Yükselmek asumana ve gülmek ne tatlı şey!
1. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) İstek kipi ile çekimlenmiş eylem
B) Yönelme durum eki almış zamir
C) Soru zarfı
D) Niteleme sıfatı
E) Farklı türde eylemsiler
Çözümü
İstek kipi ile çekimlenmiş eylem — ağla-y-a-y-ım
Yönelme durum eki almış zamir — bana
Soru zarfı — neden
Niteleme sıfatı — tatlı (şey)
Dizelerde sadece isim-fiil var: yükselmek, gülmek
Cevap E
2. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin türü ayraç içinde yanlış verilmiştir?
A) Büyülenmiş bir ceylan gibi bakıyor zaman (ilgeç)
B) Sarışın bir kurda benziyordu (belgisiz önad)
C) Bin yıldan uzun bir gecenin bestesidir bu. (işaret adılı)
D) Ne kadar yalnızız şu akşam vakti (isim)
E) Durdu boyun büküp sabah namazına. (zaman belirteci)
Çözümü
E'de "sabah" sözcüğü yüklemi zaman yönünden belirtmemiş. Bu cümlede "sabah" sözcük türü olarak isimdir.
Cevap E
Bir bizim ovaların baharları böyledir
Işığında şahin olup uçasın gelir
3. "Bir" sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde yukarıda verilen dizedeki göreviyle kullanılmıştır?
A) Yedi yaşında bir kızım,
Büyümez ölü çocuklar
B) Elverir ki bir gün bana derinden,
Ta derinden bir gün bana "Gel" desin.
C) Onun başına gelecekleri bir ben biliyorum
Çünkü inandım onun bütün inandıklarına
D) Yolumun karanlığa karışan noktasında,
Sanki beni bekleyen, bir hayal görüyorum.
E) İçimde ikinci bir insan gibidir
Seni sevmek saadeti
Çözümü
Verilen dizelerde cümleye "sadece" anlamı katan "bir" edat görevindedir.
Buna benzer kullanım C'de var.
Cevap C
4. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi türü bakımından farklıdır?
A) Gezerek sessiz adımlarla nefessiz kumda
Geçirirdim bu hararetli yaz akşamlarını;
B) Artık donuk bir cam var mavi gökler yerinde
Güneşi benden çalan o sıcak bakışlardır
C) Yalnız senin tatlı esen havanda
Kendi milli gururumu sezerim.
D) Sen kubbesinde ince bir mozaik arar da
Gezersin kırk asırlık bir mabedin içini
E) Nasıl ve ne zaman geleceğini bilmeden
Güzel, rahat günlere inanıyordu
Çözümü
A, B, D ve E şıklarındaki altı çizili sözcükler sıfattır.
C'de ise "tatlı" sözcüğü eylemsinin anlamını etkilediği için zarftır.
Cevap C
Birdenbire mesudum işitmek hevesiyle
Gönlüm dolu İstanbul'un en özlü sesiyle
5. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Birden fazla sıfat
B) İsim-fiil
C) Edat
D) Belirtili isim tamlaması
E) Nicelik zarfı
Çözümü
Birden fazla sıfat — Dizelerdeki tek sıfat "özlü" sözcüğüdür. "Özlü" sözcüğü belirtili isim tamlamasının (İstanbul'un sesi) arasına girerek tamlanan durumundaki sözcüğü sıfatı olmuştur.
İsim-fiil — işitmek
Edat — hevesi-ile, sesi-ile
Belirtili isim tamlaması — İstanbul'un sesi
Nicelik zarfı — "en" sözcüğü sıfat durumundaki "özlü" sözcüğünü derecelendiren bir miktar (nicelik, ölçü) zarfıdır.
Cevap A
Gurbette duyduğum sonu gelmez hüzünleri,
Yaprakların döküldüğü hicranlı günleri,
Andım birer birer, acıdım kendi halime
Aksetti bir dakika uzaktan hayalime
6. Bu dizelerde kaç çekimli eylem vardır?
A) 1 B) 2 C) 3 D)4 E) 5
Çözümü
Çekimli eylem, kip ve şahıs eki alarak çekime giren eylemdir. Dizelerdeki çekimli eylemler şunlardır: "andım", "acıdım", "aksetti".
Dizelerdeki "duyduğum", "gelmez" ve "döküldüğü" ise sıfat-fiildir.
Cevap C
Rüya gibi bir yazdı. Yarattın hevesinle,
Her anını, her rengini, her şiirini hazdan,
Hâlâ doludur bahçeler en tatlı sesinle!
Bir gün, bir uzak hatıra özlersen o yazdan
7. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Belgisiz sıfat
B) Niteleme sıfatı
C) Türemiş sıfat
D) Asıl sayı sıfatı
E) İşaret sıfatı
Çözümü
Belgisiz sıfat — bir (yazdı), her (anını), her (rengini)...
Niteleme sıfatı — tatlı (sesin), uzak (hatıra)
Türemiş sıfat — tatlı, uzak
Dizelerde asıl sayı sıfatı yok.
İşaret sıfatı — o (yazdan)
Cevap D
8. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bir zaman zarfı kullanılmamıştır?
A) Dün bir şal gibi dolandı boynuma
Bozkır ortasında renkler kuşağı
B) Akşam, bir dua gibi derin, içli bir akşam
Kalbimi dolduracak ellerimi uzatsam
C) Çakanlar bilir ki bu boş tabutu
Yarın kendileri dolduracaklar
D) Benim de bir dileğim var elbet,
Güneşin çıkmasını beklemeyelim şimdi!
E) Çocuğum bol bol masal dinle
Henüz inanırken.
Çözümü
A'da — Dün (dolandı)
B'de — "Akşam" sözcüğü zarf değil isim olarak kullanılmış.
C'de — Yarın (dolduracaklar)
D'de — Şimdi (beklemeyelim)
E'de — Henüz (eylemsinin anlamını zaman yönünden belirtmiş.)
Cevap B
Şakağımda annemin sıcak dizi,
Kulağımda falcı kadının sözü,
9. Bu dizelerde kaç iyelik eki vardır?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
Çözümü
(benim) şakağ-ım
(benim) anne-m
(annemin) diz-i
(benim) kulağ-ım
(kadının) söz-ü
Cevap D
Uyuşamayız, yollarımız ayrı;
Sen ciğercinin kedisi, ben sokak kedisi;
Senin yiyeceğin, kalaylı kapta;
Benimki aslan ağzında;
Sen aşk rüyası görürsün, ben kemik.
10. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) İlgi zamiri
B) Tamlayanı kişi zamiri olan isim tamlaması
C) Kurallı birleşik eylem
D) Sıfat tamlaması
E) Tamlananı sıfat almış isim tamlaması
Çözümü
İlgi zamiri — İlgi zamiri belirtili isim tamlamalarında tamlanan yerine kullanılan ek halindeki zamirdir. Benimki → benim (yiyeceğim)
Tamlayanı kişi zamiri olan isim tamlaması — senin yiyeceğin
Kurallı birleşik eylem — uyuşamayız (uyuşabilmek, yeterlik eyleminin olumsuzunda -bilmek kullanılmaz)
Sıfat tamlaması — kalaylı (kap)
Tamlananı sıfat almış isim tamlamasına örnek yok.
Cevap E
Açılan kapılardan fırlar dışarı
Günlük meselesi insanlığın
11. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Yer yön zarfı
B) Çekimli eylem
C) Belirtili isim tamlaması
D) Geçişli eylem
E) Türemiş sıfat
Çözümü
Yer yön zarfı — dışarı (fırlar)
Çekimli eylem — fırlar
Belirtili isim tamlaması — insanlığın meselesi
Geçişli eylem yok.
Türemiş sıfat — açılan (kapı), günlük (meselesi)
Cevap D
12. Aşağıda verilen dizelerin hangisinde edat kullanılmamıştır?
A) Açtım, yorgundum ama uykum yoktu.
Güneşler hâlâ sağımda solumda
B) Ve susar bir insan gibi hüzünle,
Taşlar, bulutlar, ışıklar, fikirler
C) Çekilirken gece batıya doğru,
Konmuş da bir çatıya karga ruhu
D) Mazlumların intikamı olmak için doğmuşum.
Volkan söner, lakin benim alevlerim eksilmez
E) İki şey var ancak ölümle unutulur
Anamızın yüzüyle şehrimizin yüzü
Çözümü
A'da edat yok.
B'de — gibi
C'de — (batıy)a doğru
D'de — için
E'de — ölümle (ölüm-ile), yüzüyle (yüzü-ile)
Cevap A
13. Aşağıda verilen dizelerin hangisinde belgisiz zamir kullanılmamıştır?
A) Hiçbiri ona ait değil,
Fakat ne hazin isimleri var
B) Kimi hayata doymuş göründü,
Bazıları zamana uydular
C) Açılan yolcuların hepsi hissetmişti ki
Bugün de erişilmez o diyara, yarın da
D) Üsküdar'ı bilmezdim önceleri
Burada ısınıverdi kanım
E) Biri bir koca görür rüyasında:
Fakat ne hazin isimleri var
B) Kimi hayata doymuş göründü,
Bazıları zamana uydular
C) Açılan yolcuların hepsi hissetmişti ki
Bugün de erişilmez o diyara, yarın da
D) Üsküdar'ı bilmezdim önceleri
Burada ısınıverdi kanım
E) Biri bir koca görür rüyasında:
Yüz lira maaşlı kibar bir adam.
Çözümü
A'da — hiçbiri
B'de — kimi, bazıları
C'de — hepsi
D'de belgisiz zamir yok. "Burada" işaret zamiridir.
E'de — biri
Cevap D
Çözümü
A'da — hiçbiri
B'de — kimi, bazıları
C'de — hepsi
D'de belgisiz zamir yok. "Burada" işaret zamiridir.
E'de — biri
Cevap D
Köpükten omuzları birbirine dayanmış,
Yüksek, mağrur başları akşam rengiyle yanmış,
Sahile koşuyorlar bak deniz sarhoşları
Bazen yırtık yelkenli bir sandala çarparak
Bazen ufkun kıpkızıl şarabına taparak
Gitgide coşuyorlar bak deniz sarhoşları
Yüksek, mağrur başları akşam rengiyle yanmış,
Sahile koşuyorlar bak deniz sarhoşları
Bazen yırtık yelkenli bir sandala çarparak
Bazen ufkun kıpkızıl şarabına taparak
Gitgide coşuyorlar bak deniz sarhoşları
14. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Birden fazla sıfatla nitelenmiş isim
B) Ek eylem
C) Birden fazla türemiş sıfat
D) Tamlananı sıfat almış bir isim tamlaması
E) Hem iyelik hem durum eki almış bir isim
Çözümü
Çözümü
Birden fazla sıfatla nitelenmiş isim — yüksek, mağrur / başları
Ek eylem yok.
Birden fazla türemiş sıfat — köpükten (omuzlar), yırtık (yelken), yelkenli (sandal)
Tamlananı sıfat almış bir isim tamlaması — ufkun / kıpkızıl şarabı
Hem iyelik hem durum eki almış bir isim — şarabına
Cevap B
(I) Nasıl yaşadığından, (II) ne içip yediğinden
Çıngırak seslerinin dağlara dediğinden
Anlattı uzun uzun
Şehrin uğultusundan usanmış ruhumuzun
(III) Nadir duyabildiği (IV) taze bir heyecanla
Karıştım o gün bugün bu zavallı çobanla
Bingöl yaylalarının (V) mavi dumanlarına
Gönlümü yayla yaptım Bingöl çobanlarına
15. Yukarıdaki dizelerde altı çizili sözcükler türleri bakımından eşleştirilse hangisi bu eşleştirmenin dışında kalır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözümü
"Nasıl" (yaşadığından) ile "nadir" (duyabildiği) — zarf
"Taze" (heyecan) ile "mavi" (dumanlarına) — sıfat
"Ne" sözcüğü ise soru zamiridir.
Cevap B
16. Aşağıdakilerin hangisinde "yalnız" sözcüğü zarf olarak kullanılmıştır?
A) Köşeleri dönerken peşime takıl der de
Seni yalnız bırakır bir meydandan geçer de
B) Her tarafta yükseklik, her tarafta ıssızlık
Yalnız, arabacının dudağında bir ıslık
C) Kim okur kim dinler Siham-ı Kaza'yı
Yalnız alıp verilir bir selam kalmıştır
D) Yalnız ben duyuyordum sirenleri
Kirke, bilge tanrıça, selam sana!
E) O, yalnız ayna satardı
Ve bir gün aynalı çarşıda öldü
Çözümü
A'da — zarf
Diğer şıklarda edat olarak kullanılmıştır.
Cevap A
Zil çalacak... Sizler derslere gireceksiniz bir bir.
Zil çalacak, ziller çalacak benim için,
Duyacağım, evlerden, kırlardan, denizlerden;
Tâ içimden birisi gidecek ardınızdan uça ese...
Ama ben, ben artık gidemeyeceğim.
17. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisine örnek yoktur?
A) Zarf-fiil
B) Yeterlik fiili
C) Belgisiz zamir
D) Zaman zarfı
E) Birden fazla edat
Çözümü
Anlattı uzun uzun
Şehrin uğultusundan usanmış ruhumuzun
(III) Nadir duyabildiği (IV) taze bir heyecanla
Karıştım o gün bugün bu zavallı çobanla
Bingöl yaylalarının (V) mavi dumanlarına
Gönlümü yayla yaptım Bingöl çobanlarına
15. Yukarıdaki dizelerde altı çizili sözcükler türleri bakımından eşleştirilse hangisi bu eşleştirmenin dışında kalır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözümü
"Nasıl" (yaşadığından) ile "nadir" (duyabildiği) — zarf
"Taze" (heyecan) ile "mavi" (dumanlarına) — sıfat
"Ne" sözcüğü ise soru zamiridir.
Cevap B
16. Aşağıdakilerin hangisinde "yalnız" sözcüğü zarf olarak kullanılmıştır?
A) Köşeleri dönerken peşime takıl der de
Seni yalnız bırakır bir meydandan geçer de
B) Her tarafta yükseklik, her tarafta ıssızlık
Yalnız, arabacının dudağında bir ıslık
C) Kim okur kim dinler Siham-ı Kaza'yı
Yalnız alıp verilir bir selam kalmıştır
D) Yalnız ben duyuyordum sirenleri
Kirke, bilge tanrıça, selam sana!
E) O, yalnız ayna satardı
Ve bir gün aynalı çarşıda öldü
Çözümü
A'da — zarf
Diğer şıklarda edat olarak kullanılmıştır.
Cevap A
Zil çalacak... Sizler derslere gireceksiniz bir bir.
Zil çalacak, ziller çalacak benim için,
Duyacağım, evlerden, kırlardan, denizlerden;
Tâ içimden birisi gidecek ardınızdan uça ese...
Ama ben, ben artık gidemeyeceğim.
17. Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisine örnek yoktur?
A) Zarf-fiil
B) Yeterlik fiili
C) Belgisiz zamir
D) Zaman zarfı
E) Birden fazla edat
Çözümü
Zarf-fiil — uça ese
Yeterlik fiili — gidemeyeceğim (gidebilmek)
Belgisiz zamir — birisi
Zaman zarfı — artık
Dizelerde edat olarak sadece "için" var.
Cevap E
18. Aşağıdakilerin hangisinde "nasıl" sözcüğü diğerlerinden farklı bir türde kullanılmıştır?
A) Rönesans çıkacak vapurdan
Bakalım, nasıl şey Rönesans?
B) Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar.
"Medeniyyet!" dediğin tek dişi kalmış canavar?
C) Yanan bir kağıtta nasıl bir satır
Kaybolursa, akşam onu karartır.
D) Bizim avludan mı kalkacak cenazem?
Nasıl indireceksiniz beni üçüncü kattan?
E) Nasıl renk renk açarsa kır çiçekleri
Kayanın dibinden patlarsa kaynak
Çözümü
A'da — "nasıl şey" → sıfat
B'de — "böyle bir imanı nasıl boğar" → zarf
C'de — "bir satır nasıl kaybolursa" → zarf
D'de — "nasıl indireceksiniz" → zarf
E'de — "renk renk nasıl açarsa" → zarf
Cevap A
Bakalım, nasıl şey Rönesans?
B) Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar.
"Medeniyyet!" dediğin tek dişi kalmış canavar?
C) Yanan bir kağıtta nasıl bir satır
Kaybolursa, akşam onu karartır.
D) Bizim avludan mı kalkacak cenazem?
Nasıl indireceksiniz beni üçüncü kattan?
E) Nasıl renk renk açarsa kır çiçekleri
Kayanın dibinden patlarsa kaynak
Çözümü
A'da — "nasıl şey" → sıfat
B'de — "böyle bir imanı nasıl boğar" → zarf
C'de — "bir satır nasıl kaybolursa" → zarf
D'de — "nasıl indireceksiniz" → zarf
E'de — "renk renk nasıl açarsa" → zarf
Cevap A
Yazma eyleminin kimi durumlarda insana acı çektiren bir yanı vardır. Söz gelimi hayatta en sevdiği insanı kaybetmiş birini betimlerken sanki bir suçluluk duygusu uyanır içinizde. Betimlediğiniz insanın gözyaşlarına boğulmuş hâli ister istemez sarsar sizi. Hiç yaşamadığınız bir acıyı, yalnızca yazarak hayata imza atmış olursunuz.
19. Parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Belgisiz zamir
B) Edat
C) Asıl sayı sıfatı
D) Durum zarfı
E) Belgisiz Sıfat
Çözümü
Belgisiz zamir — birini
Edat — sanki
Asıl sayı sıfatına örnek yok.
Durum zarfı — hiç (yaşamadığınız)
Belgisiz Sıfat — kimi (durumlarda)
Cevap C
B) Edat
C) Asıl sayı sıfatı
D) Durum zarfı
E) Belgisiz Sıfat
Çözümü
Belgisiz zamir — birini
Edat — sanki
Asıl sayı sıfatına örnek yok.
Durum zarfı — hiç (yaşamadığınız)
Belgisiz Sıfat — kimi (durumlarda)
Cevap C
Dünyanın bütün çiçeklerini diyorum,
Kır ve dağ çiçeklerini istiyorum,
Kaderleri bana benzeyen,
Yalnızlıkta açarlar, kimse bilmez onları
Geniş ovalarda kaybolur kokuları...
Yurdumun sevgili ve adsız çiçekleri
Hepinizi, hepinizi istiyorum, gelin görün beni,
Toprağı nasıl örterseniz öylece örtün beni.
Yardımcı eylemle kurulan birleşik eylem — kaybolur
Tamlayanı sıfat almış isim tamlamasına örnek yok.
Emir kipiyle çekimlenmiş birden fazla eylem — gelin, görün, örtün
Birleşik zamanla çekimlenmiş eylem — örterseniz (şart birleşik zaman)
Tamlayanı birden fazla sözcükten oluşan isim tamlaması — kır ve dağ çiçekleri
Cevap B
Sayfanın çözümsüz hali için tıklayınız.
İlgili Sayfalar
Dil Bilgisi Konuları
Çıkmış Sorular (Konu)
Yıl Yıl Eski Sınavlar
Konu Testleri
Soru İndir (pdf)
Kır ve dağ çiçeklerini istiyorum,
Kaderleri bana benzeyen,
Yalnızlıkta açarlar, kimse bilmez onları
Geniş ovalarda kaybolur kokuları...
Yurdumun sevgili ve adsız çiçekleri
Hepinizi, hepinizi istiyorum, gelin görün beni,
Toprağı nasıl örterseniz öylece örtün beni.
20. Parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Yardımcı eylemle kurulan birleşik eylem
B) Tamlayanı sıfat almış isim tamlaması
C) Emir kipiyle çekimlenmiş birden fazla eylem
D) Birleşik zamanla çekimlenmiş eylem
E) Tamlayanı birden fazla sözcükten oluşan isim tamlaması
Çözümü
B) Tamlayanı sıfat almış isim tamlaması
C) Emir kipiyle çekimlenmiş birden fazla eylem
D) Birleşik zamanla çekimlenmiş eylem
E) Tamlayanı birden fazla sözcükten oluşan isim tamlaması
Çözümü
Yardımcı eylemle kurulan birleşik eylem — kaybolur
Tamlayanı sıfat almış isim tamlamasına örnek yok.
Emir kipiyle çekimlenmiş birden fazla eylem — gelin, görün, örtün
Birleşik zamanla çekimlenmiş eylem — örterseniz (şart birleşik zaman)
Tamlayanı birden fazla sözcükten oluşan isim tamlaması — kır ve dağ çiçekleri
Cevap B
Sayfanın çözümsüz hali için tıklayınız.
İlgili Sayfalar
Dil Bilgisi Konuları
Çıkmış Sorular (Konu)
Yıl Yıl Eski Sınavlar
Konu Testleri
Soru İndir (pdf)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.