Kırk Hadis

Kırk Hadis
  • Hadis, Hz. Peygamber’in söz ve eylemlerini ifade eden bir terimdir. 
  • Hadisler, İslam dininde Kuran’dan sonraki en önemli kaynaktır.
  • Edebiyatta Hz. Muhammed’in sözlerinden kırk tanesini bir araya getiren eserlere kırk hadis ya da hadis-i erbain denir.
  • Arapça bir sözcük olan erbain, "kırk" demektir.
  • Eserdeki hadisler tek bir konu hakkında olabileceği gibi birbirinden farklı konuları da içerebilir.
  • Manzum ya da mensur yazılabilir. Ancak Türk edebiyatında bu tür eserler daha çok manzumdur.
  • Bu tür eserlerde hadisler ya özenle seçilir ya da bu alanda meşhur olmuş erbainler (kırk hadis, çihl hadis) tercüme veya şerh (açıklama) edilir.
  • Genellikle kıta nazım şekliyle yazılır. Hadisin metni kıtanın önünde veya sonunda verilir.
  • Kırk hadisler dinî olduğu kadar edebî, ahlâkî ve sosyal özelliklere sahiptir. 
  • Türk edebiyatında siyer, hilye, mevlit, maktel gibi dinî türler içerisinde en fazla işlenen tür kırk hadistir.
  • Türk şairlerin bu alandaki çalışmalarına İranlı âlim ve şair Molla Cami'nin (öl.1492) büyük tesiri olmuştur.
Örnek Beyitler

Hadis: Kim bir yetimin başını okşarsa elinin dokunduğu her saç teline karşılık Allah Teâlâ ona sevap verir.

Her ki bir bi-peder yetimi görüp
Mesh idüp başını ide şefkat

Her ne denlü kıluna degse eli
Adedince kıla Huda rahmet


Hadis: Kim bir hastayı ziyaret ederse ve yanında bir müddet oturursa Allah ona kendisine isyan etmediği/edilmeyen bin yıl ibadet sevabı verir.

Her ki bir hastaya ıyâdet idüp
Otura başı üzre bir sâat

Ana bin yıl ibadet itmişçe
Maşiyetsüz Huda vire ücret


Hadis: Üstteki (veren) el, alttaki (alan) elden daha hayırlıdır.

Şükrini kıl Huda-yı bi-çunun
Ki seni eyledi ganì Allah

Yed-i ulyâ hayırlı süflâdan
Buyurur Hazret-i Resul-i İlâh
Önemli Kırk Hadisler
  • Nehcü'l-Feradis — Muhammed b. Ali (14.yy): Sanat gayesi gütmeyen eser, sade bir dille yazılmıştır. 14. yüzyıl Harezm Türkçesinin ağız özelliklerini taşıdığı için ayrı bir önem taşımaktadır.
  • Kırk Armağan — Kemal Ümmi (15.yy): Yaklaşık 200 beyitlik bir mesnevi olup ölüm hakkındaki bir hadisin şerhinden ibarettir.
  • Çihl Hadis — Ali Şir Nevai (15.yy): Molla Cami'nin aynı isimli eserinin kıtalar halinde yapılmış tercümesidir.
  • Hadis-i Erbain Tercümesi — Fuzuli (16.yy): Molla Cami'den tercümedir.
  • Tercüme-i Hadis-i Erbain — Nev'i (16.yy): Bir kısmı Molla Cami'den alınan, bir kısmı da yaygın olarak bilinen hadisler kıta şeklinde tercüme edilmiştir.
  • Tercüme-i Hadis-i Erbain — Nabi (17.yy): Molla Cami'nin aynı adlı eserinden yaptığı manzum çeviridir. Hadisler kıtalar halinde oldukça sade bir dille serbest olarak tercüme edilmiştir.
İlgili Sayfa
👉 Divan Şiiri Nazım Türleri
Yararlanılan Kaynaklar
  • TDV İslam Ansiklopedisi Hadis-i Erbain Maddesi, M. Yaşar Kandemir
  • Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İskender Pala
  • Muhlisî’nin Manzum Kırk Hadis Tercümesi, Yunus Kaplan
  • Edebiyat Tarihi Bakımından Kırk Hadisler, Müzahir Kılıç

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.