Orhan Seyfi Orhon (1890 - 1972)

Orhan Seyfi Orhon
  • Beş Hececi şair, mizah yazarı, öğretmen, yayımcı, milletvekili.
  • 1890 yılında İstanbul'da doğdu.
  • Darülfünun Hukuk mezunudur (1914).
  • 1922-1946 yılları arasında Yusuf Ziya Ortaç ile veya tek başına çok sayıda mizah, edebiyat, fikir, aktüalite ve magazin dergisi çıkardı. 
  • Bir süre İstanbul'da çeşitli okullarda edebiyat öğretmenliği yaptı. Sonrasında siyasete girdi. 1946-50 CHP Zonguldak, 1965-69 yılları arasında da Adalet Partisi İstanbul milletvekili olarak Mecliste bulundu.
  • Çeşitli gazetelerde köşe yazarlığı yaptı. 1962'de Son Havadis gazetesinde başladığı günlük yazılarını ölümüne kadar devam ettirdi.
  • Orhon Seyfi Orhon, 1972'de İstanbul’da öldü.
Edebi Kişiliği
  • İlk şiir denemelerinde Abdülhak Hamit ve Tevfik Fikret'in etkisinde kaldı. 
  • İlk dönem şiirlerini aruz ölçüsü ile yazdı. 
  • Bu dönemde özellikle "Fırtına ve Kar" adlı uzun şiiri ile tanındı.
  • Ziya Gökalp'in etkisiyle aruzdan heceye geçerek dilini sadeleştirdi.
  • Milli Edebiyat anlayışına ait ilk denemelerini Türk Yurdu ve özellikle Yeni Mecmua’da yayımladı.
  • Hece ölçüsüyle yazdığı manzum masal "Peri Kızıyla Çoban Hikayesi" adlı eseri sade Türkçenin başarılı örneklerinden biri kabul edildi.
  • Mizahi şiir ve yazılarında "Fiske" takma adını kullandı. 
  • 1922 yılında yayımlamış olduğu "Fiskeler" adlı kitabında, o yıla kadar çeşitli gazete ve dergilerde yayımlamış bulunduğu şiir ve yazılarının bazılarını bir araya getirdi. Orhan Seyfi, bu kitabında, Rıza Tevfik, Ali Kemal, Ahmet Haşim ve Yakup Kadri başta olmak üzere dönemin şair ve yazarlarını şiir ve yazılarıyla hicvetmiştir. 
  • Aşağıya Orhan Seyfi'nin Feylesof (filozof) namıyla tanınan Rıza Tevfik'i hicvettiği dörtlük alınmıştır:
Feylosofa... 
Hayretle anarım seni daima,
Hey koca filozof yaman adamsın!
Doktorsun, âlimsin, şairsin amma
Kimse diyemez ki aklı tamamsın
  • Yusuf Ziya gibi mizahla uğraşmakla beraber, şiirlerinde lirizmi koruyabilmiş bir şairdir. 
  • Bazen Yusuf Ziya Ortaç’la bazen de kendisinin çıkardığı dergilerle, Millî Edebiyat anlayışının yerleşmesine önemli katkı sağlamıştır. 
  • Yusuf Ziya Ortaç ile çıkardıkları dergilerin en önemlileri siyasi-mizah dergisi "Akbaba" ile haftalık Türkçü fikir ve sanat dergisi olan "Çınaraltı"dır.
  • Şairin yirmiden fazla şiiri değişik bestekarlar tarafından bestelenmiştir.
  • Roman türünde eser veren yazarın tek romanı Çocuk ve Adam'dır. Yazar bu eserde 1920'ye kadarki hayatını anı-roman tarzında kaleme almıştır.
Çınaraltı
  • Orhan Seyfi Orhon tarafından ilk sayısı 9 Ağustos 1941 tarihinde çıkarılan haftalık Türkçü, fikir ve sanat dergisidir. Yusuf Ziya Ortaç dergiye sonradan katılmıştır.
  • Dergi, bazı aralıklarla 1941-1948 yılları arasında toplam 161 sayı yayımlanmıştır.  
  • "Dilde, Fikirde, İşte Birlik" sloganı ile yayın hayatına atılan dergide temel gaye, milliyetçilik fikrini Türk insanına tanıtmak ve benimsetmektir.
Tüm Eserleri
  • Şiir Kitapları: Fırtına ve Kar, Peri Kızıyla Çoban Hikayesi, Gönülden Sesler, O Beyaz Bir Kuştu, Kervan, İstanbul'un Fethi, İşte Sevdiğim Dünya
  • Roman: Çocuk Adam
  • Mizah ve Hiciv: Asri Kerem, Fiskeler, Hicivler, Düğün Gecesi
  • Deneme ve Fıkra: Dün Bugün Yarın, Kulaktan Kulağa
Veda
Hani, o bırakıp giderken seni
Bu öksüz tavrını takmayacaktın?
Alnına koyarken veda buseni,
Yüzüme bu türlü bakmayacaktın?
Hani, ey gözlerim bu son vedada
Yolunu kaybeden yolcunun dağda
Birini çağırmak için imdada
Yaktığı ateşi yakmayacaktın?
Gelse de en acı sözler dilime,
Uçacak sanırım birkaç kelime...
Bir alev halinde düştün elime,
Hani, ey gözyaşım akmayacaktın?
İlgili Sayfalar
  • Orhan Seyfi Orhon'un Fiskeler adlı kitabının Üzerine Bir İnceleme, Harun Ceylan
  • TDV İslam Ansiklopedisi, Orhan Seyfi Orhon Maddesi, Alim Kahraman

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.