Ziya Paşa'nın Gördüm Redifli Gazeli

Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşaneler gördüm
Dolaştım mülk-ü İslam'ı bütün viraneler gördüm

Bulundum ben dahi darüşşifa-yı Babıâli'de
Felâtun'u beğenmez anda çok divaneler gördüm

Huzûr-u kûşe-i meyhaneyi ben görmedim gitti
Ne meclisler, ne sahbâlar, ne işrethaneler gördüm

Cihan namındaki bir maktel-i âme yolum düştü
Hükûmet derler anda bir nice salhaneler gördüm

Ziya değmez humarı keyfine meyhane-i dehrin
Bu işretgehte ben çok durmadım ammâ neler gördüm

Ziya Paşa (1829-1880)

Aruz kalıbı: Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

Günümüz Türkçesi

Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşaneler gördüm
Dolaştım mülk-ü İslam'ı bütün viraneler gördüm

diyar-ı küfür: Küfür diyarı, Batı, Avrupa, Hıristiyan ülkeler.
belde: Şehir, kasaba
kâşane: Büyük, süslü köşk, saray vb. yapı
Mülk-i İslam: İslam mülkü, Müslüman ülkeler, Doğu.
virane: yıkılmış, yıkılmaya yüz tutmuş (yapı), yıkıntı.

Günümüz Türkçesi: Müslüman olmayan ülkeleri gezdim; gösterişli şehirler ve yapılar gördüm, İslam ülkelerini dolaştım baştan başa harap bir dünya gördüm.

Bulundum ben dahi darüşşifa-yı Babıâli'de
Felâtun'u beğenmez anda çok divaneler gördüm

darüşşifa: hastane, akıl hastanesi
Babıâli: Hükûmet, Osmanlı Devleti'nde başta sadaret (sadrazamlık / başbakan) olmak üzere dâhiliye ve hariciye bakanlıkları ile Şûrayıdevlet (Danıştay) dairelerinin bulunduğu yapı.
Felatun (Platon veya Eflatun): Antik Yunan filozofu
divane: deli

Günümüz Türkçesi: Bir zamanlar ben de Babıâli denilen şifa evinde bulundum ve orada Eflatun’u beğenmeyen / kendisini ondan üstün gören birçok kendini bilmez / deli gördüm.

Huzûr-u kûşe-i meyhaneyi ben görmedim gitti
Ne meclisler, ne sahbâlar, ne işrethâneler gördüm

kûşe: köşe

meclis: toplantı yeri, topluluk
sahba: şarap, içki
işrethâne: meyhane (mec. dünya)

Günümüz Türkçesi: Birçok meclis ve meyhanede bulundum ancak hiçbir zaman meyhane köşesinde / dünyada huzur bulamadım.

Cihan namındaki bir maktel-i âme yolum düştü
Hükûmet derler anda bir nice salhaneler gördüm

cihan: dünya
maktel-i âm: İnsanların topluca katledildiği yer
salhane: mezbaha

Günümüz Türkçesi: Günün birinde adına dünya denilen ve insanların topluca katledildiği bir yere yolum düştü: orada da hükümet denilen nice mezbaha gördüm.

Ziya değmez humarı keyfine meyhane-i dehrin
Bu işretgehte ben çok durmadım ammâ neler gördüm

humar: Sarhoşluğun verdiği sersemlik, baş ağrısı.
dehr: dünya
işretgeh: meyhane

Günümüz Türkçesi: Ziya, bu dünya denilen meyhanenin baş ağrısı veren keyfine değmez. Bu meyhanede ben çok durmadım ama neler gördüm.

İlgili Sayfalar

👉 Tanzimat Edebiyatı Ana Sayfa

👉 Divan Şiiri Örnekleri