyman Çelebi’nin Vesiletü’n-Necât  (Kurtuluş Vesilesi) adlı eseridir. 1409'da tamamlanan eser, halk arasında "Mevlit" adıyla bilinmektedir. Bu eserin etkisiyle edebiyatımızda birçok mevlit yazılmıştır.
• Hamdullah Hamdi'nin sade Türkçe ile yazdığı Ahmediyye adlı mevlidi  de edebî açıdan önemlidir.

Vesiletü’n-Necât'tan

Âmine hâtun Muhammed ânesi
Ol sadefden doğdu ol dür dânesi

Çünki Abdullah’dan oldu hâmile
Vakt irişdi hafta vü eyyâm ile

Hem Muhammed gelmesi oldu yakîn
Çok alâmetler belürdi gelmedin

Ol Rebîu’l-evvel ayı nîcesi
On ikinci gice isneyn gicesi

Ol gice kim doğdu ol hayru’l-beşer
Ânesi anda neler gördü neler

Didi gördüm ol Habîb’in ânesi
Bir aceb nûr kim güneş pervânesi

Berk urup çıkdı evimden nâgehân
Göklere dek nûr ile doldu cihân

Gökler açıldı ve feth oldu zulem
Üç melek gördüm elinde üç alem

Biri meşrık biri mağribde anın
Biri dâmında dikildi Ka‘be’nin

İndiler gökden melekler sâf sâf
Ka‘be gibi kıldılar evim tavaf

Geldi hûrîler bölük bölük buğûr
Yüzleri nûrundan evim doldu nûr
...

İlgili Sayfa

👉 Divan Şiiri Nazım Türleri

Yararlanılan Kaynaklar

• Edebi Bir Tür Olarak Mevlitler - Şekil Özelliklerine Dair Bazı Değerlendirmeler, Süleyman Eroğlu
• Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İskender Pala
• Mevlid Külliyatı, Editör Bilal Kemikli