Divan Şiiri 19.yy
 |
| İzzet Molla |
- Divan edebiyatının doğal ömrünü tamamladığı bu asır bir arayışlar dönemidir.
- Yüzyılın ikinci yarısında bir grup şairin meydana getirdiği Encümen-i Şuara (Şairler Meclisi) edebî bir topluluk olarak dikkat çeker (1861-62).
- Topluluğun amacı; etkisini kaybeden, sıradanlaşan ve kendini tekrar eden divan şiirini ıslah etmektir.
- Hersekli Arif Hikmet Bey ile Leskofçalı Galip Bey'in önayak olduğu grupta genç şairlere şiir konusunda yol gösterilmiş, özellikle 17. yüzyıl divan şairleri örnek alınarak divan şiiri canlandırılmak istenmiştir.
- Encümen-i Şuara şairleri dışında yüzyılın öne çıkan şairleri Enderunlu Vasıf, Keçecizade İzzet Molla, Akif Paşa ve Yenişehirli Avni'dir.
- Bu şairlere rağmen divan şiiri, bir hamle yaratacak güce erişemez.
- Sonuç olarak tıpkı siyasette olduğu gibi edebiyat da Batı kaynaklı bir değişime ihtiyaç duyulacaktır.
Enderunlu Vasıf (? - 1824)
- Şöhretini daha çok gazel ve şarkılarına borçludur.
- Mahallileşme akımının 19.yüzyıldaki en önemli temsilcilerinden biridir.
- 211 şarkısı ile İstanbul'daki sosyal hayatın bir aynası olmuştur.
- Edebiyatımızın şarkı nazım şekliyle en fazla eser veren şairidir.
- Şiirlerinde Nedim'in etkisi açıktır. Ancak Nedim'deki derinlik ve hayal inceliği onda yoktur.
- Şiirlerinde halk zevkini ve halkın gündelik dilini kullanmıştır.
- Kimi şiirlerinde tasavvufî etkiler görülür.
- Tek eseri Divanı'dır.
👉 Enderunlu Vasıf hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız!
Keçecizade İzzet Molla (1785 - 1829)
- Şair, devlet adamı.
- Sürgüne gönderildiği Keşan ile ilgili izlenimlerini anlattığı Mihnet Keşan adlı mesnevisiyle ünlüdür.
- Olgun ve nüktedan bir şairdir.
- Dili dönemine göre oldukça sadedir.
- Mevlana'ya büyük hayranlık duyan şair, hemen her gazelinin makta beytinde onun adını zikretmiştir.
- Eserlerinde Nefi, Nabi ve Şeyh Galip etkisi açıktır.
- Daha çok olgunluk dönemi şiirlerini içeren Hâzân-ı Âsâr'da hikemî tarza kayar.
- Eserlerinde zaman zaman halk söyleyişlerinden, deyim ve atasözlerinden yararlanmıştır.
- Eserleri: Divan-ı Bahar-ı Efkâr, Hâzân-ı Âsâr, Mihnet-Keşan, Gülşen-i Aşk
👉 Keçecizade İzzet Molla hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız!
Akif Paşa (1787-1845)
- Devlet adamı, şair, yazar.
- 19.yüzyıl divan şairi ve nesir yazarıdır.
- Özellikle düz yazılarındaki sade dili ve kısa cümleleri ile dikkat çekti.
- Birkaç şiirinde hece ölçüsünü kullandı.
- Sosyal konulara değinmesi, nesirdeki sade dili ve hece ölçüsüyle de şiirler yazması nedeniyle Mahallileşme Akımı'nın temsilcilerinden biridir.
- "Adem Kasidesi", "Tabsıra" isimli risalesi ile küçük yaşta ölen torunu için yazdığı "Mersiye"si ile ünlüdür.
- Eserleri: Tabsıra, Münşeat-ı Elhac Akif Efendi ve Divançe, Muharerat-ı Hususiye-i Akif Paşa
👉 Akif Paşa hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Leyla Hanım (?-1848)
- Divan şiirinin önemli kadın şairlerinden biridir.
- Lirik aşk şiirleriyle tanınmıştır.
- Şiirlerinde kendisi gibi Mevlevi olan Şeyh Galip'in etkisi görülür.
- Asıl şöhretini şarkı ve gazelleriyle kazanmıştır.
- Dili dönemine göre sadedir.
- Kelime oyunlarına ve edebî sanatlara fazla yer vermemiştir.
- Mürettep (düzenlenmiş) bir Divan'ı vardır.
Yenişehirli Avni (1826-1883)
- Birçok kaynakta son divan şairi olarak gösterilir.
- Gelenekten kopmadan yenileşmeyi savunan şairlerden biridir.
- Mevlevi olan şair, Mesnevi'yi tercüme etmeye başlamış ancak bitirememiştir.
- Şiirlerinde tasavvuf düşüncesi öne çıkar.
- Kasidede yer yer Nefi'nin kalitesine yaklaşır.
- Gazelleri ile Şeyh Galip’i, hikmetli sözleri ile Nabi’yi, lirik oluşuyla Fuzuli'yi andırır. Buna rağmen orijinal bir şair olarak kabul edilir.
- Şeyh Galib’in Hüsn ü Aşk’ına nazire olarak kaleme aldığı "Âteşgede" yarım kalmıştır.
- "Mir'at-ı Cünun" adlı eserde akıl hastanesindeki tipleri mizahi bir tarzda ele alır. 678 beyitlik bir mesnevidir.
- Eserleri: Divan, Farsça Divan, Mir'ât-ı Cünun, Ateşgede, Nihan-ı Kaza, Âbname
👉 Yenişehirli Avni hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Leskofçalı Galip (1829-1867)
- Encümen-i Şuara (1861-62) topluluğu şairlerindendir.
- Gelenekten ayrılmadan yenileşmeyi savundu.
- 17.yüzyıl şairleri Naili-i Kadim, Fehim-i Kadim ve Nefi'yi örnek almıştır.
- Şiirlerinde tasavvuftan ve felsefeden yararlandı.
- Hersekli Arif Bey ve Namık Kemal başta olmak üzere birçok şair tarafından üstat kabul edildi.
- Eseri: Leskofçalı Galip Bey Divanı
👉 Leskofçalı Galip hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Hersekli Arif Hikmet (1839-1867)
- Encümen-i Şuara (1861-62) topluluğu şairlerindendir.
- Gelenekten ayrılmadan yenileşmeyi savundu.
- Özellikle 17. yüzyıl şairi Naili-i Kadim'den etkilenmiş, birçok şiirine nazire yazmıştır.
- Şiirleri daha çok didaktik ve hikemidir.
- Divan'ında tasavvufî şiirler ağırlıktadır.
- Toplumsal sorunları ele aldığı şiirleri de vardır.
- Şiir: Divan (Ölümünden sonra yayımlandı.)
- Düz Yazıları: Levâyihü’l-Hikem, ‚Levâmiü'l-Efkâr, Sevânihü’l-Beyân, Misbâhü’l-Mizah
İlgili Sayfalar
Yararlanılan Kaynaklar için Kaynakça sayfasına bakınız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretmemiz için yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.