Ahmet Rasim (1865 - 1932)

Ahmet Rasim

• Gazeteci, yazar, bestekâr, milletvekili.
• 1865'te İstanbul'da doğdu. Posta Telgraf memuru olan babasının evi terk etmesi üzerine annesi Nevber Hanım tarafından zor şartlarda büyütüldü. 
• 1883 yılında Dârüşşafakadan mezun oldu. 
• Posta ve Telgraf Nezâretine memur olarak girdi. 
• Bir süre sonra hayatını yazarak kazanma hevesine düşerek Fransızcadan çevirdiği bazı yazıları Ahmet Mithat Efendi’ye götürdü. Gördüğü ilgi üzerine memuriyeti bırakarak yazı hayatına girdi (1885). 
• Yazıları Tercüman-ı Hakikat gazetesi başta olmak üzere devrinin birçok gazete ve dergisinde yayımlandı.
• 1908'de Hüseyin Rahmi ile Boşboğaz ile Güllâbi adıyla bir mizah gazetesi çıkardı.
• Devrinde bestekâr olarak da tanınan yazar, ilk musiki derslerini Darüşşafakadaki öğretmeni Bestekâr Zekai Dede'den aldı. 
• Güfteleri kendisine ait olmak üzere 65 kadar şarkı bestelemiştir.
• 1927’de İstanbul’dan milletvekili seçildi. 
• 21 Eylül 1932’de ölen yazarın mezarı Heybeliada’dır. 

Edebi Kişiliği

• Devrinin en çok okunan yazarlarından biridir. 
• Bağımsız bir sanatçıdır. Servetifünun sanatçıları ile aynı dönemde eser vermiş olsa da – Hüseyin Rahmi Gürpınar gibi – bu edebiyatın dışında kalmış hatta kökten bir Batılılaşma hareketi olarak gördüğü Servetifünun hareketine karşı çıkmıştır.
• Hemen her türde eser verse de daha çok anı, fıkra, makale ve sohbet türündeki yazılarıyla tanınmıştır. 
• İyi bir gözlemci olan yazar bu türdeki yazılarında samimi, renkli, canlı ve mizahî bir dil kullanır. 
• Kırıp dökmeyen, tatlı bir mizah anlayışına sahiptir.
• Yazılarında İstanbul’un günlük hayatını bütün ayrıntılarıyla canlı bir şekilde aktarmıştır. İstanbul’un çarşıları, pazarları, ara mahalleleri, basın dünyası, eğlence yerleri, okulları, ramazan hayatı, bayramları, merasimleri, ulaşımı, giyim kuşamı, esnafı, doktorları, hamalları, delileri, dilencileri, dolandırıcıları, kabadayıları... onun yazılarında gerçekçi bir anlayışla yansıtılır. 
• Bu açıdan “sokağı edebiyata taşıyan adam” olarak bilinen Hüseyin Rahmi Gürpınar ile büyük benzerlik gösterir. Hüseyin Rahmi’nin hikaye ve romanlarında yaptığını Ahmet Rasim fıkra, sohbet ve anılarında yapmıştır. 
• Roman ve hikayelerinde daha çok Namık Kemal ve Ahmet Mithat etkisi görülür.
• Genellikle acıklı gönül maceralarını ele aldığı bu tür eserleri teknik bakımdan oldukça zayıftır. 
• Ansiklopedist bir yazar kimliği ile - tıpkı Ahmet Mithat gibi – olayın akışını keserek çeşitli konularda bilgi verdiği de görülür. 
• Ahmet Mithat Efendi gibi çok değişik konu ve türlerde eser veren Ahmet Rasim'in yüzden fazla eseri vardır. 
• Yazarın eserleri içinde öne çıkanlar şöyledir:

Anı:

• Gecelerim: Çocukluk ve gençlik dönemlerine ait anıları. 
• Falaka: Mahalle mektebinde ve kısmen de Darüşşafakada olmak üzere eğitim hayatına dair anıları. 
• Muharrir, Şair, Edip: Yazarın basın hayatına girişi, o devrin basın organları ve edebi çevreleri ile ilgili ilişkileri anlatılmaktadır. 
• Fuhş-i Atik (2 cilt): Ahmet Rasim bu iki eserde Galata - Beyoğlu başta olmak üzere kadınlı erkekli eğlencelerin tertiplendiği yerleri hovardalık hikayeleriyle birlikte anlatmıştır. 

Fıkra, Sohbet:

• Şehir Mektupları (4 cilt): Yazarın gazetelerde çıkan yazılarından meydana gelen eserde İstanbul'un gündelik hayatı ile basın çevresi yer yer mizahi bir anlayışla ele alınmaktadır. 
• Eşkal-i Zaman: Eser, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Tasvir-i Efkar'da yayımlanan yazılardan oluşmaktadır. Dönemin politik konu ve şahısları, günlük hayatın akışı içinde dikkat çeken bazı durumlar, zamanın kabadayı, külhanbeyi ve züppelerine dair tespitler yazarın kendine has bir anlatım tarzıyla gözler önüne serilmiştir. 
• Muharrir Bu Ya: Eser, günlük hayattan siyasete, edebiyattan halk tiyatrosuna, ulaşımdan giyim kuşama kadar pek çok konu üzerine yazılmış yazılardan oluşmaktadır.

Gezi: Romanya Mektupları: 1916'da harp muhabiri olarak Romanya cephesine gönderilen yazar cephe ve cephe gerisini kendine has üslubuyla yazdığı yazılarla anlatır. Gazete yayımlanan bu yazılar daha sonra Romanya Mektupları adıyla basılacaktır.

Roman ve Hikayeleri: Daha çok "cep romanları" olarak nitelenen romanları, romandan çok büyük hikayeler şeklindedir. Yukarıda bahsedildiği gibi teknik bakımdan zayıf eserlerdir. Bu türde yazdığı eserlerden bazıları şöyledir: İlk Sevgi, Güzel Eleni, Leyal-i lztırab, Mehalik-i Hayat, Meyl-i Dil, Afife, Tecrübesiz Aşk, Biçare Genç, İki Günahsız Sevda

Monografi: İlk Büyük Muharrirlerden Şinasi

Tarih: Resimli ve Haritalı Osmanlı Tarihi (4 cilt)

İlgili Sayfalar

👉 Şehir Mektupları

👉 Ahmet Rasim'den Bir Yazı (Üç Deliye Bir Akıllı)

Yararlanılan Kaynaklar

• Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, Kenan Akyüz
• TDV İslam Ansiklopedisi, Ahmet Rasim Maddesi, Şerif Aktaş
• Ahmet Rasim'in Eserlerinde İstanbul Folkloru, Zehra Hamarat