Halit Fahri Ozansoy (1891 - 1971)

Halit Fahri Ozansoy

• Beş Hececi şair, yazar, gazeteci, öğretmen.
• 1891'de İstanbul'da doğdu.
• 1904'te Galatasaray Lisesine yatılı öğrenci olarak girdi. Hastalığı üzerine eğitimine bir süre ara verdi. Okula 1907'de dönebildi. 
• 1908'de Galatasaray Lisesine müdür olan Tevfik Fikret'e duyduğu hayranlık sayesinde edebiyatla daha yakından ilgilenmeye başladı. 
• 1914'te Darülfünunun Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümüne geçti.
• 1916'da Darülfünun imtihanıyla öğretmen oldu. Manisa ve Konya'da çalıştıktan sonra 1918'de İstanbul Vefa Lisesine atandı. Emekli olduğu 1956 yılına kadar İstanbul'da birçok lisede öğretmenlik yaptı.
• 1926'da, sonradan "Uyanış" adını alacak olan Servet-i Fünun dergisinin yazı işleri müdürlüğüne getirilir. Halit Fahri, bu görevi 1943 yılına kadar sürdürecektir.
• Emeklilik sonrasında gazeteciliğe ağırlık verdi. Son yıllarında Tercüman gazetesinde “Sanat ve Hatırat” başlığı ile haftalık yazılar yazdı (1964-1971).
• Halit Fahri, 23 Şubat 1971’de İstanbul’da vefat etti.

Edebi Kişiliği

• Birçok türde eser verse de daha çok "Beş Hececi" şairlerden biri olarak tanınmıştır.
• İlk şiirlerinde gerek dil gerek duyuş bakımından Fecriati edebiyatının etkisi görülür.
• 1915'te ona ilk şöhretini sağlayacak olan "Baykuş" adlı manzum piyesi yazar. Aruzla yazdığı bu oyun, Dârülbedâyide (İstanbul Şehir Tiyatrosu) oynanan ilk Türk dramıdır.  Ölüm temasının hâkim olduğu eserde halk inanışlarından yola çıkarak, her türlü imkândan mahrum Anadolu köylüsünün, ölüm karşısındaki çaresizliği sahneye getirilir.
• Milli Edebiyat Akımının öncü isimleri Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp ile tanıştıktan sonra sanat anlayışı değişmeye başlar.
• Muğla'da bulunduğu sıralarda Türkçü dergilerde, özellikle Yeni Mecmua'da, heceyle yazdığı şiirleri yayımlanır. Bu sayede Yeni Mecmua’da bir araya gelen hececilerin arasına katılmış olur.
• Birinci Dünya Savaşı yıllarında birçok şair gibi o da milli duyguları öne çıkaran kahramanlık şiirleri yazdı. "Cenk Duyguları" (1917) adlı ilk şiir kitabı bu dönemin ürünüdür.
• Yeni Mecmua'nın yayınına ara vermesi üzerine "Şair Nedim" adıyla bir dergi çıkarmaya başlar (1919). Dergi aynı yıl 18 sayı çıktıktan sonra kapanacaktır.
• 1921'de ünlü "Aruza Veda" adlı şiirini kaleme alır. Ancak o da arkadaşları gibi aruzu tam olarak bırakamayacak zaman zaman aruzla şiirler yazmaya devam edecektir.
• "Gülistanlar Harabeler" (1922) isimli kitabında yer alan şiirlerin pek çoğu aruzladır.
• 1931'de yayımladığı "Balkonda Saatler" adlı kitabıyla heceye tam anlamıyla yönelen şair zaman zaman serbest şiiri de denemiştir.
• Hemen hepsi manzum olan oyunlarını milli edebiyata uygun bir anlayışla yazmıştır.  Ozansoy özellikle Baykuş, Bir Dolaptır Dönüyor, Hayalet ve İlk Şair isimli eserlerinde halk kültürü motiflerinden istifade etmiştir.
• İki de roman yayımlayan yazarın bu alanda başarılı olduğunu söylemek mümkün değildir.

Tüm Eserleri: 

• Şiir: Cenk Duyguları, Efsaneler, Bulutlara Yakın, Gülistanlar Harabeler, Paravan,  Balkonda Saatler, Sulara Dalan Gözler, Hep Onun İçin, Sonsuz Geceleri Ötesinde
• Tiyatro: Baykuş, İlk Şair, Sönen Kandiller, Nedim, On Yılın Destanı, Hayalet,  Bir Dolaptır Dönüyor. 
• Roman: Sulara Giden Köprü, Aşıklar Yolunun Yolcuları
• Hatıra: Edebiyatçılar Geçiyor, Darülbedayi Devrinin Eski Günlerinde, Eski İstanbul Ramazanları, Edebiyatçılar Çevremde

Cenk Duyguları adlı kitabından...

Bayram Mektubu

Bu gece mübarek bayram gecesi;
Mavzerim dizimde, siperdeyim ben
İşitilmiyorsa bir davul sesi,
Toplar inildiyor tâ derinlerden

Yalnız mısın, ninem, ocak başında?
Bu anda ben senden, sen benden uzak.
Oğlun bir kahraman bu genç yaşında
Üzülme, bayramım benim pek parlak 

Bütün gün arslanca dövüştük yine,
Düşmandan üç siper aldık bu akşam.
Kaçtılar, atıldık biz peşlerine
Zafer biz de kaldı... Ne büyük bayram! 

Yanımda bir donuk fener ışığı
Üstümde yapraklar, dallar titriyor.
Siperin Önünde bir sarmaşığı
Gittikçe büyülten gece açık mor.

Dağınık yıldızlar bir yığın inci.
Bir ateş parlıyor karşıki yarda.
Uyumayan bir ben, bir de nöbetçi,
Top sesleri sustu; çıt yok civarda... 

Ne tatlı uyuyor bizim yiğitler;
Hücum borusunu bekliyor gibi
Yâ Rabbi, bize sen her gün zafer ver,
Din düşmanlarını kahret, yâ Rabbi! 

Para yollamıştım, aldın mı, bu ay?
Köyde ne var, ne yok?... Harman bitti mi?
Bu yıl bereketli diyorlar buğday
Koyunlar yaylaya çoktan gitti mi? 

En son kâğıdını henüz dün aldım:
— Nişanlın, diyorsun, düşündüğünü
Saklayıp ağlıyor... Şaşırdım kaldım,
Türk kızı ağlar mı intikam günü? 

Söyle ağlamasın güzel Emine'm,
Allah bilir, her gün onu özlerim
Uzat ellerini, öpeyim ninem,
Çünkü artık uzun sürdü sözlerim 

Bayramın mübârek, ömrün çok olsun,
Beni soranların hepsine selâm:
Duâ et, düşmanlar saçını yolsun,
Bizi de her zaman güldürsün Mevlâm!...

İlgili Sayfalar

• "Aruza Veda" Şiiri
• Beş Hececiler 
• Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir
• Beş Hececiler 

Yararlanılan Kaynaklar

• Halit Fahri Ozansoy, Hayatı ve Eserleri, Metin Kayahan Özgül
• TDV İslam Ansiklopedisi, Halit Fahri Ozansoy Maddesi, İsmail Parlatır
• Halit fahri Ozansoy'ın Oyunlarında Halk Kültüründen Gelen Unsurlar, Apdülkerim Dinç