Takriz

  • Övgü içeren tanıtım yazısı, beğence.
  • Divan edebiyatında bir eseri övmek amacıyla yazılan sunuş/takdim yazılarıdır.
  • Bu tür metinler genellikle eserlerin başında bulunur.
  • Takriz manzum (şiir) ya da mensur (düzyazı) olabilir.
  • Takrizler; mesnevi, kaside ve kıta gibi nazım şekilleriyle yazılabildiği gibi mektup, makale, cevapnâme ve not biçiminde de kaleme alınmıştır.
  • Düzyazı şeklinde yazılanlar, birkaç cümle ya da paragraftan ibaret olabileceği gibi sayfalarca uzunluğa da sahip olabilir.
  • Bir eserde farklı kişilerce kaleme alınan birden fazla takriz bulunabilir.
  • Takriz metinleri; divan, mesnevi, mecmua, tezkire, sözlük, sakiname, surname, nasihatname, menakıpname, belâgat kitapları, tarihler gibi birçok farklı eser ve türe yönelik olarak yazılabilir.
  • Kendisinden takriz talep edilen kişinin ilgili konu ya da türde yetkin bir isim olması gerekir.
  • Takrizler, genç şair ya da yazarların tanınmasını sağlayan yollardan biridir. Bu nedenle genç sanatçılar usta kabul ettikleri sanatçılardan eserleri için takriz yazmaları ricasında bulunmuştur.
  • Bazı divan sanatçıları yazdıkları takrizlere kendi divanlarında da yer vermiştir.
  • Dönemin dili ve sanat anlayışı gibi birçok konuda ipuçları veren bu metinler araştırmacılar için çok önemlidir.
Tanzimat Edebiyatında Takriz
  • Takriz, özellikle Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatıyla birlikte çok rağbet görmüş ve sevilmiştir.
  • Tanzimat edebiyatındaki takriz yazılarında eseri övmenin yanı sıra ilgili konu hakkında kapsamlı değerlendirmeler yapıldığı da görülür.
  • Tanzimat edebiyatında bu türde öne çıkan isimler Muallim Naci ile Recaizade Mahmut Ekrem'dir.
  • Devrinde "üstat" olarak kabul edilen Recaizâde Mahmut Ekrem, yazdığı takrizlerde eseri övmek ile yetinmeyerek eserde gördüğü yanlışlıklara da işaret etmiştir.
  • Pek çok genç sanatçının eserine takriz yazan Recaizâde Mahmut Ekrem, bu tür yazılarını "Takrizȃt" adlı bir kitapta toplamıştır.
  • Ekrem'in bu türde öne çıkan yazılarından biri de 1880 sonrası genç kuşak yazarlarından bir olan Osman Adil'in hikaye kitabı İdes'e yazmış olduğu takrizdir.
  • Günümüzde kitapların özellikle arka kapaklarında tanınır kişilerce eserle ilgili olarak  yazılan kısa metinler bu geleneğin bir anlamda devam ettiğini göstermektedir.
İlgili Sayfa
👉 Divan Şiiri Nazım Türleri Özet
Yararlanılan Kaynaklar
  • Klasik Türk Edebiyatında Takriz, Nagihan Gür
  • Recaizâde Mahmut Ekrem'in Yazdığı Bir Takriz Örneği: İdes'e Takriz, Türkan Gözütok
  • Takriz Bir Tür Müdür? / Nagihan Gür

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.