YKS Edebiyat Türkçe: İç Çözümleme

Roman ve hikayede kullanılan bir anlatım tekniğidir.
Kahramanların iç dünyasını ortaya çıkarmak için kullanılır.
Bu teknikte, iç monolog ile bilinç akışından farklı olarak söz anlatıcıya aittir. Bu açıdan iç çözümleme bir tahkiye (anlatma) metodudur.
İç monolog ve bilinç akışına göre daha eski bir tekniktir.
Bu teknik, günümüz modern romanında yerini daha çok iç monolog ve bilinç akışına bırakmıştır.
Anlatıcının, kahramanıyla ilgili çözümlemeyi kendi duygularını bir kenara bırakarak yapabilmesi önemlidir.
Bu teknikle anlatımın gerçekliğe daha yakın olması sağlanır.

İç Çözümleme Örnekleri

Örnek 1

Ali Rıza Bey, filozof adamdı. İnsan olanın başına her şeyin gelebileceğine ihtimal verirdi. Fakat, doğruluk ve namusunun bir gün, çocukları tarafından bir büyük ayıp, affedilmez bir kabahat gibi başına kakılacağını hiç aklına getirmemişti. (Yaprak Dökümü, Reşat Nuri Güntekin)

Örnek 2

Yazık ki Behçet bütün bunları anlayabilecek bir yaradılışta değildi. O, bütün mahcuplar gibi yalnız kendisine bakıyor, her şeyi kendi değerleriyle ölçüyordu. Karısını kendisine üstün buluyor, ezilmemek için, elinden geldiği kadar ondan uzak yaşıyordu. Ona karşı acayip bir sevgisi vardı; kin, kıskançlık, unutmak arzusu, ölesiye hayranlık, hepsi birbirine karışmış, garip bir halita meydana getirmişti. (Mahur Beste, Ahmet Hamdi Tanpınar)

Örnek 3

Odasına girince kapıyı kapadı. Boğazı düğümleniyordu. Kendini tuttu ve ağlamadı. Belki son defa gördüğü odasının her tarafına baktı. Yutkundu. Ağzında yine bir kuruluk vardı. "Çok mu heyecanlıyım?‟ diye sordu kendi kendine. Evet, bir isyan var içinde. Babasına karşı değil. Kime karşı olduğunu anlamıyor. Evden hemen çıkıp gitmeyi düşündü. Evden ve memleketten. Sabahleyin pasaport için teşebbüs etmek. Feriha ile beraber, on gün sonra, Paris. Artık tereddüte lüzum var. mıydı? (Yalnızız, Peyami Safa)

Örnek 4

Meyhane dönüşleri çakırkeyif, bekâr odasının idare lambasını yakar, gece gündüz toplanmayan, her zaman serili yatağına girer, çekerdi yorganı tepesine. Çekerdi ama, yorganın altında neler düşünmezdi neler. (Sarhoşlar, Orhan Kemal)

Örnek 5

Bu şekilde düşünmemeliydi fakat düşüncelerine kim sansür uygulayabilirdi ki? Kendisinden başka hiç kimse. Kendini herhangi bir yenilgi içinde düşünmemeliydi. İlk şey savaşı kazanmaktı. Eğer savaş kazanılmazsa, her şey yitirilirdi. Ama her şeyi fark etmiş, dinlemiş ve hatırlamıştı. Bir savaşa hizmet ediyordu ve hizmet ettiği esnada tam sadakat ve gösterebildiği performansın en iyisini göstermişti. Fakat hiç kimse aklına hâkim değildi, ne de gördüklerine ve duyduklarına. Eğer bunları yargılayacaksa daha sonra yargılayacaktı. Yargılamak için elinde bir sürü malzeme olacaktı. Hatta bazen fazlasıyla oluyordu. (Silahlara Veda, Hemingway)