Divan Şiiri 16.yy
 |
Fuzuli |
- Divan edebiyatının en parlak olduğu dönemdir.
- Osmanlı’nın siyasi ve sosyal alanda gösterdiği başarıya edebiyat ve sanat alanındaki çalışmalar da eklenmiştir.
- 16. yüzyılda divan edebiyatı, kuruluş dönemini bitirip kendi üstatlarına bağlı, klâsik bir edebiyat düzeyine ulaşmıştır.
- Bundan sonra gelenler artık Acem (İran) klâsiklerini değil 15. asırda Ahmet Paşa ve Necati ile başlayan Fuzuli, Baki ile daha üstünleşen Türk şairleri örnek almışlardır.
Taşlıcalı Yahya (? / 1582)
- Dîvân ve hamse sahibi, asker şair.
- Kanuni'nin oğlu Şehzade Mustafa'nın katledilmesi üzerine yazdığı mersiye ile meşhurdur.
- Bu mersiye nedeniyle Kanuni'nin himayesini kaybeden sanatçı, İzvornik sancağına sürgün gitmiştir.
- Dili dönemine göre sade, üslubu akıcı ve samimidir.
- Kuvvetli bir divan şairi olmakla birlikte daha çok mesnevileri ile tanınan şair, hamse sahibidir.
- Eserleri: Divan, Edirne Şehrengizi, İstanbul Şehrengizi, Şah u Geda, Gencine-i Râz, Yusuf u Zeliha, Kitab-ı Usul, Gülşen-i Envar.
➤Taşlıcalı Yahya hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Bağdatlı Ruhi (? - 1605)
- Divan şiirinde az görülen sosyal eleştirinin en önemli ismidir.
- Şiirlerinde toplumun aksayan yönlerini ve çağının kusurlarını iğneleyici bir üslupla ortaya koymuştur.
- Mısralarına samimiyet, sadelik ve lirizm hakimdir.
- Şiirlerindeki dil, konuşma diline yakındır.
- En önemli eseri Terkibibent isimli manzumesidir. 17 bentlik bu uzun manzumede devrin kusurlu yanlarını işler.
- Şeyh Galip, Ziya Paşa ve Muallim Naci gibi birçok edebiyatçı Bağdatlı Ruhi'nin bu eserine nazire yazmıştır.
- Divan'ında yer alan Terkibibent, divandan ayrı olarak da birkaç defa basılmıştır.
- Eserleri: Divan, Terkibibent
➤ Bağdatlı Ruhi hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Fuzuli (1483 - 1556)
- Bağdat’ta yaşayan şairin gerçek adı Mehmet'tir.
- Türk edebiyatının en büyük lirik şairidir.
- Türkçe dışında Arapça ve Farsçaya da hakim olan şair, şiirlerini bu üç dilde yazmıştır.
- Aşkı hem ilahi hem de beşeri boyutuyla ele almıştır.
- Bilimsiz şiiri temelsiz duvara benzeten şairin şiirlerinde dini-tasavvufi birikimi kadar tıp, kimya, matematik gibi bilimlerdeki birikimi de dikkat çeker.
- Türkçe, Arapça ve Farsça olmak üzere 3 ayrı Divan'ı vardır.
- Bir naat örneği olan “Su Kasidesi" çok meşhurdur.
- Asırlarca birçok şair tarafından kaleme alınan Leyla ile Mecnun mesnevilerinin en ünlüsü ona aittir.
- Esrar ve şarap anlamını gelen Beng ü Bâde adlı alegorik eseri, 444 beyitlik küçük bir mesnevidir. Esrar II.Bayezid'i, şarap ise Şah İsmail'i temsil etmektir.
- Şikayetname adlı eseri, bir mektuptur. 1534'te Kanuni Bağdat'ı fethedince Padişaha kasideler sunan Fuzuli'ye maaş bağlanır. Vakıftan 9 akçelik maaşını alamayan şair; bürokrasiyi, rüşveti, sosyal aksaklıkları konu edinen bir mektup yazar.
- Hadikatü's Süeda, Hz. Peygamber'in torunu Hz. Hüseyin'inin Kerbela'da şehit edilmesini anlatan mensur / manzum bir eserdir.
➤ Fuzuli ile ilgili ayrıntılı bilgi için tıklayınız!
Bâkî (1526 - 1600)
- Bu yüzyılın şairler sultanı (sultan-ı şuara) odur.
- Nazım tekniği bakımından kusursuz mısralar söylemiş bir gazel ustasıdır.
- Şiirlerinde ilham ve coşkunluktan ziyade ustalık vardır.
- Şiirlerinde aruz kusuru yok denecek kadar azdır.
- Baki bir rind'dir. (hayattan zevk almasını bilen, sofu olmayan )
- Şiirlerinde din dışı konuları işlemiş, tasavvuftan etkilenmemiştir.
- Dönemine göre sade bir İstanbul Türkçesi ile yazmıştır.
- Kanuni’nin ölümü üzerine yazdığı Kanuni Mersiyesi önemlidir.
- Baki mesnevi yazmamıştır.
- Arapçadan yaptığı tercümeleri saymazsak tek eseri şiirlerinin toplandığı Divan'ıdır.
➤ Baki ile ilgili ayrıntılı bilgi için tıklayınız!
Zati (1471 - 1546)
- Devrinde üstat olarak kabul edilen sanatçı, üç divan oluşturacak kadar çok gazel ve kaside yazmıştır.
- Kasideleri dışında özellikle gazellerinde sade bir dil kullanmıştır.
- Şiirlerinde atasözü ve deyimlere sıkça yer vermiştir. Kalıplaşmış bu ifadeler nedeniyle şiirlerinde çokça aruz kusuru vardır.
- Yaşadığı devrin sosyal hayatını şiirlerine yansıtmada başarılıdır.
- Çok sayıda şiir yazmasından dolayı tekrara düşmüştür.
- Remilci dükkânında kendisine getirilen şiirleri düzeltirken bazılarını alıp kendine mal ettiği yönünde olumsuz değerlendirmeler de yapılmıştır.
- Edirne Şehrengizi adlı eseri edebiyatımızın ikinci şehrengiz örneğidir.
- Eserleri: Divan, Şem‘ ü Pervâne, Edirne Şehrengizi, Letaif
➤ Zati hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Hayali Bey ( 1497? - 1557?)
- Lakabı Bekâr Memi'dir.
- Fuzuli ve Baki'den sonra bu yüzyılın en önemli şairidir.
- Hayali şiirlerinde genelde din dışı kalarak rindane bir tavır sergilemiştir.
- Asıl şahsiyetini yansıtan şiirleri gazelleridir.
- İnce fikirleri ve renkli hayalleri ile dikkat çeker.
- Bilinen tek eseri Divan'ıdır.
➤ Hayali Bey hakkında geniş bilgi için tıklayınız.
İlgili Sayfalar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretmemiz için yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.