Toplumcu Şiir Zevk ve Anlayışını Ön Plana Çıkaranlar (1940-1960)

• Toplumcu Şiirin 1940 kuşağıdır.
• Nazım Hikmet'in başını çektiği Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir Anlayışını 1940 sonrasında birçok açıdan devam ettiren şairlerden oluşur.
• Siyasi görüşleri nedeniyle bu şairlerin eserleri toplatılmış, dergileri kapatılmış; şairler birçok kez kovuşturmaya uğramış ya da hapis yatmıştır.
• Şiirlerde yoksulluk, siyasi baskılar, hürriyet, faşizm, emperyalizm, kapitalist sömürü, sosyal adaletsizlik, mutlu azınlık gibi temalar sık sık işlenmiştir. 
• Bu şairlerin eserlerinde kendi hayatları, kişisel dert ve özlemleri de önemli yer tutar.
• Toplumcu şiirde öz, biçimden önce gelir. 
• Bu sanatçılara göre sanatın toplumsal bir işlevi vardır.
• Şiirlerde çoğunlukla serbest nazım kullanılır.
• Şiir dili konuşma dilinin bütün özelliklerini taşır.

Rıfat Ilgaz  (1911 – 1993)

• Toplumcu gerçekçi yazar ve şair. 
• Özellikle Hababam Sınıfı romanıyla ve mizahi hikayeleriyle tanınan Rıfat Ilgaz'ın yazarlığı şairliğinden daha ön plandadır.
• Yoksul insanların acılarını ve sevinçlerini konu edindi.
• Şiirleri mizah ve eleştirel ögelerle yüklüdür.
• Sınıf adlı şiiri kitabıyla büyük başarı sağlamıştır.
• Bir öğretmen olan Rıfat Ilgaz'ın şiirlerinde "çocuk" vazgeçilmez temalardan biridir. 
• Markopaşa dergisinde mizahi yazılar yazmıştır. Haftalık mizah dergisi olan Markopaşa, 1946 yılında yayın hayatına başlayan basın tarihimizin en yüksek tirajlı yayınlarından biridir.
• Mizahi eserlerinde "Stepne" takma adını kullanmıştır.
• Şiir Kitapları: Sınıf, Yaşadıkça, Devam, Üsküdar'da Sabah Oldu, Soluk Soluğa, Karakılçık, Uzak Değil, Güvercinim Uyur mu, Kulağımız Kirişte, Ocak Katırı Alagöz
• Roman: Hababam Sınıfı, Karatma Geceleri, Sarı Yazma, Yıldız Karayel, Halime Kaptan, Karadeniz Kıyıcığında
• Mizahi Hikâyeler: Don Kişot İstanbul’da, Radarın Anahtarı, Saksağanın Kuyruğu, Şeker Kutusu, Kesmeli Bunları, Nerde O Eski Usturalar.

👉 Rıfat Ilgaz hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Ahmet Arif (1927 – 1991)

• Güneydoğu Anadolu insanına dair yazdığı şiirleri ile tanındı.
• Şiirlerinde hapishane, özgürlük, dayanışma, özlem, umut, korkusuzluk, umarsızlık, baskılar, yiğitlik gibi temaları gür bir sesle işlemiştir. 
• Halk türkülerinin, ağıt ve masalların özüyle beslenmiştir.
• Tek şiir kitabına adını veren Hasretinden Prangalar Eskittim şiiri ile ünlüdür.
• Şiir Kitabı: Hasretinden Prangalar Eskittim

👉 Ahmet Arif hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Ceyhun Atuf Kansu (1919 – 1978)

• Şair, yazar, çocuk doktoru.
• İlk dönem şiirlerinde halk şiiri geleneğinden yararlandı.  
• Bu dönem şiirlerinde daha çok "memleket edebiyatı" anlayışına yakındır.
• 1945 sonrasında -gelenekle bağlarını koparmadan- serbest nazımla toplumcu şiire yaklaştı.
• Şiirlerinde öne çıkan konular; memleket, doğa ve çocuk sevgisi, yaşama sevinci, insan sevgisi, ölüm, Millî Mücadele ve Atatürk'tür.
• "Çocuklar Şairi" olarak da anılır.
• "Kızamuk Ağıdı" ile "Dünyanın Bütün Çiçekleri" şiirleriyle ünlüdür.
• Şiir Kitapları: Bir Çocuk Bahçesinde, Bağbozumu Sofrası, Çocuk Gemisi, Yanık Hava, Haziran Defteri, Yurdumdan, Bağımsızlık Gülü, Sakarya Meydan Savaşı, Buğday, Kadın, Gül ve Gökyüzü.

👉 Ceyhun Atuf Kansu hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Cahit Irgat (1916 - 1971) 

• Tiyatro, sinema oyuncusu, şair ve yazar.
• İlk eşi "Bir Dinozorun Anıları" kitabı ile ünlü İngiliz Edebiyatı Profesörü Mina Urgan'dır.
• Garip Akımının şiir anlayışı ile toplumcu şiir görüşünü birleştiren bir çizgide eserler verdi.1940 Toplumcu şiir kuşağı içinde yer alsa da özellikle ilk iki kitabında tarz ve biçim olarak Garip Hareketi'ne yakındır.
• Şiirlerinde insan sevgisi, dostluk, özgürlük, adalet ve savaş karşıtlığı öne çıkar.
• Yer yer öfkeli, samimi ve alaycı bir üsluba sahiptir.
• Şiir: Bu Şehrin Çocukları, Rüzgarlarım Konuşuyor, Ortalık, Irgat'ın Türküsü
• Roman: Geri Dönemezsin, İnsan Kafesi
• Anı: Çok Yaşasın Ölüler 

👉 Cahit Irgat hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Suat Taşer (1919- 1982) 

• Tiyatro sanatçısı, şair, yazar ve çevirmen.
• 1940 sonrası toplumcu şairler arasında düşünce ögesi ağır basan şiirleriyle tanınır.
• Özellikle ilk dönem şiirlerinde (1940-1950) slogana uzanan yüksek sesli ve söylevci bir üsluba sahiptir. 
• Daha sonraki şiirlerinde ise daha çok bireysel duyguları işler. 
• 1950'den sonra tiyatro incelemeleri ve eleştirileri de yazdı. Stanislavski'nin "Bir Aktör Hazırlanıyor" ve "Bir Karakter Yaratmak" eserlerini Türkçeye çevirdi. 
• Şiir Kitapları: Bir, 1943, Hürriyet, Merhaba, Haraç Mezat, İkinci Kurtuluş, Hayret Bey'in Serüveni, Evrende Ellerimiz
• Tiyatro: Aşk ve Barış, Deli Dumrul

Ercüment Behzat Lav (1903 - 1984)

• Şair, yazar, oyuncu, öğretmen.
• Türk şiirinde serbest nazmı (ölçüsüz şiiri) ilk kullananlardan biridir.
• Modern şiir biçimlerini yerli temalara uygulayan deneyci, yenilikçi bir şairdir.
• Şiirinin en önemli özelliği ironidir. Lav, şiirini genel olarak bir uygarlık eleştirisi üzerine kurmuş ve alay etmiştir.
• Şiirlerinde din, toprak ve emek sömürüsü, uzay-teknoloji, Anadolu insanı, uygarlık, aşk, çocukluğa özlem, kaçış, ölüm gibi temalar öne çıkmaktadır.
• Eserlerinde Dadaizm, fütürizm, kübizm ve sürrealizm akımlarının etkileri görülür.
• Şiir Kitapları: S.O.S, Kaos, Açıl Kilidim Açıl, Mau Mau, Üç Anadolu
• Oyunları: Karagöz Stepte, Altın Gazap

👉 Ercüment Behzat Lav hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Enver Gökçe (1920 - 1981)

• Şair, çevirmen.
• Halk şiirinden ve söyleyişlerinden yararlandı.
• Şiirlerinde işçilerin, köylülerin, yoksulların, emekçilerin, üniversite öğrencilerinin sesini duyurmaya çalıştı.
• Genellikle kısa dizelerden oluşan, kendine has bir şiir geliştirmiştir. Özellikle "Panzerler Üstümüze Kalkar" kitabındaki şiirler tek sözcüklü mısralardan kurulmuştur.
• İyi şiirde hem içeriği hem de estetiği zorunlu görse de toplumcu içerikten, devrimci refleksten ödün vermez.
• "Köylülerime" şiiri ile ünlüdür. Şiir, Ant dergisinde yayımlanmış ve çok ses getirmiştir. 
• Şiir Kitapları: Dost Dost İlle Kavga, Panzerler Üstümüze Kalkar 
• Derleme: Eğin Türküleri (Mezuniyet Tezi)

👉 Enver Gökçe hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Hasan İzzettin Dinamo (1909 - 1989)

• Toplumcu gerçekçi edebiyatın önemli şair ve romancılarından biridir.
• Önceleri Faruk Nafiz’in etkisi altında bireyseli öne çıkaran şiirler yazdı.
• Nazım Hikmet’in şiiriyle tanıştıktan sonra toplumcu şiire geçer.
• Eserlerinde çoğunlukla yoksulluk içinde kıvranan halkı, özgürlük özlemini, savaş, faşizm ve emperyalizm karşıtlığını işler.
• Şiirlerini sanat kaygısı gütmeden sade bir dille yazdı. 
• Şiirlerinde halk şiirinin söyleyiş olanaklarından da faydalandı.
• Şiir Kitapları: Adsız Kitap (ortak), Deniz Feneri, Karacaahmet Senfonisi, Özgürlük Türküsü, Sürgün Şiirleri, Gecekondumdan Şiirler, Mapusanemden Şiirler, Kavga Şiirleri, Çoban Şiirleri, Nazım'dan Meltemler, Tuyuğlar
• Roman: Kutsal İsyan, Ateş Yılları, Savaş ve Açlar, Kutsal Barış, Öksüz Musa, Musa'nın Mapushanesi, Koyun Baba, Türk Kelebeği, Anadolu'da Bir Yunan Askeri, Adalet Sıtması, Sübyan Koğuşu

👉 Hasan İzzettin Dinamo hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

İlhami Bekir Tez (1905 - 1984)

• Öğretmen, yazar, şair.
• Türk şiirinde serbest nazmı (ölçüsüz şiiri) ilk kullananlardan biridir.
• "Vecdi Ahmed" ve “Herhangi biri” imzalarını da kullandı
• Bir işçinin yirmi dört saatini anlattığı "24 Saat" adlı şiir kitabıyla tanındı.
• Şiirlerinde Nazım Hikmet etkisi görülür.
• Tasvirci, zaman zaman da coşkun bir anlatımı vardır.
• Yetimhanede büyüyen sanatçı, çocuklar için birçok şiir yazmıştır.
• Nazım Hikmet'le yazdıkları "Mavi Kitap" çocuklar için yazılmış şiir ve öyküleri içeren özgün bir çalışmadır.
• Şiir Kitapları: 24 Saat, A-Birinci Forma, Herhangi Bir Şiir Kitabıdır, Mustafa Kemal, Olduğu Gibi, Hürriyete Kaside, En Güzel Şarkı, Küba, Şiirler, Altın Destan Mustafa Kemal, 70 Yaşın Melankolisi, Unuttum
• Romanları: Asfalt, Taşlıtarla'daki Ev, Herhangi Bir Roman Kitabıdır
• Çocuk Kitapları: Hayat Bilgisine Göre Çocuk Şiirleri (ortak), Mavi Kitap (ortak), Birinci Seans (şiir)

👉 İlhami Bekir Tez hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

A.Kadir (1917 - 1985)

• Tam adı İbrahim Abdülkadir Meriçboyu’dur.
• Şiirlerini yalın, duru, süssüz bir söyleyişle yazdı.
• Şiirlerinde halk şiiri ve motiflerinden yararlandı.
• Savaş, yoksulluk, sürgünlük, hapislik şiirlerinde sıkça ele aldığı konulardır.
• Azra Erhat'la yayımladıkları "İlyada" ve "Odysseia" çevirileri büyük bir ilgi gördü.  Çevirileri dışında eski şiirleri günümüz Türkçesiyle tekrar yazma çalışmaları yaptı.
• Şiir Kitapları: Tebliğ, Hoş Geldin Halil İbrahim, Dört Pencere, Mutlu Olmak Varken 
• Anı: 1938 Harp Okulu Olayı ve Nâzım Hikmet

👉 A. Kadir hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Ömer Faruk Toprak (1920-1979)

• Şair ve yazar.
• İlk dönem şiirlerinde biçim kaygısı ön plandadır. 
• Daha sonra toplumcu şiire yöneldi. 
• 1942’de sosyalist düşünce ve edebiyatın önemli yayınlarından olan Yürüyüş dergisini çıkardı.
• İnsanlar, Hürriyet (Suat Taşer'le), Dağda Ateş Yakanlar, Susan Anadolu adlı şiir kitapları toplumcu temaların öne çıktığı eserleridir.
• Şiirlerinde aşk, özgürlük, barış, adalet, emek övgüsü ve sömürüsü, yaşama sevinci gibi temaları işlemiştir.
• Şiir Kitapları: İnsanlar, Hürriyet, Dağda Ateş Yakanlar, Susan Anadolu, Ayışığı
• Anı: Duman ve Alev
• Roman: Tuz ve Ekmek
• Öykü: Karşı Pencere, Gönen Öyküleri (çocuk öyküleri)

👉 Konu testi çöz!

İlgili Sayfalar

• Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir

• İkinci Yeni Sonrası Toplumcu Şiir