Büyülü Gerçekçilik

Gabriel Garcia Marquez

• Postmodern bir akımdır.
• Fantastik Gerçekçilik olarak da bilinir.
• 20. yüzyılın ikinci yarısından sonra özellikle Latin Amerika'dan başlayarak yayılan bir akımdır.
• En tanınmış yazarı, Yüzyıllık Yalnızlık (1967) isimli romanı ile Kolombiyalı yazar Gabriel Garcia Marquez’dir.

Özellikleri

• Bu tür romanlarda gerçek ile gerçek dışı birlikte ele alınır.
• Eserlerde sıradan mekân ve karakterler doğaüstü olaylarla iç içe ve bir uyum içinde verilir.
• Bu durum roman kişileri tarafından olağan olarak karşılanır.
• Anlatıcı da eserdeki doğaüstü unsurları sorgulamaz ve büyülü gerçekçi dünyaya inanan bir bakış açısı sergiler.
• Roman kişilerinin psikolojileri daha çok gerçekleştirdikleri eylemlerle verilir.
• Yer ve zaman konusunda bir belirsizlik söz konusudur.
• Zaman olarak kronolojik bir sıra takip edilmez.
• Büyülü Gerçekçi romanlar gerçekliğin psikolojik veya ahlaki boyutlarını semboller yardımıyla aktarır.
• Eserlerdeki mistik olanı ve gizemi çözme işi tamamen okuyucuya bırakılır.
• Büyülü gerçekçi esere doğaüstü unsuru katabilmek için masal, destan, efsane ya da halk hikayelerinde görülen doğaüstü unsurlardan yararlanılır.
• Latife Tekin ve Nazlı Eray büyülü gerçekçilik anlayışının edebiyatımızdaki iki önemli yazarıdır.

Benzer Türlerden Farkı

• Büyülü gerçekçiliği, benzer türlerden (fantastik, korku, bilimkurgu) ayıran en önemli fark doğaüstü unsurların roman kişileri tarafından normal karşılanmasıdır.
• Eserdeki anlatıcının tavrı da bu durumu destekler. Büyülü ya da doğaüstü unsurlar anlatıcı tarafından da sorgulanmaz.
• Hem eser kişileri hem de anlatıcı için eserdeki doğaüstü unsurlar (hayalet, peri, cin, melek...) metnin evrenindeki gerçekler kadar olağandır.
• Büyülü Gerçekçilikte olağanla olağanüstü birbirinden ayrıştırılamayacak kadar homojendir.

Açıklayıcı Örnek

Eğer bir hayalet kahvaltı masanıza oturur. Siz de korkup dehşete düşerseniz bu türce korku ya da fantastik olur. Ancak eğer, "Lütfen şu reçeli bana uzatır mısın?" deyip hayaletle aşağıdakine benzer bir sohbete başlarsanız bu "büyülü gerçekçilik" olur.
Hayalet: Benim büyükannem çok güzel soğan reçeli yapardı.
Siz: Saçmalama, soğanın reçeli yapılmaz!

İlgili Sayfalar

👉 Modernizmi / Postmodernizmi Esas Alan Yazarlar

👉 Nazlı Eray

👉 Latife Tekin 

Yararlanılan Kaynak

• Büyülü Gerçekçilik ve Halk Anlatıları, Servet Erdem

Nazlı Eray (1945)

Nazlı Eray

• Öykü, roman ve anı yazarı.
• 28 Haziran 1945’te Ankara’da doğdu.
• Liseyi Arnavutköy Amerikan Kız Kolejinde okudu.
• Henüz 15 yaşındayken yazdığı "Mösyö Hristo" adlı hikayesi Varlık dergisinde yayımlandı. 
• İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine, daha sonra da aynı üniversitenin Felsefe Bölümüne kaydoldu. İki bölümü de yarıda bırakan Eray, ani bir kararla Ankara’ya taşındı.
• Ankara’da Turizm ve Tanıtma Bakanlığında çevirmen olarak çalıştı (1965 – 1968).
• 1967'de evlenen yazar, anne olduktan sonra çalışma hayatına son verdi. Memuriyet ve evliliğinin ilk yılları, yazarlığı açısından verimsiz yıllardır. 
• 1976 yılından başlayarak Adam Öykü, Dönemeç, Gösteri, Oluşum, Türk Dili, Varlık ve Yazko Edebiyat'ta yayımladığı öyküleriyle tanındı. 
• İlk öykü kitabı "Ah Bayım Ah" 1976'da yayımlandı.
• ABD Iowa Üniversitesinde konuk öğretim üyesi olarak "Yaratıcı Edebiyat" konulu dersler verdi (1977).
• Öyküleri Almanca, Çekçe, Fransızca, Hintçe, İngilizce, İtalyanca, Japonca gibi birçok dile çevrildi.
• 1979 yılından sonra ilgisini öyküden romana çeviren yazarın ilk romanı "Pasifik Günleri" adlı eseridir. 

Edebi Kişiliği

• İlginç konuları, yaratıcı tavrı ile modern Türk edebiyatının önde gelen isimlerinden biridir.
• Yazın hayatına öykü ile başlayan sanatçı sonradan romana ağırlık vermiştir.
• Fantastik gerçekçilik (büyülü gerçekçi) akımının önde gelen yazarlarından biridir.
• Eserlerinde postmodern anlatının imkanlarından yararlanır.
• Eserlerinde hayal ve rüyaların imkanlarından yararlanarak bunları gerçek yaşamla iç içe ele alır.
• Öykülerindeki anlatıcıların büyük çoğunluğu kadındır. 

Ödülleri

• Aşkı Giyinen Adam romanıyla 2002 Yunus Nadi Roman Ödülü
• Yoldan Geçen Öyküler adlı kitabı ile 1988 Haldun Taner Öykü Ödülü

Tüm Eserleri

• Hikaye: Ah Bayım Ah, Geceyi Tanıdım, Kız Öpme Kuyruğu, Hazır Dünya, Eski Gece Parçaları, Yoldan Geçen Öyküler, Aşk Artık Burada Oturmuyor, Kuş Kafesindeki Tenor, Beyoğlu'nda Gezersin, Frej Apartmanı'nın Esrarı

• Roman: Pasifik Günleri, Orphee, Deniz Kenarında Pazartesi, Arzu Sapağında İnecek Var, Yıldızlar Mektup Yazar, Uyku İstasyonu, Âşık Papağan Barı, İmparator Çay Bahçesi, Örümceğin Kitabı, Elyazması Rüyalar, Aşkı Giyinen Adam, Ay Falcısı, Ayışığı Sofrası, Sis Kelebekleri, Farklı Rüyalar Sokağı, Aydaki Adam Tanpınar, Kayıp Gölgeler Kenti, Halfeti'nin Siyah Gülü, Marilyn Venüs'ün Son Gecesi, Ölüm Limuzini

Büyülü Gerçekçilik Nedir?

Bu tür romanlarda gerçek ile gerçek dışı birlikte ele alınır. Bu durum roman kişileri tarafından da olağan olarak karşılanır. Geniş bilgi için tıklayınız.

Öykülerinden...

• Mösyö Hristo: Öyküde apartman görevlisi Hristo bir gün kuşa dönüşür ve gece oluncaya dek dilediği yerleri uçarak gezdikten sonra evine döner. Bu mucizevi olay, öyküde doğal bir durum olarak aktarılır. Üstelik anlatıcı, Hristo'nun uçarak gezinmesini betimlerken Taksim Sineması, Tarlabaşı, Beyoğlu, Tepebaşı gazinosu gibi İstanbul'un çeşitli semt ya da mekanlarını kurgunun arka planına yerleştirir.

• Dün Gece ve Bu Sabah: Öyküde anlatıcı kendisini terk eden sevgilisinin dönmesi için arkadaşıyla Ankara'da bir medyuma gider. Medyumun evinde, kendileri gibi çeşitli dertleri olan pek çok kadın sıra beklemektedir. Tam o anda anlatıcı Marilyn Monroe'nun da orada beklediğini görür. Monroe bu öyküde aşk acısı çeken, ayrılık deneyimi yaşayan kadınların sembolüne dönüşür: "Mutlaka Kennedy ile olan ilişkisini sormaya gelmiş olmalıydı Ufuktepeli hocaya... İkimiz de erkek acısı çekiyorduk"

Nazlı Eray Sorusu

Aşağıdaki yazarlardan hangisinin yapıtlarında fantastik gerçekçiliğe ait ögeler ağır basmaktadır? (2012 LYS)
A) Oktay Akbal
B) Rasim Özdenören
C) Nazlı Eray
D) İnci Aral
E) Nezihe Meriç 

İlgili Konular 

• Modernizmi Esas Alan Eser ve Yazarlar 

Yararlanılan Kaynaklar

• Nazlı Eray'ın Yapıtlarında otobiyografik Ögeler, Drita Çetaku
• Nazlı Eray Öykücülüğünde Rüya, Haluk Öner
• Nazlı Eray'ın Öykülerinde Fantastik Anlatının "Dişil Yazı"ya Dönüşümü, Meriç Kurtuluş