Aşık Edebiyatı Sanatçıları Özet Anlatım

Köroğlu (16.yy.)
  • Saz şairi, destan kahramanı.
  • Âşıkların piri olarak kabul edilmektedir.
  • Yiğitliğin ve kavganın şairidir.
  • Daha çok koçaklama türündeki şiirleriyle ünlüdür.
  • Divan şiirinden ve tasavvuftan etkilenmemiştir.
  • Şiirlerinde yiğitlik, savaş, aşk ve doğa sevgisi temalarını işlemiştir.
  • Şiirlerini oldukça sade bir dille yazmıştır.
👉 Köroğlu hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Karacaoğlan (17.yy.) 
  • Saz şairi.
  • Elinde sazıyla Anadolu'da birçok yer gezen ozan daha çok gezdiği yerleri ve buralarda gördüğü güzelleri şiirine konu etmiştir.
  • "Ölmeden bir dem sürmek" dizesi onun hayata bakışını özetler. ("dem sürmek" neşe içinde bir ömür sürmek anlamındadır.)
  • Dilindeki sadelik ve akıcılık onun her dönemde sevilerek ve anlaşılarak okunmasını sağlamıştır.
  • Benzetmeleri basit, kurgulardan ve hayallerden uzak, gerçek dünyadan alınmış,  somut şeylerdir.
  • Şiirlerinde maddî hazları ve güzellere düşkünlüğünü pervasızca dile getirmesi bakımından Lale Devri şairi Nedim (18.yy) ile büyük benzerlik gösterir.
  • Karacaoğlan’ın şiirlerinde beşerî aşk dışında ayrılık, gurbet, tabiat, yoksulluk, zamandan şikâyet gibi konuları da işler.
  • Türk edebiyatında, Karacaoğlan daha çok güzellemeleri ile tanınmaktadır.
👉 Karacaoğlan hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Kayıkçı Kul Mustafa (17.yy.) 
  • Yeniçeri âşıklarındandır.
  • Şiirleri, divan şiiri etkisinden uzaktır. 
  • Halk zevkine bağlı, sade ve doğal bir söyleyişe sahiptir.
  • Kul Mustafa'yı önemli kılan katıldığı savaşlarda gördükleri yanında yaşadığı devrin tarihi ve sosyal birçok olayını ele alıp işlemesidir.
  • Kayıkçı Kul Mustafa'nın şöhretinin yayılmasını sağlayan en önemli şiiri "Genç Osman  Destanı"dır.
👉 Kayıkçı Kul Mustafa hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Aşık (17.yy.)
  • Saz şairi.
  • Hayatı hakkında bilgi yoktur.
  • Yeniçeri âşıklarından olduğu sanılmaktadır. 
  • Şiirlerinde savaş, kahramanlık, aşk, gurbet, ölüm vb. temalar görülür.
Aşık Ömer (17.yy.) 
  • Bir ordu şairi olan Âşık Ömer, Konya doğumludur.
  • Eline sazını alıp çok genç yaşlarda sefere çıkan Âşık Ömer’in uzun bir yaşamı olduğu ve çok gezdiği şiirlerinden anlaşılmaktadır.
  • Saz şairleri arasında en çok şiiri olan odur (1500 - 2000).
  • Dili diğer halk şairlerinden biraz ağırdır.
  • Âşık Ömer, bir medrese eğitimi almamıştır. Buna rağmen Farsça ve Arapçayı  öğrenmiş ve başta Fuzulî olmak üzere klasik edebiyatın önemli şairlerini okumuştur.
  • Divan şiirinin etkisiyle yazmış olduğu tevhid, naat, gazel, kaside ve murabbaları vardır.
  • Kusurları olsa da aruz veznini kullanmakta başarılıdır.
  • Şiirlerini topladığı bir Divan'ı vardır.
  • Âşık Ömer, hayatının son zamanlarında yazdığı Şairnâme isimli eserinde saz şairlerinin yanında divan şairlerine de yer vererek bu konudaki bilgisini ortaya koymuştur.
👉 Aşık Ömer hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Gevheri (17.yy.)  
  • Saz şairi. 
  • 17.yüzyılın Karacaoğlan ve Aşık Ömer'le birlikte üç önemli saz şairinden biridir. 
  • Hayatı hakkındaki bilgiler kısıtlıdır.
  • Hem hece hem aruzla şiirler yazmıştır.
  • Divan şiiri nazım şekilleriyle ve aruzla yazdığı şiirlerinde ağır sayılabilecek bir Türkçe kullanmıştır.
  • Asıl ününü âşık tarzı şiirleriyle kazanmıştır.
  • Gevherî kendisinden sonra yetişen pek çok şairi etkilemiş ve bunlar tarafından üstat kabul edilmiştir. 
  • Bir iki şiiri dışında sosyal konulara pek yer vermez.
  • Şiirlerindeki en önemli tema aşktır.
  • Bazı şiirleri bestelenmiştir. 
👉 Gevheri hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Ercişli Emrah (17.yy.)  
  • Saz şairi, halk hikayesi kahramanı. 
  • Doğum ve ölüm tarihleri yanında doğum yeri de tam olarak tespit edilememiştir. 
  • Ercişli Emrah bâdeli bir aşıktır. 
  • Sadece hece ölçüsünü kullanmış, divan şiirinden etkilenmemiştir. 
  • Şiirleri sanat gösterme endişesinden uzaktır. 
  • Oldukça sade bir dil kullanan Ercişli'nin şiirlerinde bölge ağzıyla ilgili birçok sözcük yer almaktadır. 
  • Şiirlerinde genellikle aşk ve sevgi konusu işlemiştir. 
  • Onun yaşadığı aşk macerası etrafında meydana gelen Emrah ile Selvihan Hikâyesi Türk halk hikâyeleri içinde en sevilenlerin başında yer alır.
👉 Ercişli Emrah hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Levnî (18.yy.)
  • Minyatür sanatçısı, şair.
  • Hem divan hem de âşık edebiyatı tarzında şiirler yazmıştır.
  • Hem aruz hem hece ölçüsünü kullanmış, daha çok hecede başarılı olmuştur.
  • Atasözlerini nazma çekmek Levnî ile başlamıştır.
  • Âşık edebiyatı sahasındaki en ünlü eseri Atalar Sözü Destanı'dır.
Dadaloğlu (19.yy.)  
  • Göçebe âşık.
  • Türkmenlerin Avşar boyundandır. 
  • Osmanlı yönetimi tarafından yerleşik düzene geçmeye zorlanan göçebe Türkmenlerin sesi olmuştur. 
  • Çukurova ve Toroslarda yaşayan boyların iç çekişmeleri ve Osmanlı ile mücadelelerini konu alan koçaklama türündeki şiirleriyle ünlüdür. 
  • Şiirlerini oldukça sade bir Türkçe ile yazmıştır. 
  • Sadece hece ölçüsü ile yazmıştır.
  • Divan şiirinden etkilenmemiştir.
  • Şiirlerinde doğallık ve içtenlik ön plandadır. 
👉 Dadaloğlu hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
 Dertli (19.yy.) 
  • Saz şairi.
  • Dertli de hem aruz hem hece vezniyle şiirler söylemişse de onun başarılı olduğu tür hece ölçüsüdür.
  • Divan şiirinden ve tasavvuftan etkilenmiştir.
  • Divan şiiri etkisiyle şiirlerinde Arapça, Farsça tamlamalar çokça görülür.
  • Tasavvuf temalı şiirlerin yanı sıra sosyal konularda söylediği hiciv ve mizah içeren şiirleriyle tanınmıştır.
  • Köyünden sazıyla çıkan Dertli, İstanbul, Konya, Mısır gibi birçok yerde bulunmuş ve zamanla Alevi-Bektaşi anlayışına yaklaşmıştır.
👉 Dertli hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Erzurumlu Emrah (19.yy.)  
  • Saz şairi.
  • Medrese eğitimi almıştır. 
  • Emrah gezdiği yerlerde birçok çırak yetiştirmiş ve adıyla anılan âşık kolunun kurucusu olmuştur. 
  • Hem tasavvuf hem de divan edebiyatına ilgi duymuştur.
  • Özellikle divan şiiri etkisiyle yazdığı şiirlerinde dili ağırdır.
  • Ona asıl şöhretini kazandıran hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerdir.
  • Şiirlerindeki temel konular aşk, gurbet, ayrılıktır. 
  • Her şeyden önce bir aşk şairidir.
👉 Erzurumlu Emrah hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Seyrani (19.yy.)  
  • Medrese eğitimi aldı.
  • Taşlamaları ile ünlüdür.
  • Seyrani'nin hiciv (taşlama) şairi olmasının yanında, kuvvetli bir hikmet şairidir.
  • Bu nedenle düşüncelerini nasihat ifade eden ayet, hadis ya da atasözü ve deyimler (irsalimeselile destekler.
  • Divan şiirinden etkilenmiştir.
  • Daha çok hece ölçüsü olmak üzere aruz ile de şiirler söylemiştir.
👉 Seyrani hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Bayburtlu Zihni (19.yy.) 
  • Hem halk hem divan tarzında şiirler yazmıştır.
  • Divan tarzı şiirleri çok daha fazla olmasına rağmen âşık tarzında yazdığı şiirlerle meşhurdur.
  • Özellikle Sergüzeştnâme adlı eserindeki destan ve koşmaları ile tanınmıştır.
  • Şiirlerinde aruzu da heceyi de başarıyla kullanmıştır.
  • Şiirlerinde döneminde yaşanan olaylara sıklıkla yer vermiştir.
  • Daha çok içinde yaşadığı devirden ve karşılaştığı haksızlıklardan şikayet eden hicviyeleri ve memleket hasretini dile getiren koşmalarıyla dikkati çekmiştir.
  • Dili, hece ile yazdığı şiirlerde kısmen sade iken aruzla yazdığı şiirlerinde yer yer Türkçe olmaktan çıkar.
👉 Bayburtlu Zihni hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Ruhsati (19.yy.)  
  • Sivas'ın Kangal ilçesinin Deliktaş köyünde doğdu.
  • Doğaçlama (irticalen) söyleyen ancak saz çalmayan bir aşıktır. 
  • Bâdeli bir âşıktır (bkz.bâdeli âşık).
  • Şiirlerinin çoğunu hece ölçüsü ile söylemiştir.
  • Birçok halk şairi gibi aruz ölçüsüyle yazdığı şiirlerinde pek başarılı olamamıştır. 
  • Sade bir dil kullanmıştır.
  • Nakşibendi tarikatına mensup olan âşık, geleneğin dışına çıkarak dinî-tasavvufi içerikli şiirler de söylemiştir.
👉 Ruhsati hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
Sümmânî (19, 20.yy.)  
  • Bâdeli âşıktır.
  • Şiirlerinde daha çok hece ölçüsünü kullanmıştır.
  • Aruz vezniyle yazdığı az sayıdaki şiirde başarılı sayılmaz.
  • Divan şiirinden ve tasavvuftan etkilenmiştir.
  • Şiirlerinde daha çok aşk, ayrılık, hasret, ölüm, tabiat, din, zamandan şikayet, bazı tarihî ve mahallî olayları işlemiştir.
  • Kendi adıyla anılan bir âşık kolunun kurucusudur.
👉 Sümmani hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız.
İlgili Sayfalar

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.