Sünbülzâde Vehbi (1718 - 1808)

• 18. yüzyıl divan şairi.
• Maraşlı bir ulema ailesi olan Sünbülzâdelere mensuptur. 
• İlk eğitimini Maraş’ta alan Vehbî, daha sonra İstanbul'a giderek yazdığı kasideler ve tarihler sayesinde devrin önde gelenlerinin meclislerine girdi. Müderrislikle başladığı memuriyet hayatını kadılıkla sürdürdü.
• Bir asra yaklaşan uzun ömründe sekiz Osmanlı padişahı devrine şahitlik etmiştir. 
• Türkçe dışında Arapça ve Farsça şiirler de yazmıştır.
• Arapça ve Farsçaya olan hakimiyeti bu dillerin manzum sözlüğünü yazabilecek derecede ileridir. 
• Bir manzum hikaye olan Şevkengiz ile nasihatnâme türünde yazdığı Lutfiyye adlı eserleriyle tanınmıştır.
• Özellikle Şevkengiz adlı mesnevisi nedeniyle kimi çevrelerce gayriciddi ve ahlak dışı olmakla suçlanmıştır.
• Zevk ve eğlenceye düşkün olan şair, bu özelliğini hemen her şiirine yansıtır.
• Yerel konulara sıkça yer veren şairin eserleri devrin toplumsal hayatını yansıtması bakımından önemlidir.
• Dili genellikle sade ve akıcıdır. 
• Kafiye bulmakta zorlanmayan şairin kafiyeleri de oldukça sağlamdır.
• Şiirleri yerel sözcük ve deyişler açısından çok zengindir.
• Şiirlerinde Nedîm ve Sâbit etkisi açıkça görülmektedir.
• Edebî sanatların hemen hemen hepsinin güzel örneklerini bulmanın mümkün olduğu şiirlerinde iham, cinas, tevriye ve telmih sanatları dikkat çeker.

Eserleri:

• Divan: III. Selim'e sunduğu Divan'ı Türk edebiyatının en hacimli divanlarından biridir. Divan'ında kasideler önemli bir yer tutmaktadır. 


• Lutfiyye (mesnevi): Oğlu Lutfullah için yazdığı nasihat kitabı. Nabi'nin Hayriyye'si tarzında yazılan eser 1181 beyitten oluşmaktadır. Eser, edebi değerinden çok Osmanlı bir şairin toplum hayatı hakkındaki görüşlerini yansıtması açısından önemlidir.

• Şevkengîz (mesnevi): Kadınların mı yoksa oğlanların mı cinsellik nesnesi olarak daha “uygun” olduğunu iki kurgusal karakter üzerinden tartışan bir eserdir. 770 beyit tutarındaki eser, Şehrengiz geleneğine yakın bir anlatıma sahiptir. Eser, İstanbul'un semtlerini ve tanınmış sakinlerini günlük yaşamın içerisinde yer yer konuşma diliyle vermesi açısından önemlidir. Eser aynı zamanda toplatılan ilk kitap olma özelliğine de sahiptir. Mahallîleşme akımı çerçevesinde değerlendirilebilecek olan eser Enderunlu Fâzıl’ın Hûbannâme, Zenannâme ve Çenginâme adlı eserleriyle beraber basılmıştır.

• Tuhfe-i Vehbî (manzum sözlük): Uzun yıllar eğitimde ders kitabı olarak okutulan Farsça - Türkçe sözlük.

• Nuhbe-i Vehbî (manzum sözlük): Arapça-Türkçe sözlük. Cumhuriyet dönemine kadar mekteplerde okutulan bu iki sözlük şairin âlim olarak tanınmasında etkili olmuştur.

İlgili Sayfalar

• 18.Yüzyıl Divan Şairleri Özet

• Şair ve Yazarlar

Yararlanılan Kaynaklar

• 18. Yüzyıl Osmanlı Şiirinde Değişim ve Sünbülzâde Vehbi’nin Şevk-Engîz’i Bahadır Sürelli 
• Sünbülzâde Vehbî Divanı’nda Şiir ve Şair İle İlgili Düşünceler, Tolga Öntürk 
• TDV İslam Ansiklopedisi, Sünbülzade Vehbi, Selim Sırrı Kuru