 |
| IV. Murat |
- Osmanlı İmparatorluğu'nun geçen asırlardaki ihtişamını kaybetmeye başladığı asırdır.
- Osmanlı devletinde başlayan siyasi gerilemeye karşılık, bu yüzyıl edebiyatında gelişme ve yükselme devam eder. Bunun belli başlı sebebi, sanat ve edebiyat sahasında geçen asırlarda atılan temellerin sağlamlığıdır.
- Dönem padişahlarından I. Ahmet "Bahti", II. Osman "Farisî", IV. Murat da "Muradi" mahlasları ile şiir yazmışlardır. I. Ahmet ve II. Osman’ın şiirleri divan teşkil ederken genç yaşta ölen IV. Murat'ın şiirleri divan halinde toplanmamıştır.
- Divan şiirinin en büyük kaside şairi ve hiciv ustası olan Nefi ile hikemî tarzın kurucusu Nabi bu yüzyılın en önemli şairleridir.
Şeyhülislam Yahya (? – 1644)
- Şeyhülislam Yahyâ bir gazel şairidir.
- Şiirlerinde din adamı kimliğinden uzaklaşır.
- Şiirlerinde beşeri aşkı (rindane ve âşıkane konuları) işlemiştir.
- Zevk ve eğlenceyi kalenderane bir üslupla şiirine yansıtmıştır. (kalender: sade yaşamaktan hoşlanan, alçak gönüllü)
- Özellikle gazellerinde deyim, atasözü ve halk deyişlerini sıkça kullandı.
- Söz sanatlarına, sözcük oyunlarına pek düşkün değildir.
- Eserlerinde İstanbul'un günlük hayatına dair ipuçları verir.
- Hayatın içinden seçtiği sahneleri anlatmada başarılıdır.
- Dönemi için sade sayılan bir İstanbul Türkçesi kullandı.
- Şiirlerinde sergilediği tavır, kullandığı dil, yararlandığı yerli unsurlar onu, mahallîleşme akımının önemli temsilcilerinden biri yapmıştır.
- Eserleri: Divan, Sakiname
👉 Şeyhülislam Yahya hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Nefi (1575? - 1635)
- Kaside nazım şeklinin Türk şiirindeki tartışmasız en büyük şairidir.
- Hicivleri (yergi, taşlama, satirik) ile meşhurdur.
- 17.yüzyılda övgü ve yergileriyle dikkat çeken şair, özellikle IV. Murat döneminde saraydan büyük iltifat ve himaye görmüştür.
- Vezir, sadrazam ya da şeyhülislam olmuş devlet adamlarını bile çekinmeden hicvetmesi ve bu nedenle öldürülmüş olması şahsiyeti etrafında devamlı bir ilgi uyandırmıştır.
- Sebkihindi'den etkilendiğini söylemek mümkündür. Ancak tam anlamıyla bu tarzın temsilcisi sayılamaz.
- Eserleri: Farsça Divanı, Türkçe Divanı, Siham-ı Kaza, Tuhfetü'l-uşşak
- 👉 Nefi hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Naili ( ? - 1666)
- Naili-i Kadim diye de anılır.
- Sebkihindi tarzının öncülerindendir.
- Süslü ve ağır bir dille yazdığı şiirleri Farsça kelimelerden oluşan ağır tamlamalarla doludur.
- Konularını geniş hayal dünyasından alır. Hayallerini ifade ederken soyut unsurları kullandığından şiirlerinin ilk bakışta anlaşılması zordur.
- Divanında şarkı ismini taşıyan şiirlere yer veren ilk şair Naili’dir.
- Şarkılarının teması aşk, sevgiliye duyulan özlem ve sevgilinin acımasızlığıdır.
- Divanı’nda 11 şarkıya yer veren şair, diğer şiirlerinin aksine şarkılarında sade bir dil kullanmış, yerli ve mahalli söyleyişlere yer vermiştir.
- Tek eseri Divanı'dır.
👉 Naili hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Nâbî (1642 - 1712)
- 17. yüzyılın Nefi’den sonraki en büyük şairidir.
- Hikemî şiirin (didaktik) divan edebiyatındaki en önemli temsilcisidir.
- Nâbî’nin hikemî tarzını daha açık biçimde ortaya koyduğu şiirleri ise kıta nazım şekli ile yazmıştır.
- Gazel onun en başarılı olduğu nazım şeklidir.
- Yaşadığı dönemde gördüğü haksızlıkları ve sosyal sorunları sanattan taviz vermeden işlemiştir.
- En önemli eseri Hayriyye adlı mesnevisidir. Eser mesnevi nazım şeklinin ve nasihatname türünün güzel örneklerinden biridir.
- Eserleri: Divan, Divançe, Hayriyye, Hayrâbâd, Surnâme, Tercüme-i Hadîs-i Erbaîn, Tuhfetü’l-Haremeyn, Münşeât
👉 Nabi hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Neşâtî (öl.1674)
- Mevlevî şeyhi, şair.
- Özellikle gazel türünün usta şairlerindendir.
- Sağlam bir dile ve zarif bir üsluba sahiptir.
- Şiirlerinde hayal inceliği, lirizm, samimiyet ve zarafet ön plandadır.
- Bir Mevlevî şeyhi olmasına rağmen mutasavvıf bir şair değildir.
- Şiirlerinde Sebkihindi etkisi görülür.
- Sebkihindi etkisiyle şiirlerinde gereksiz hiçbir sözcük kullanmayıp kısa gazeller söylemiştir.
- Yine Sebkihindi etkisiyle ağır bir dile sahiptir.
- Şiirlerinin önemli bir kısmını nazireleri oluşturur.
- Eserleri: Divan, Hilye-i Enbiya, Edirne Şehrengizi
👉 Neşati hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Nevizade Atayi (1583 - 1635)
- Divan şairi, kadı.
- Önemli mesnevi şairlerinden biri olan şair, hamse sahibidir.
- Mesnevilerinde çok kullanılmış konular yerine yeni konuları ele almıştır.
- Öne çıkan mesnevileri Âlemnümâ ve Hefthân'dır.
- Gazel ve kaside türlerinde de başarılı örnekler vermiştir.
- Şiirlerinde Şeyhülislam Yahya, Baki ve Nefi etkisi görülür.
- Yenilikçi ve gerçekçi bir üsluba sahiptir.
- Şiirlerinde dinî-tasavvufî unsurlar oldukça fazladır.
- Atasözleri ve deyimleri çok kullanılmıştır.
- "Zeyl-i Şekaik" olarak bilinen mensur eseri 1558-1634 yılları içinde Osmanlı Devleti sınırları içinde yetişen şeyh, ilim adamı ve şairler hakkında bilgi veren biyografik bir çalışmadır.
- Eserleri: Divan, Hamse (Âlemnümâ, Nefhatü’l-ezhâr, Sohbetü’l-ebkâr, Hefthân, Hilyetü’l- efkâr), Zeyl-i Şekaik (mensur)
👉 Nevizade Atai hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
İlgili Sayfalar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.