Oktay Rifat Horozcu (1914-1988)

Oktay Rifat Horozcu

• Şair, oyun ve roman yazarı.
• 1914 yılında Trabzon’da doğdu.
• Devlet adamı, şair, dil bilimci olan babası Sâmih Rifat, o sıralar Trabzon valisidir.
• 1932'de Ankara Gazi Lisesinden mezun oldu.
• Orhan Veli ve Melih Cevdet ile dostlukları bu okulda başlar.
• Üç arkadaş ilk eserlerini okulda çıkan "Sesimiz" adlı bir dergide yayımlar.
• 1936'da Ankara Hukuk Fakültesinden mezun oldu.
• 1937'de Paris’te Siyasal Bilgiler Fakültesine devam etti. İkinci Dünya Savaşı başlayınca yurda döndü.
• Ankara’da Basın Yayın Genel Müdürlüğünde çalıştı.
• İstanbul ve Ankara’da avukatlık yaptı.
• 1961 yılında başladığı DDY avukatlığından 1973'te emekli oldu.
• 18 Nisan 1988’de İstanbul’da öldü. 

Aldığı Ödüller

• Karga ile Tilki — 1955 Yeditepe Şiir Armağanı
• Bir Cigara içimi — 1980 Sedat Simavi Vakfı Ödülü
• Dilsiz ve Çıplak — 1984 Behçet Necatigil Şiir Ödülü
• Danaburnu — 1981 Mandaralı Roman Ödülü

Edebi Anlayışı

• Garip Akımı'nın (1.Yeni Hareketi) üç kurucu isminden biridir.
• Şiirlerinin yanı sıra roman, oyun ve çeviri alanında da eser verdi.
• İlk şiirleri Varlık dergisinde yayımlandı.
• Orhan Veli Kanık ve Melih Cevdet Anday ile 1941 yılında "Garip" adıyla ortak bir kitap yayımladı. Kitabın ön sözündeki düşünceler Cumhuriyet sonrası Türk şiiri için birçok açıdan dönüm noktası oldu.
• Garip Akımı, "geleneksel şiiri" hem biçim hem içerik olarak reddeden bir anlayıştır. Bu anlayışta şiirde ölçü, uyak, imge, söz sanatları gereksiz görülmüş; sıradan insanların hayatı günlük konuşma dili ile ifade edilmiştir.
• Bu dönem şiirlerinde aşk, yaşama sevinci, ölüm, İkinci Dünya Savaşı ve çocukluk hatıraları öne çıkar.
• Şiiri "çetin bir deneme, kesintisiz bir araştırma" olarak gören şair, ilerleyen zamanda farklı şiir anlayışlarını deneyerek Garip çizgisinden uzaklaşır.

Garip Sonrası...

• Garip sonrasında belli bir şiir anlayışına bağlanıp kalmadı.
• "Güzelleme" (1945), adlı kitabındaki şiirlerinde halk şiirinin biçim ve söyleyiş özelliklerinden yararlandı.
• 1947'den sonra birçok şiirini "toplumcu şiir" anlayışla yazdı. "Karga ile Tilki"  kitabındaki şiirler bu anlayışla yazılmış ilk kitaptır.
• 1955 yılında yayımladığı "Perçemli Sokak" ile "İkinci Yeni" şiir anlayışına yöneldi. Bu tarihe kadar sade, açık, yalın bir dil kullanan şair, bu kitapta söz dizimine aykırı bir dille kapalı bir anlatımı tercih eder.

Eserleri

Şiir Kitapları

• Garip (Orhan Veli ve Melih Cevdet ile)
• Güzelleme
• Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üstüne Şiirler
• Aşağı Yukarı
• Karga ile Tilki
• Perçemli Sokak
• Elleri Var Özgürlüğün
• Şiirler
• Yeni Yeni Şiirler
• Çobanıl Şiirler
• Bir Cigara İçimi
• Elifli
• Denize Doğru Konuşma
• Dilsiz ve Çıplak
• Koca Bir Yaz

Oyun: Birtakım İnsanlar, Kadınlar Arasında, Oyun içinde Oyun, Atlar ve Filler, Çil Horoz, Zabit Fatma'nın Kuzusu, Yağmur Sıkıntısı, Dirlik Düzenlik 

Roman: Bir Kadının Penceresinden, Danaburnu, Bay Lear

Şiirlerinden Örnekler  

Hayranlık

Ne güzel enseyi geçmemesi saçların
Alnımızda bitmesi
Tane tane olması kirpiklerin
Tel tel olması kaşların
Ne güzel insan yüzü
Elmacık kemiği ve on parmak
Ya dünyamız bütün bu mevsimler
Bulutlar telli kavak
Ya İstanbul

Tecelli

Nedir bu benim çilem
Hesap bilmem
Muhasebede memurum
En sevdiğim yemek imambayıldı
Dokunur
Bir kız tanırım çilli
Ben onu severim
O beni sevmez

Değirmi

Ölürse balıkları güneşin
Susuzluktan dağın ardında
Düşerse kuluçkaların altına
Bu ağır bulanık meydanda
Dişimde denediğim yumurtası kayıkların
Üşürse denizkızı mağazaları
Dökerse yaprağını duru su
Ot bürürse çaydanlığı
Kağıt kararırsa yeniden
Bir rüzgar eser değirmi
Kalkar dağlar dağların üstünden
Evler evlerin üstünden

İlgili Sayfalar

• Garip Akımı Genel Özellikleri

• Orhan Veli Kanık

• Melih Cevdet Anday

Yararlanılan Kaynaklar

• Cumhuriyet Devri Şiir Poetikası (1940-1950), İsmail Avcı
• Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi I, Memet Fuat