Münacat

  • Divan şiiri nazım türü.
  • Allah’a yakarmak amacıyla yazılan manzum ve mensur eserlerdir.
  • Mensur münacatlara tazarruname denir. Edebiyatımızın en ünlü mensur münacatı, Sinan Paşa’nın Tazarruname adlı eseridir.
  • Günahkârlık ve pişmanlık duygularının dile getirildiği şiirlerdir.
  • Münacatların temel kaynağı Kuran ve hadislerdir.
  • Münacatlarda Allah’ın bağışlayıcılığını ifade eden isim ve sıfatlarından sıkça söz edilir. Onun bağışlayıcı olmasına dair ayet ve hadisler telmih veya iktibas yoluyla zikredilir.
  • Bunun yanı sıra Hz. Peygamber’in ümmetine şefaat edeceğinden hareketle Allah’ın günahkâr kullarını bağışlaması istenir.
  • Daha çok kaside nazım şekliyle yazılmıştır.
  • Bunun yanı sıra gazel, mesnevi, murabbakıta, rubai, terkibibent, terciibent ya da muhammes gibi nazım şekilleriyle yazılmış örnekler de vardır.
  • Divan şairleri divanlarında münacat yazmayı kural haline getirmişlerdir.
  • Mesnevilerin baş tarafında da münacatlar bulunur. Mesnevilerin büyük bir kısmında sıralama tevhit, münâcât, naat şeklindedir. Bu sıralama divanlar için de geçerlidir.
  • Son divan şairlerinden Şeref Hanım münacat türünün önemli şairlerinden biridir. Şairin divanında farklı nazım şekilleriyle yazılan on yedi münacat vardır.
  • Tekke edebiyatında şairler, dinî tasavvufi konulu şiirleri içinde münâcât türünde şiirler de söylemiştir.
  • Tanzimat şairlerinden Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa, Recaizâde Mahmut Ekrem, Muallim Naci ve Abdülhak Hâmit Tarhan diğer dinî türler yanında münâcât türünde de şiirler kaleme almıştır.
Örnekler

I. Örnek

Nazım Şekli: Murabba
 
Zebûn-ı nefs-i meyyâlim
Amân yâ Rab amân yâ Rab
Bilirsin cümle ahvâlim
Amân yâ Rab amân yâ Rab

Felek hâl-i dili her bâr
İder mihnet ile düşvâr
Bu hâletden beni kurtar
Amân yâ Rab amân yâ Rab

Acebdir cümle etvârım
Bütün bîhûde güftârım
Günahkârım günahkârım
Amân yâ Rab amân yâ Rab

Usandım derd ü mihnetden
Halâs it bend-i hayretden
Uyandır hâb-ı gafletden
Amân yâ Rab amân yâ Rab

Habibin ger Şerefzâra
Eger itmez ise çâre
Kalur mahşerde âvâre
Amân yâ Rab amân yâ Rab

Şeref Hanım

II. Örnek

Nazım Şekli: Muhammes

Rahm eylemezsen sen bana
Kimden olur lutf u atâ
Malûm her hâlim sana
Tevfîkini kıl rehnümâ
Yâ Rabbenâ yâ Rabbenâ

Cevr-i felek her bârdır
Gönlümde gam derkârdır
Kârım figân u zârdır
Hâlim katı düşvârdır
Yâ Rabbenâ yâ Rabbenâ

Ey menba-ı cûd u kerem
Mebzûl iken lutf u himem
Mücrim isem de ben ne gam
Billâh ümîdim kesmezem
Yâ Rabbenâ yâ Rabbenâ

Gaffâr u şâhen-şâhsın
Ahvâlime âgâhsıñ
Nâ-çâra çâre-hâhsın
Feryâd-res -i her gâhsın
Yâ Rabbenâ yâ Rabbenâ

Olmazsa eltâfın bile
Cûy-ı sirişkim kim sile
İtdiklerim gelmez dile
Pek mücrimim mücrim hele
Yâ Rabbenâ yâ Rabbenâ

İsyânıma eyler hemân
Hayret cehennem bî-gümân
Ben de Şeref-veş her zamân
Dirsem aceb mi el-amân
Yâ Rabbenâ yâ Rabbenâ
İlgili Sayfa
👉 Divan Şiiri Nazım Türleri
Yararlanılan Kaynaklar
  • Şeref Divanı, Mehmet Arslan
  • Bir Tür Olarak Münacat ve İbrahim Şinasi Efendi'nin Münacat'ının Tahlili
  • Şeref Hanım’ın Şiirlerinde Din ve Tasavvuf, Yasemin Ertek Morkoç

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Desteğiniz bizim için önemli. Daha iyi içerikler üretebilmemiz için hem "Takip Et" butonuna tıklayarak hem de yorumlarınızla bize destek olabilirsiniz. Ayrıca sayfaya daha rahat ulaşmak için sayfamızı sık kullanılanlar klasörüne eklemeyi unutmayınız.