Divan Şiiri 19.yy

İzzet Molla
  • Divan edebiyatının doğal ömrünü tamamladığı bu asır bir arayışlar dönemidir.
  • Yüzyılın ikinci yarısında bir grup şairin meydana getirdiği Encümen-i Şuara (Şairler Meclisi) edebî bir topluluk olarak dikkat çeker (1861-62).
  • Topluluğun amacı; etkisini kaybeden, sıradanlaşan ve kendini tekrar eden divan şiirini ıslah etmektir.
  • Hersekli Arif Hikmet Bey ile Leskofçalı Galip Bey'in önayak olduğu grupta genç şairlere şiir konusunda yol gösterilmiş, özellikle 17. yüzyıl divan şairleri örnek alınarak divan şiiri canlandırılmak istenmiştir. 
  • Encümen-i Şuara şairleri dışında yüzyılın öne çıkan şairleri Enderunlu VasıfKeçecizade İzzet MollaAkif Paşa ve Yenişehirli Avni'dir. 
  • Bu şairlere rağmen divan şiiri, bir hamle yaratacak güce erişemez. 
  • Sonuç olarak tıpkı siyasette olduğu gibi edebiyat da Batı kaynaklı bir değişime ihtiyaç duyulacaktır.
Enderunlu Vasıf (? - 1824)
  • Şöhretini daha çok gazel ve şarkılarına borçludur.
  • Mahallileşme akımının 19.yüzyıldaki en önemli temsilcilerinden biridir. 
  • 211 şarkısı ile İstanbul'daki sosyal hayatın bir aynası olmuştur.
  • Edebiyatımızın şarkı nazım şekliyle en fazla eser veren şairidir. 
  • Şiirlerinde Nedim'in etkisi açıktır. Ancak Nedim'deki derinlik ve hayal inceliği onda yoktur.
  • Şiirlerinde halk zevkini ve halkın gündelik dilini kullanmıştır.
  • Kimi şiirlerinde tasavvufî etkiler görülür. 
  • Tek eseri Divanı'dır. 
👉 Enderunlu Vasıf hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız!
Keçecizade İzzet Molla (1785 - 1829)
  • Şair, devlet adamı. 
  • Sürgüne gönderildiği Keşan ile ilgili izlenimlerini anlattığı Mihnet Keşan adlı mesnevisiyle ünlüdür. 
  • Olgun ve nüktedan bir şairdir.
  • Dili dönemine göre oldukça sadedir.
  • Mevlana'ya büyük hayranlık duyan şair, hemen her gazelinin makta beytinde onun adını zikretmiştir.
  • Eserlerinde NefiNabi ve Şeyh Galip etkisi açıktır.
  • Daha çok olgunluk dönemi şiirlerini içeren Hâzân-ı Âsâr'da hikemî tarza kayar.
  • Eserlerinde zaman zaman halk söyleyişlerinden, deyim ve atasözlerinden yararlanmıştır.
  • Eserleri: Divan-ı Bahar-ı Efkâr, Hâzân-ı Âsâr, Mihnet-Keşan, Gülşen-i Aşk
👉 Keçecizade İzzet Molla hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız!
Akif Paşa (1787-1845)
  • Devlet adamı, şair, yazar.
  • 19.yüzyıl divan şairi ve nesir yazarıdır.
  • Özellikle düz yazılarındaki sade dili ve kısa cümleleri ile dikkat çekti.
  • Birkaç şiirinde hece ölçüsünü kullandı.
  • Sosyal konulara değinmesi, nesirdeki sade dili ve hece ölçüsüyle de şiirler yazması nedeniyle Mahallileşme Akımı'nın temsilcilerinden biridir.
  • "Adem Kasidesi", "Tabsıra" isimli risalesi ile küçük yaşta ölen torunu için yazdığı "Mersiye"si ile ünlüdür.
  • Eserleri: Tabsıra, Münşeat-ı Elhac Akif Efendi ve Divançe, Muharerat-ı Hususiye-i Akif Paşa
👉 Akif Paşa hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Leyla Hanım (?-1848)
  • Divan şiirinin önemli kadın şairlerinden biridir.
  • Lirik aşk şiirleriyle tanınmıştır.
  • Şiirlerinde kendisi gibi Mevlevi olan Şeyh Galip'in etkisi görülür.
  • Asıl şöhretini şarkı ve gazelleriyle kazanmıştır.
  • Dili dönemine göre sadedir.
  • Kelime oyunlarına ve edebî sanatlara fazla yer vermemiştir.
  • Mürettep (düzenlenmiş) bir Divan'ı vardır.
Yenişehirli Avni (1826-1883)
  • Birçok kaynakta son divan şairi olarak gösterilir.
  • Gelenekten kopmadan yenileşmeyi savunan şairlerden biridir.
  • Mevlevi olan şair, Mesnevi'yi tercüme etmeye başlamış ancak bitirememiştir.
  • Şiirlerinde tasavvuf düşüncesi öne çıkar.
  • Kasidede yer yer Nefi'nin kalitesine yaklaşır.
  • Gazelleri ile Şeyh Galip’i, hikmetli sözleri ile Nabi’yi, lirik oluşuyla Fuzuli'yi andırır. Buna rağmen orijinal bir şair olarak kabul edilir.
  • Şeyh Galib’in Hüsn ü Aşk’ına nazire olarak kaleme aldığı "Âteşgede" yarım kalmıştır.
  • "Mir'at-ı Cünun" adlı eserde akıl hastanesindeki tipleri mizahi bir tarzda ele alır. 678 beyitlik bir mesnevidir. 
  • Eserleri: Divan, Farsça Divan, Mir'ât-ı Cünun, Ateşgede, Nihan-ı Kaza, Âbname
👉 Yenişehirli Avni hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Leskofçalı Galip (1829-1867) 
  • Encümen-i Şuara (1861-62) topluluğu şairlerindendir.
  • Gelenekten ayrılmadan yenileşmeyi savundu.
  • 17.yüzyıl şairleri Naili-i Kadim, Fehim-i Kadim ve Nefi'yi örnek almıştır.
  • Şiirlerinde tasavvuftan ve felsefeden yararlandı.
  • Hersekli Arif Bey ve Namık Kemal başta olmak üzere birçok şair tarafından üstat kabul edildi.
  • Eseri: Leskofçalı Galip Bey Divanı
👉 Leskofçalı Galip hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Hersekli Arif Hikmet (1839-1867) 
  • Encümen-i Şuara (1861-62) topluluğu şairlerindendir.
  • Gelenekten ayrılmadan yenileşmeyi savundu.
  • Özellikle 17. yüzyıl şairi Naili-i Kadim'den etkilenmiş, birçok şiirine nazire yazmıştır.
  • Şiirleri daha çok didaktik ve hikemidir.
  • Divan'ında tasavvufî şiirler ağırlıktadır. 
  • Toplumsal sorunları ele aldığı şiirleri de vardır.
  • Şiir: Divan (Ölümünden sonra yayımlandı.)
  • Düz Yazıları: Levâyihü’l-Hikem, ‚Levâmiü'l-Efkâr, Sevânihü’l-Beyân, Misbâhü’l-Mizah
İlgili Sayfalar
Yararlanılan Kaynaklar için Kaynakça sayfasına bakınız.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.