YKS Edebiyat Türkçe: Cumhuriyet Edebiyatına Giriş

Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı’nın Tanzimat, Servetifünûn, Fecriati ve Millî Edebiyat devirlerinin ardından gelen Cumhuriyet edebiyatı, Cumhuriyetin ilk yıllarından başlayarak günümüze kadar devam eden edebiyatın genel adıdır.
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatının ilk dönemlerini şekillendiren ve eserleriyle öncülük yapan sanatçılar genelde Milli Edebiyat sanatçılarıdır. Milli edebiyatın üç büyük romancısı olan Halide Edip Adıvar (öl.1964), Yakup Kadri Karaosmanoğlu (öl.1974) ve Reşat Nuri Güntekin (öl.1956) aynı zamanda Cumhuriyet edebiyatının da büyük isimleri olarak eser vermeye devam ederler.
Öte yandan şiirde Yahya Kemal Beyatlı (öl.1958), Ahmet Haşim (öl.1933), Mehmet Akif Ersoy (öl.1936) gibi kendilerine özgü sanat anlayışları olan ve aruzdan vazgeçmeyen şairler sanat yaşamlarını bu dönemde de sürdürmüşlerdir.
Hatta Abdülhak Hamit Tarhan (öl.1937) ve Cenap Şahabettin (öl.1934) gibi Tanzimat ve Servetifünun edebiyatının bazı sanatçıları da kısmen değişen sanat anlayışlarıyla eser vermeye devam etmektedir.
İmparatorluktan ulus devlete geçiş, savaşların sona ermesi, değişen yönetim şekli, eğitimin tek elde toplanarak genele yayılması, Atatürk ilke ve inkılapları, Anadolu coğrafyası ve insanına yönelme, ekonomik gelişmeler bu dönem edebiyatını besleyen ve şekillendiren önemli unsurlardır.
Sonuç olarak Cumhuriyet döneminde her alanda olduğu gibi edebiyatta da büyük bir yenilik, zenginlik ve çeşitlilik görülür.

Genel Özellikler

Eserlerde sade, açık ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır. Milli edebiyat döneminde Genç Kalemler dergisiyle başlayan dilde sadeleşme hareketi, Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı'nda tüm hızıyla sürer.
Aruz ölçüsü - birkaç şair hariç - tamamen bırakılmıştır. Aruz yerine hece ölçüsü ya da ölçüsüz şiir tercih edilir.
Özellikle 1940'lı yıllara kadar şiirde halk şiirinin biçim ve içerik özelliklerinden yararlanılmış. 1940 sonrasında Garip akımının da etkisiyle biçime önem vermeyen, ölçüsüz, uyaksız bir şiir anlayışı ağırlık kazanmıştır.
Roman, öykü ve tiyatroda önemli teknik gelişmeler olur.
Roman ve öyküde daha çok realizm akımı etkilidir.
Direkt Kurtuluş Savaşı'nı ya da savaş devam ederken ülkenin çeşitli yerlerinde yaşananları konu alan birçok roman yazılır. (bkz. Milli Mücadele Dönemini Konu Alan Romanlar)
Milli edebiyat döneminde başlayan "Mektepten Memlekete" anlayışı ile eserlerde Anadolu coğrafyası ve insanı sıkça işlenir.
Özellikle Cumhuriyet döneminin ilk dönem yazarları; Atatürk ilke ve inkılapları, Cumhuriyetin kazanımları, laiklik anlayışı gibi konuları eserlerinde işleyerek yeniliklerin anlaşılmasında ve yerleşmesinde eserleriyle katkı verirler.
Öğretici metinler bakımından bu dönemde büyük ilerlemeler kaydedilmiş; deneme, makale, gezi yazısı, hatıra, fıkra, eleştiri… alanlarında önemli eserler verilmiştir.