Divan Şiiri 16.yy

Fuzuli
  • Divan edebiyatının en parlak olduğu dönemdir. 
  • Osmanlı’nın siyasi ve sosyal alanda gösterdiği başarıya edebiyat ve sanat alanındaki çalışmalar da eklenmiştir. 
  • 16. yüzyılda divan edebiyatı, kuruluş dönemini bitirip kendi üstatlarına bağlı, klâsik bir edebiyat düzeyine ulaşmıştır. 
  • Bundan sonra gelenler artık Acem (İran) klâsiklerini değil 15. asırda Ahmet Paşa ve Necati ile başlayan Fuzuli, Baki ile daha üstünleşen Türk şairleri örnek almışlardır.
Taşlıcalı Yahya (? / 1582)
  • Dîvân ve hamse sahibi, asker şair. 
  • Kanuni'nin oğlu Şehzade Mustafa'nın katledilmesi üzerine yazdığı mersiye ile meşhurdur. 
  • Bu mersiye nedeniyle Kanuni'nin himayesini kaybeden sanatçı, İzvornik sancağına sürgün gitmiştir. 
  • Dili dönemine göre sade, üslubu akıcı ve samimidir. 
  • Kuvvetli bir divan şairi olmakla birlikte daha çok mesnevileri ile tanınan şair, hamse sahibidir. 
  • Eserleri: Divan, Edirne Şehrengizi, İstanbul Şehrengizi, Şah u Geda, Gencine-i Râz, Yusuf u Zeliha, Kitab-ı Usul, Gülşen-i Envar.
Taşlıcalı Yahya hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Bağdatlı Ruhi (? - 1605) 
  • Divan şiirinde az görülen sosyal eleştirinin en önemli ismidir.
  • Şiirlerinde toplumun aksayan yönlerini ve çağının kusurlarını iğneleyici bir üslupla ortaya koymuştur.
  • Mısralarına samimiyet, sadelik ve lirizm hakimdir.
  • Şiirlerindeki dil, konuşma diline yakındır.
  • En önemli eseri Terkibibent isimli manzumesidir. 17 bentlik bu uzun manzumede devrin kusurlu yanlarını işler.
  • Şeyh GalipZiya Paşa ve Muallim Naci gibi birçok edebiyatçı Bağdatlı Ruhi'nin bu eserine nazire yazmıştır.
  • Divan'ında yer alan Terkibibent, divandan ayrı olarak da birkaç defa basılmıştır. 
  • Eserleri: Divan, Terkibibent
Bağdatlı Ruhi hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Fuzuli (1483 - 1556)
  • Bağdat’ta yaşayan şairin gerçek adı Mehmet'tir. 
  • Türk edebiyatının en büyük lirik şairidir.
  • Türkçe dışında Arapça ve Farsçaya da hakim olan şair, şiirlerini bu üç dilde yazmıştır. 
  • Aşkı hem ilahi hem de beşeri boyutuyla ele almıştır.
  • Bilimsiz şiiri temelsiz duvara benzeten şairin şiirlerinde dini-tasavvufi birikimi kadar tıp, kimya, matematik gibi bilimlerdeki birikimi de dikkat çeker.
  • TürkçeArapça ve Farsça olmak üzere 3 ayrı Divan'ı vardır.
  • Bir naat örneği olan “Su Kasidesi" çok meşhurdur.
  • Asırlarca birçok şair tarafından kaleme alınan Leyla ile Mecnun mesnevilerinin en ünlüsü ona aittir.
  • Esrar ve şarap anlamını gelen Beng ü Bâde adlı alegorik eseri, 444 beyitlik küçük bir mesnevidir. Esrar II.Bayezid'i, şarap ise Şah İsmail'i temsil etmektir. 
  • Şikayetname adlı eseri, bir mektuptur. 1534'te Kanuni Bağdat'ı fethedince Padişaha kasideler sunan Fuzuli'ye maaş bağlanır. Vakıftan 9 akçelik maaşını alamayan şair; bürokrasiyi, rüşveti, sosyal aksaklıkları konu edinen bir mektup yazar. 
  • Hadikatü's Süeda, Hz. Peygamber'in torunu Hz. Hüseyin'inin Kerbela'da şehit edilmesini anlatan mensur / manzum bir eserdir.
➤ Fuzuli ile ilgili ayrıntılı bilgi için tıklayınız! 
Bâkî (1526 - 1600)
  • Bu yüzyılın şairler sultanı (sultan-ı şuara) odur.
  • Nazım tekniği bakımından kusursuz mısralar söylemiş bir gazel ustasıdır.
  • Şiirlerinde ilham ve coşkunluktan ziyade ustalık vardır.
  • Şiirlerinde aruz kusuru yok denecek kadar azdır. 
  • Baki bir rind'dir. (hayattan zevk almasını bilen, sofu olmayan ) 
  • Şiirlerinde din dışı konuları işlemiş, tasavvuftan etkilenmemiştir.
  • Dönemine göre sade bir İstanbul Türkçesi ile yazmıştır.
  • Kanuni’nin ölümü üzerine yazdığı Kanuni Mersiyesi önemlidir. 
  • Baki mesnevi yazmamıştır.
  • Arapçadan yaptığı tercümeleri saymazsak tek eseri şiirlerinin toplandığı Divan'ıdır.
➤ Baki ile ilgili ayrıntılı bilgi için tıklayınız!
Zati (1471 - 1546)
  • Devrinde üstat olarak kabul edilen sanatçı, üç divan oluşturacak kadar çok  gazel ve kaside yazmıştır.
  • Kasideleri dışında özellikle gazellerinde sade bir dil kullanmıştır. 
  • Şiirlerinde atasözü ve deyimlere sıkça yer vermiştir. Kalıplaşmış bu ifadeler nedeniyle şiirlerinde çokça aruz kusuru vardır.
  • Yaşadığı devrin sosyal hayatını şiirlerine yansıtmada başarılıdır.
  • Çok sayıda şiir yazmasından dolayı tekrara düşmüştür. 
  • Remilci dükkânında kendisine getirilen şiirleri düzeltirken bazılarını alıp kendine mal ettiği yönünde olumsuz değerlendirmeler de yapılmıştır.
  • Edirne Şehrengizi adlı eseri edebiyatımızın ikinci şehrengiz örneğidir.
  • Eserleri: Divan, Şem‘ ü Pervâne, Edirne Şehrengizi, Letaif
Zati hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Hayali Bey ( 1497? - 1557?)
  • Lakabı Bekâr Memi'dir.
  • Fuzuli ve Baki'den sonra bu yüzyılın en önemli şairidir.
  • Hayali şiirlerinde genelde din dışı kalarak rindane bir tavır sergilemiştir.
  • Asıl şahsiyetini yansıtan şiirleri gazelleridir.
  • İnce fikirleri ve renkli hayalleri ile dikkat çeker.
  • Bilinen tek eseri Divan'ıdır. 
Hayali Bey hakkında geniş bilgi için tıklayınız.
İlgili Sayfalar

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretmemiz için yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.