Seyrâni gâfilin ahmaklığından
1. Bu dizelerde görülen söz sanatının benzeri aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) Kurbânın olam geçti boğaz seyri zamânı
Sert oldu havâ çıkma koyundan kuzucağım
B) Eğer olsa derler kelin merhemi
Sürer kendinin başına ol emi
C) Gül gülse dâim ağlasa bülbül aceb değil
Zîrâ kimine ağla demişler kimine gül
D) Âdemi bakdukca alur hüsnle âh ol perî
Her gören hayrânı olur bir gözi mestânedür
E) Açıldı lâleler güller güzeller çıktı seyrâna
Açılsak biz de bir kaç gonca-leblerle gül-istâna
Aşk derdiyle hoşem el çek ilâcımdan tabîb
Kılma dermân kim helâkim zehri dermandadır
2. Bu dizelerde görülen en belirgin iki söz sanatı aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?
A) Teşbih – İstiare
B) Tezat – Hüsnitalil
C) Hüsnitalil – Teşbih
D) Tenasüp – Tezat
E) İsitare – Tenasüp
Bu kadar letafet çünkü sende var
Beyaz gerdanında bir de ben gerek
A) Kurbânın olam geçti boğaz seyri zamânı
Sert oldu havâ çıkma koyundan kuzucağım
B) Eğer olsa derler kelin merhemi
Sürer kendinin başına ol emi
C) Gül gülse dâim ağlasa bülbül aceb değil
Zîrâ kimine ağla demişler kimine gül
D) Âdemi bakdukca alur hüsnle âh ol perî
Her gören hayrânı olur bir gözi mestânedür
E) Açıldı lâleler güller güzeller çıktı seyrâna
Açılsak biz de bir kaç gonca-leblerle gül-istâna
Aşk derdiyle hoşem el çek ilâcımdan tabîb
Kılma dermân kim helâkim zehri dermandadır
2. Bu dizelerde görülen en belirgin iki söz sanatı aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?
A) Teşbih – İstiare
B) Tezat – Hüsnitalil
C) Hüsnitalil – Teşbih
D) Tenasüp – Tezat
E) İsitare – Tenasüp
Bu kadar letafet çünkü sende var
Beyaz gerdanında bir de ben gerek
3. Bu örnekte "ben" sözcüğü "tendeki siyah nokta” anlamında kullanılmış gibi görünse de asıl kastedilen şairin kendisidir. Buna göre aşağıda verilen sözcüklerden hangisi bu tür bir söz sanatı yapmak için uygun değildir?
A)Bağ B) Yer C) Ses D) Ser E) Yan
Renk aldı özge ateşimizden şarab u gül
Peymane söylesün bunu gülzâr söylesin
(peymane: kadeh, gülzâr: gül bahçesi)
4. Bu dizelerden aşağıdaki söz sanatlarından hangisine örnek çıkarılamaz?
A) Hüsnsütalil B) Tenasüp C) Kapalı istiare D) Teşbih E) Teşhis
5. Aşağıda verilen beyitlerden hangisi irsalimesel sanatı için örnek verilemez?
A) Kirpikleri uzundur yârin hayâle sığmaz
Meşhûr bir meseldir mızrak çuvala sığmaz
B) Bed-asla necâbet mi verir hiç üniforma
Zer-dûz palan vursan eşek yine eşektir
C) Ayînesi iştir kişinin lâfa bakılmaz
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde
D) Geçme namert köprüsünden ko aparsın su seni
Yatma tilki gölgesinde ko yesin aslan seni
E) Her sabah başka bahar olsa da ben uslandım
Uğramam bahçelerin semtine gülden yandım
“Mutluluk için”
6. Bir içecek markasının reklam metninden alınan bu sözdeki altı çizili sözcük ile yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cinas
Peymane söylesün bunu gülzâr söylesin
(peymane: kadeh, gülzâr: gül bahçesi)
4. Bu dizelerden aşağıdaki söz sanatlarından hangisine örnek çıkarılamaz?
A) Hüsnsütalil B) Tenasüp C) Kapalı istiare D) Teşbih E) Teşhis
5. Aşağıda verilen beyitlerden hangisi irsalimesel sanatı için örnek verilemez?
A) Kirpikleri uzundur yârin hayâle sığmaz
Meşhûr bir meseldir mızrak çuvala sığmaz
B) Bed-asla necâbet mi verir hiç üniforma
Zer-dûz palan vursan eşek yine eşektir
C) Ayînesi iştir kişinin lâfa bakılmaz
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde
D) Geçme namert köprüsünden ko aparsın su seni
Yatma tilki gölgesinde ko yesin aslan seni
E) Her sabah başka bahar olsa da ben uslandım
Uğramam bahçelerin semtine gülden yandım
“Mutluluk için”
6. Bir içecek markasının reklam metninden alınan bu sözdeki altı çizili sözcük ile yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cinas
B) Kinaye
C) Tevriye
D) Mecazımürsel
E) Teşbih
Kinaye, bir sözün hem gerçek hem de mecaz anlama gelecek şekilde kullanılmasıdır. Ancak asıl kastedilen mecaz anlamdır. Dilimizdeki birçok deyim ve atasözü kinayelidir.
7. Buna göre aşağıdaki atasözlerinden hangisi bu duruma örnek olamaz?
A) Emanet eşeğin yuları gevşek olur.
B) Akan çay her zaman kütük getirmez.
C) Bir elin nesi var, iki elin sesi var.
D) Yalnız taştan duvar olmaz.
E) Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır.
"İnsanız, en şerefli mahlûkuz!..
Deyip de pek fazla
Övünmemiz haksız:
Atamız elma çaldı cennetten.
Biz o hırsızların çocuklarıyız!"
8. Altı çizili dizelerdeki söz sanatının benzeri aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) İsmail'e çaldım bıçak, bıçak bana kâr etmedi,
Hak beni azat eyledi, koç ile kurbanda idim.
B) Bulamadım dünyada gönüle mekan
Nerde bir gül bitse etrafı diken
C) "Balık baştan kokar" bunu bilmemek
Seyrâni gâfilin ahmaklığından
D) Kuşlar küsmüş yuvaya, ağaçlar yaprak vermez
Bu kavgalar bitecek, zulüm ebedî değil
E) Gül tenli, kor dudaklı, kömür gözlü, sürmeli...
Şeytan diyor ki, sarmalı, yüz kere öpmeli...
Sen kim gelesin meclise bir yer mi bulunmaz
Baş üzre yerin var
Gül goncasısın gûşe-i destâr senindir
Gel ey gül-i ranâ
(gûşe-i destâr: sarığın köşesi, ranâ: güzel, hoş)
9. Altı çizili dize ile yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kinaye
Kinaye, bir sözün hem gerçek hem de mecaz anlama gelecek şekilde kullanılmasıdır. Ancak asıl kastedilen mecaz anlamdır. Dilimizdeki birçok deyim ve atasözü kinayelidir.
7. Buna göre aşağıdaki atasözlerinden hangisi bu duruma örnek olamaz?
A) Emanet eşeğin yuları gevşek olur.
B) Akan çay her zaman kütük getirmez.
C) Bir elin nesi var, iki elin sesi var.
D) Yalnız taştan duvar olmaz.
E) Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır.
"İnsanız, en şerefli mahlûkuz!..
Deyip de pek fazla
Övünmemiz haksız:
Atamız elma çaldı cennetten.
Biz o hırsızların çocuklarıyız!"
8. Altı çizili dizelerdeki söz sanatının benzeri aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) İsmail'e çaldım bıçak, bıçak bana kâr etmedi,
Hak beni azat eyledi, koç ile kurbanda idim.
B) Bulamadım dünyada gönüle mekan
Nerde bir gül bitse etrafı diken
C) "Balık baştan kokar" bunu bilmemek
Seyrâni gâfilin ahmaklığından
D) Kuşlar küsmüş yuvaya, ağaçlar yaprak vermez
Bu kavgalar bitecek, zulüm ebedî değil
E) Gül tenli, kor dudaklı, kömür gözlü, sürmeli...
Şeytan diyor ki, sarmalı, yüz kere öpmeli...
Sen kim gelesin meclise bir yer mi bulunmaz
Baş üzre yerin var
Gül goncasısın gûşe-i destâr senindir
Gel ey gül-i ranâ
(gûşe-i destâr: sarığın köşesi, ranâ: güzel, hoş)
9. Altı çizili dize ile yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kinaye
B) Tevriye
C) Mecazımürsel
D) Tariz
E) Telmih
10. Aşağıdaki dizelerin hangisinde tenasüp sanatı yoktur?
A) Deli eder insanı bu deniz bu gökyüzü
Göz kırpar yıldızlar, türkü söyler balıklar
B) Aramazdık gece mehtâbı yüzün parlarken
Bir uzak yıldıza benzerdi güneş sen varken
C) Lâleyi, sümbülü, gülü hâr almış
Zevk u şevk ehlini âh u zâr almış
D) Her sabah başka bahar olsa da ben uslandım
Uğramam bahçelerin semtine gülden yandım
E) Şehr-i İstanbul mu bu ya başka bir dünya mıdır
Yoksa evvel gördüğüm bir korkulu rüya mıdır
Göz gördü gönül sevdi seni ey yüzü mâhım
Kurbânın olam var mı benim bunda günâhım
11. Bu dizelerde aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir edebî sanat vardır?
A) Söze incelik katmak için bilinen bir durumu bilmezlik gelme
B) Bir sözü hem gerçek hem mecaz anlama gelecek şekilde kullanma
C) Anlatıma güzellik vermek amacıyla bir olayın oluşma nedenini gerçek olmayan bir nedene bağlama
D) Sözün etkisini artırmak için bir şeyi olduğundan az veya çok gösterme ya da olmayacak biçimde anlatma
E) İki düşünce, duygu ve hayal arasında birbirine karşıt olan nitelikleri ve benzerlikleri bir arada söyleme
12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde diğerlerinden farklı bir söz sanatı kullanılmıştır?
A) Bir kız vardı yok gibi öyle güzel
B) Ağzını yok dediler dediklerince var imiş
C) Gül hazin, sümbül perişan, bağzarın şevki yok
D) Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz
E) Ben de gördüm güneşin doğarken battığını
13. Aşağıdakilerin hangisinde tekrir sanatı kullanılmamıştır?
A) Hubb-ı câh ile devâsız derde düşdün Vecdiyâ
Derde dermân ide ol kim derdlere dermân virür
B) Bu râhdan etmek olmaz ikrâh
Hoş râh durur sana giden râh
C) Hal kafir zülf kafir çeşm kafir el-aman
Serbeser iklim-i hüsnün kafiristan oldu hep
D) Gül gül dedi bülbül güle; gül gülmedi gitti,
Bülbül güle gül bülbüle yâr olmadı gitti.
E) Gör daima önünde esatir-i evvelin
Gökten deha-yı nârı çalan kahramânını
Birden fazla kavramı söyledikten sonra bunların her birine ait özellikleri söyleme sanatıdır. İlk dizede en az iki şey söyleyip sonra onların her biriyle ilgili sözcükler kullanılarak yapılır.
14. Aşağıdakilerin hangisi parçada tanımı yapılan söz sanatına örnek olabilir?
A) Kirpikleri uzundur yârin hayâle sığmaz
Meşhûr bir meseldir mızrak çuvala sığmaz
B) Ben bir ak güvercinim savaş ve barışa karşıyım
Bir elimde mızrak, bir elimde zeytin dalı
C) Bir masal meyvesi gibi paylaştık
Mehtabı kızarmış dal uçlarından
D) Yunus Emre bu dünyada iki kişi kalır derler
Meğer Hızır, İlyas ola ab-ı hayat içmiş gibi
E) Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak bir devrin battığı yerdir.
15. Aşağıdaki dizelerin hangisinde teşbih sanatı yoktur?
A) Ben ki yaralıyım, ben ki haytayım
Bakkallara düşmüş okul defteri gibiyim
B) Geniş, siyah gölgesi hayatımı kaplayan
Tepemde kanat germiş bir kartaldır yalnızlık
C) Sakın bir söz söyleme... Yüzüme bakma sakın
Sesini duyan olur, sana göz koyan olur
D) Rabbim, Rabbim bu işin bildim neymiş Türkçesi
Senin aşkın ateştir, ateşin gül bahçesi
E) Ellerim bir kanat gibi titrekti
Tutmasam gözümden yaş inecekti
10. Aşağıdaki dizelerin hangisinde tenasüp sanatı yoktur?
A) Deli eder insanı bu deniz bu gökyüzü
Göz kırpar yıldızlar, türkü söyler balıklar
B) Aramazdık gece mehtâbı yüzün parlarken
Bir uzak yıldıza benzerdi güneş sen varken
C) Lâleyi, sümbülü, gülü hâr almış
Zevk u şevk ehlini âh u zâr almış
D) Her sabah başka bahar olsa da ben uslandım
Uğramam bahçelerin semtine gülden yandım
E) Şehr-i İstanbul mu bu ya başka bir dünya mıdır
Yoksa evvel gördüğüm bir korkulu rüya mıdır
Göz gördü gönül sevdi seni ey yüzü mâhım
Kurbânın olam var mı benim bunda günâhım
11. Bu dizelerde aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir edebî sanat vardır?
A) Söze incelik katmak için bilinen bir durumu bilmezlik gelme
B) Bir sözü hem gerçek hem mecaz anlama gelecek şekilde kullanma
C) Anlatıma güzellik vermek amacıyla bir olayın oluşma nedenini gerçek olmayan bir nedene bağlama
D) Sözün etkisini artırmak için bir şeyi olduğundan az veya çok gösterme ya da olmayacak biçimde anlatma
E) İki düşünce, duygu ve hayal arasında birbirine karşıt olan nitelikleri ve benzerlikleri bir arada söyleme
12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde diğerlerinden farklı bir söz sanatı kullanılmıştır?
A) Bir kız vardı yok gibi öyle güzel
B) Ağzını yok dediler dediklerince var imiş
C) Gül hazin, sümbül perişan, bağzarın şevki yok
D) Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz
E) Ben de gördüm güneşin doğarken battığını
13. Aşağıdakilerin hangisinde tekrir sanatı kullanılmamıştır?
A) Hubb-ı câh ile devâsız derde düşdün Vecdiyâ
Derde dermân ide ol kim derdlere dermân virür
B) Bu râhdan etmek olmaz ikrâh
Hoş râh durur sana giden râh
C) Hal kafir zülf kafir çeşm kafir el-aman
Serbeser iklim-i hüsnün kafiristan oldu hep
D) Gül gül dedi bülbül güle; gül gülmedi gitti,
Bülbül güle gül bülbüle yâr olmadı gitti.
E) Gör daima önünde esatir-i evvelin
Gökten deha-yı nârı çalan kahramânını
Birden fazla kavramı söyledikten sonra bunların her birine ait özellikleri söyleme sanatıdır. İlk dizede en az iki şey söyleyip sonra onların her biriyle ilgili sözcükler kullanılarak yapılır.
14. Aşağıdakilerin hangisi parçada tanımı yapılan söz sanatına örnek olabilir?
A) Kirpikleri uzundur yârin hayâle sığmaz
Meşhûr bir meseldir mızrak çuvala sığmaz
B) Ben bir ak güvercinim savaş ve barışa karşıyım
Bir elimde mızrak, bir elimde zeytin dalı
C) Bir masal meyvesi gibi paylaştık
Mehtabı kızarmış dal uçlarından
D) Yunus Emre bu dünyada iki kişi kalır derler
Meğer Hızır, İlyas ola ab-ı hayat içmiş gibi
E) Dur yolcu! Bilmeden gelip bastığın
Bu toprak bir devrin battığı yerdir.
15. Aşağıdaki dizelerin hangisinde teşbih sanatı yoktur?
A) Ben ki yaralıyım, ben ki haytayım
Bakkallara düşmüş okul defteri gibiyim
B) Geniş, siyah gölgesi hayatımı kaplayan
Tepemde kanat germiş bir kartaldır yalnızlık
C) Sakın bir söz söyleme... Yüzüme bakma sakın
Sesini duyan olur, sana göz koyan olur
D) Rabbim, Rabbim bu işin bildim neymiş Türkçesi
Senin aşkın ateştir, ateşin gül bahçesi
E) Ellerim bir kanat gibi titrekti
Tutmasam gözümden yaş inecekti
İlgili Sayfa
Cevaplar
1.B 2.D 3.C 4.D 5.E 6.C 7.E 8.A 9.A 10.E 11.A 12.C 13.E 14.B 15.C
.png)
iyi günler hocam 8. soruyu açıklayabilir misiniz teşekkürler
YanıtlaSilİyi günler. "Atamız elma çaldı cennetten" Burada Hz. Adem ile Havva'nın hikayesine telmih var. Benzer söz sanatı "İsmail'e çaldım bıçak, bıçak bana kâr etmedi" cümlesinde de var (Hz. İbrahim'in oğlunu kurban edecekken gökten koç inmesi hikâyesine telmih)
Sil