Çekim Ekleri Konu Testi 1 Çözümlü

Yeşil pencerenden bir gül at bana,
Işıklarla dolsun kalbimin içi.
Geldim işte mevsim gibi kapına
Gözlerimde bulut, saçlarımda çiğ
1. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisine örnek yoktur?
A) İyelik eki
B) Belirtme durum eki
C) Yönelme durum eki
D) Bulunma durum eki
E) Ayrılma durum eki

Çözümü

İyelik eki — "pencere-n", "kalb-im", "iç-i", "kapı-n"...
Yönelme durum eki — "ban-a", "kapın-a"
Bulunma durum eki — "gözlerim-de", "saçlarım-da"
Ayrılma durum eki — "penceren-den"

Cevap B

Çokluk eki eklendiği sözcüğe çokluk anlamı dışında farklı anlamlar katabilir.
2. Aşağıdakilerin hangisinde "çokluk eki" cümleye abartma anlamı katmıştır?
A) Bu pazar Ahmetlere gideceğiz.
B) İnanın Mustafa Kemaller tükenmez.
C) Çocuk ateşler içinde yanıyordu.
D) Beş yaşlarında bir çocuk vardı yanında.
E) Sabahları erken kalkarım.

Çözümü

A şıkkında — "aile"
B şıkkında — "benzerleri"
D şıkkında — "yaklaşık"
E şıkkında — "her zaman"
C şıkkında ise "abartma" anlamı vardır.
Cevap C

Ey unutuş! Kapat artık pencereni,
Çoktan derinliğine çekmiş deniz beni;
Çıkmaz artık sular altından o dünya.
Bir duman yükselir gibidir kederden
Macerası çoktan bitmiş o şeylerden.
Amansız gecenle yayıl dört yanıma
Ey unutuş! Kurtar bu gamlardan beni.
3. Bu dizelerde "iyelik eki" almış sözcük sayısı kaçtır? 
A) 4     B) 5    C) 6     D) 7     E) 8

Çözümü

Dizelerde iyelik eki alan sözcük sayısı altıdır: "penceren, derinliği, altı, macerası, gecen, yanım "

Cevap C

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "üçüncü çoğul kişi iyelik eki" kullanılmamıştır?
A) Anneleri bizim yan komşumuzdu.
B) Dönem şairlerinin mahalli unsurlara yönelişleri önemliydi.
C) İcat ettikleri makinenin patentini almak için başvuru yaptılar.
D) Liderlerini her türlü insani kusurdan arınmış gibi görüyorlardı.
E) Akşam olunca ışıkları yanar meyhanelerin.

Çözümü

Üçüncü çoğul iyelik eki alan bir sözcüklerin kendisi değil tamlayanı çoğuldur.
A şıkkında "onların anneleri"
B şıkkında "onların yönelişleri"
C şıkkında "onların icat ettikleri"
D şıkkında "onların liderleri"
Cevap E

Öldük, ölümden bir şeyler umarak
Bir büyük boşlukta bozuldu (I) büyü
Nasıl hatırlamazsın o (II) türküyü,
Gök (III) parçası, dal (IV) demeti, kuş (V) tüyü,
Alıştığımız bir şeydi yaşamak
5. Altı çizili sözcüklerden hangisi "belirtme durum eki" almıştır?
A) 1     B) 2     C) 3      D) 4       E) 5

Çözümü

I.sözcük yalın durumdadır.
III., IV. ve V. sözcük ise üçüncü tekil iyelik eki almıştır.
Cevap B

I. Her sefer ağlatır beni,
   Ben ki yalnızım bu dünyada?
II. Sen gideli gün günden tazelendi derdim
    Sen gideli yüzüm gülmedi bir daha
III. Ve daha ne kadar yaşarım
     Başımdan neler geçer daha kim bilir?
IV. Ben şairim
     Halkların emrinde, kolunda, safında
V. Bakarım altın parıltılı yüzüne
    Mavi gözlerinden geçer eli yıllık ömrüm
6. Altı çizili sözcüklerin aldığı ekler görevleri bakımından eşleştirilse hangi dizedeki sözcük bu eşleştirmenin dışında kalır?
A) I     B) II     C) III     D) IV     E) V

Çözümü

"yalnız-ım" ve "şair-im" — ek eylem
"derd-im" ve "ömr-üm" — iyelik eki
"yaşar-ım" ise kişi ekidir.
Cevap C

Şimdi o (I) dünyadan hiçbir haber yok;
Yok (II) bizi arayan, soran kimsemiz
Öylesine karanlık ki gecemiz,
Ha olmuş ha olmamış (III) penceremiz;
Akan (IV) suda (V) aksimizden eser yok
7. Altı çizili sözcüklerden hangisi "yalın durum"dadır?
A) 1    B) 2    C) 3     D) 4     E) 5

Çözümü

Yalın durum bir ismin durum eklerinden birini almamış halidir. Sözcüğün iyelik ya da çokluk eki alması yalınlığını bozmaz.
"dünyadan" — ayrılma durumunda
"bizi" — belirtme durumunda
"suda" — bulunma durumunda
"aksimizden" — ayrılma durumunda
III. sözcük — "penceremiz" yalın durumdadır.
Cevap C

I. Gölge Oyunu tek kişilik bir gösteridir. II. Hayali denilen Karagöz ustası oyundaki tüm tipleri tek başına konuşturup oynatır. III. Hayaliye gösteri sırasında yardım eden kişiye ise yardak denir. IV. Karagöz, müzikli bir oyundur. V. Oyun, yazılı bir metne dayanmaz.
8. Parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde "ek eylem" kullanılmıştır?
A) I ve IV    B) II ve V    C) III ve IV    D) I ve II     E) III ve V

Çözümü

I. cümle "... gösteri-dir."
IV. cümle "... oyun-dur."
Cevap A

Yaş (I) ilerliyor... Artık (II) geçti bizden;
Kişi ev bark (III) edinmeli vakitken
Gün (IV) gelince biz değil miyiz ölen?
Cenazemiz yerde (V) kalmasın dostlar!
9. Dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi "fiil çekim eki" almamıştır?
A) I     B) II     C) III    D) IV    E) V

Çözümü

"ilerliyor" — şimdiki zaman kip eki
"geçti" — duyulan geçmiş zaman kip eki
"edinmeli" — gereklilik kipi
"kalmasın" — emir kipi
"gelince" ise zarf-fiildir. Eylemsiler olumsuzluk eki dışında fiil çekim eki almaz.

Cevap D

Haydi Abbas, vakit tamam;
Akşam diyordun işte oldu akşam
Kur bakalım çilingir (I) soframızı;
Dinsin artık bu kalp (II) ağrısı.
Şu (III) ağacın gölgesinde olsun;
Tam (IV) kenarında (V) havuzun.
10. Dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangi ikisi "tamlayan eki" almıştır?
A) I ve IV     B) II ve III      C) III ve V    D) II ve IV     E) I ve V

Çözümü

Tamlayan eki, isim tamlamalarında ilk sözcüğün aldığı ektir: -ın,-in,-un,-ün
"ağacın gölgesi", "havuzun kenarı"
Cevap C

İhtiyarlar ne yaparlar? (I) Anılarını yazarlar. Ben de bunu yapıyorum işte. Günce tutmak (II) alışkanlığım olmadığı; ancak altmışından sonra ve yalnız yolculuklarımda notlar (III) tuttuğum için, bu dinozorun anıları biraz kopuk kopuk olacak. Üstelik belleğim de hiç güçlü değildir. Bunun (IV) nedeni, birçok (V) şeyi kafamdan tamamiyle silmek istememdir belki de.
11. Parçadaki altı çizili sözcüklerden hangisi "iyelik eki" almamıştır?
A) I    B) II    C) III    D) IV     E) V

Çözümü

İyelik eki alan sözcükler şunlardır: "anıları", "alışkanlığım", "tuttuğum", "(bunun) nedeni"
Cevap E

Gökyüzünün başka rengi de varmış!
Geç fark ettim taşın sert olduğunu
Su insanı boğar, ateş yakarmış!
Her doğan günün bir dert olduğunu,
İnsan bu yaşa gelince anlarmış
12. Dizelerde kaç "çekimli eylem" vardır?
A) 3    B) 4    C) 5    D) 6     E) 7

Çözümü

Çekimli eylem kipi ve şahsı belli olan eylemdir.
Dizelerdeki çekimli eylemler şunlardır: "fark ettim, boğar, yakarmış, anlarmış"
Cevap B

13. Dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi farklı bir ek almıştır?
A) Bir kuş çırpınıyor eteklerinde;
     Alnın sıcak mı, değil mi, biliyorum;
B) Bir harbin sonunda bütün milletin
     Hürriyet zevkini tattığı yerdir.
C) Ellerin var beyaz güller gibi küçücük,
     Mutlak kalbin tomurcuklardan pembe!
D) Utanır elin ayağın,
     Korkarsın yakından görsen
E) Başın öne eğilmesin
     Aldırma gönül, aldırma

Çözümü

A şıkkında — "senin aln-ın" ➝ iyelik eki
C şıkkında — "senin kalb-in" ➝ iyelik eki
D şıkkında — "senin el-in" ➝ iyelik eki
E şıkkında — "senin baş-ın" ➝ iyelik eki
B şıkkında — "millet-in hürriyet zevki" ➝ tamlayan eki
Cevap B

14. Aşağıdaki dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi diğerlerinden farklı bir ek almıştır?
A) En bilgin aynalara
    En renkli şekilleri aksettiren onlardır 
B) Sende derya gibi daima taşkın
     Daima çalkanır bir gönül vardır
C) Güzelliği vazgeçmededir aşkın
     Dur kapısında bu masal ülkenin 
D) Ardından ölüme düşen başın
     İki kardeş bakakalmış şaşkın
E) Kılıç gibi keskin karlı dağ.
    Hiç yeri miydi açmak kalbi

Çözümü

"bil-gin", "taş-kın", "şaş-kın" ve "kes-kin" sözcüklerinin aldığı ek, fiilden isim yapan yapım ekidir: -gın,-gin,-gun,-gün'dür.
C şıkkındaki "aşkın" sözcüğü ise tamlayan eki almıştır: aşk-ın / güzelliği
Cevap C

(I) Korkarım felekte bir gün
Bir bayram yemeğinde
Anam babam gibi kardeşlerim de
En güzel dalgınlığında ömrün
Beni gurbette sanıp
Keşke (II) gelseydi bu bayram (III) diyecekler
Ve birdenbire yürekler
Aynı acıyla yanıp
Hepsinin gözleri (IV) yaşaracak
Öldüğümü (V) hatırlayarak
15. Altı çizili sözcüklerden hangisi "eylem çekim eki" almamıştır?
A) I    B) II    C) III    D) IV    E) V

Çözümü

"hatırlayarak" sözcüğü zarf-fiildir. Eylemsiler olumsuzluk eki dışında eylem çekim almazlar.
Cevap E

Tüketme (I) nefesimi maviş kızım
(II) Bildiğin Türkçe kıt gelir (III) masallarıma
Sözden sazdan (IV) anlamazsın
Kuştan yapraktan (V) haberin yok
16. Dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi "iyelik eki" almamıştır?
A) I    B) II    C) III    D) IV    E) V

Çözümü

"anlamazsın" çekimli bir eylemdir. Eylem geniş zamanın olumsuzu olarak çekimlenmiş.
Cevap D

Seversin dünyayı doludizgin
ama o bunun farkında değildir
ayrılmak istemezsin dünyadan
ama o senden ayrılacak
yani sen elmayı seviyorsun diye
elmanın da seni sevmesi şart mı?
Yani Tahir'i Zühre sevmeseydi artık
yahut hiç sevmeseydi
Tahir ne kaybederdi Tahirliğinden?

17. Dizelerde aşağıdakilerden hangisine örnek yoktur?
A) Ayrılma durum eki almış kişi zamiri
B) Birleşik zamanlı eylem
C) Belirtme durum eki almış isim
D) İyelik eki almış isim-fiil
E) Yönelme durum eki almış isim

Çözümü

Ayrılma durum eki almış kişi zamiri — "senden"
Birleşik zamanlı eylem — "sevmeseydi"
Belirtme durum eki almış isim — "dünyayı"
İyelik eki almış isim-fiil — "sevmesi"
Dizelerde yönelme durum eki almış isim yok.
Cevap E

Serin rüzgârlara pencereni aç!
Karşında fecirle değişen ağaç,
Bak, seyret ağaran rengini ufkun
Mahmur gözlerinde süzülsün uykun.
Bırak saçlarınla oynasın rüzgâr,
18. Dizelerde "emir kipi"yle çekimlenmiş kaç eylem vardır?
A) 4    B) 5    C) 6    D) 7     E) 8

Çözümü
Dizelerde emir kipiyle çekimlenmiş eylemler: "aç", "bak", "seyret", "süzülsün", "bırak", "oynasın"
Cevap C

19. Aşağıdaki dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi diğerlerinden farklı bir ek almıştır?
A) Ey suyun sesinden anlayan bağlar,
     Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi?
B) Âşıkım, dağlara kurulu tahtım,
    Çobanlar bağrımı dağlar da geçer.
C) Ağlar çekiliyor dalyanlarda;
     Bir kadının suya değiyor ayakları
D) Öyle günler var, öyle anlar, hiç bitmeyen!
     Nasıl bir ışık emmişler ki sevginizden
E) Baktık bir geçtiği yerden
     Adam boyu kalkıyordu otlar

Çözümü

B şıkkındaki "dağlar" sözcüğü "dağlamak" eyleminin geniş zaman çekimidir.

Diğer şıklardaki altı çizili sözcükler çokluk eki almış.
Cevap B

I. Mahmut'un dedesi gibi babası ve amcaları da denizcidir. II. Onun denizden uzak kalması için babası çok çaba sarf eder. III. Ne var ki denize tutkuyla bağlı olan Mahmut, köyünü terk ederek denize açılır. IV. Uzun bir süre sonra köye dönen Mahmut, evini harap durumda bulur. V. Çocukluğundan beri Fatma'ya sevdalı olan Mahmut, evlenmek istediği Fatma'yı da bıraktığı gibi bulamaz.
20. Parçada numaralanmış bölümlerin hangi ikisinde "belirtme durum eki"  kullanılmamıştır?
A) I  ve II   B) II ve V    C) I ve III    D) III ve IV     E) IV ve V

Çözümü

III'de köyü-n-ü
IV'de ev-i-n-i
V'de Fatma'y-ı
Cevap A

➤ Sayfanın çözümsüz hali için tıklayınız.

İlgili Sayfalar

Dil Bilgisi Konu Anlatımları

İsim Çekim Ekleri

İyelik Ekleri

Eylem Çekim Ekleri

Ek Eylemler

Konu Testleri

Soru İndir (pdf)